અમદાવાદ : ગત માર્ચ માસ દરમિયાન લગભગ ૪૬૨ પ્રમોટર્સે તેમના શેરહોલ્ડિંગમાં ઘટાડો નોંધ્યો હતો. છેલ્લા ૧૨ ક્વાર્ટરમાં આ સૌથી મોટો આંકડો છે. આ આંકડા સતત ચાર ક્વાર્ટરથી વધી રહ્યા છે અને આ દરમિયાન શેરબજારના મુખ્ય સૂચકાંકો ઉચ્ચતમ સ્તરે પહોંચી ગયા છે. આ સમય દરમિયાન ૨૮૯ કંપનીઓના પ્રમોટર્સે તેમનો હિસ્સો વધાર્યો હતો. માર્ચ ૨૦૨૩થી દરેક ક્વાર્ટરમાં વધુ પ્રમોટરો તેમનો હિસ્સો વધારવા કરતાં હિસ્સો વેચવાનું પ્રમાણ વધુ છે.
સિલિકોન વેલી બેંકની નિષ્ફળતાને પગલે બેંકિંગ કટોકટીના ભયને કારણે માર્ચ ૨૦૨૩માં બજારમાં ઘટાડો થયો હતો. આ વિશ્લેષણમાં છેલ્લા ૧૩ ક્વાર્ટરમાં ઉપલબ્ધ ડેટા ધરાવતી ૩,૦૮૬ લિસ્ટેડ કંપનીઓને ધ્યાનમાં લેવામાં આવી છે. જૂન ૨૦૨૧ પછી પ્રમોટર્સે હિસ્સો વધાર્યો હોય તેવી કંપનીઓની સંખ્યા સૌથી વધુ છે.
ઇક્વિટી એનાલિસ્ટોના મત મુજબ આ પ્રમોટરો માટે તેમની સંપત્તિના ભાગરૂ.પે રોકડ કરવી સ્વાભાવિક છે. કેટલાક પ્રમોટર્સે એસેટ્સ ખરીદવા માટે હિસ્સો વેચ્યો હશે. શક્ય છે કે પરિવારના કેટલાક સભ્યો હવે તે વ્યવસાય સાથે સંકળાયેલા ન હોય જેમાં તેઓ હાલમાં પ્રમોટરનો હિસ્સો ધરાવે છે અને બહાર નીકળવા માંગે છે. પ્રમોટરનું વેચાણ સૂચવે છે કે પૈસા બીજે ક્યાંય જતા નથી.
પ્રમોટર્સે વિચાર્યું હશે કે કિંમતો ફંડામેન્ટલ્સ કરતા વધારે છે. જ્યારે પણ માર્કેટમાં તેજી હોય અથવા અર્થતંત્ર સારું કામ કરી રહ્યું હોય, ત્યારે પ્રમોટરો પાસે નવા સાહસો વિશે કેટલાક વિચારો હોઈ શકે છે જે કંપની માટે તેમાં સામેલ થવું જોખમી હોઈ શકે છે. તેથી તેઓ તેમનો કેટલોક હિસ્સો વેચે છે અને નાણાં ઉભરતા વ્યવસાયોમાં રોકાણ કરે છે.
કેટલીકવાર કૌટુંબિક કરાર પણ થાય છે. સામાન્ય રીતે, પ્રમોટરો પાસે તેમની મોટાભાગની સંપત્તિ કંપનીમાં જોડાયેલી હોય છે અને તેઓ વિવિધતા લાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. જ્યાં સુધી બજાર વધતું રહેશે ત્યાં સુધી આ ટ્રેન્ડ ચાલુ રહેશે.
વર્તમાન ક્વાર્ટરમાં પણ આ ગતિ ચાલુ રહી છે. મુખ્ય પ્રમોટર હિસ્સાના વેચાણના સોદામાં ઈન્ટરગ્લોબ એવિએશનનો પણ સમાવેશ થાય છે, જે ભારતની સૌથી મોટી એરલાઈન ઈન્ડિગોનું સંચાલન કરે છે. ઇન્ટરગ્લોબ એવિએશનમાં લગભગ ૨ ટકા હિસ્સો રૂ.. ૩,૭૦૦ કરોડમાં વેચવામાં આવ્યો હતો અને ફાર્માસ્યુટિકલ કંપની સિપ્લાનો ૨.૭ ટકા હિસ્સો રૂ.. ૨,૭૦૦ કરોડમાં વેચાયો હતો.
વિશ્લેષણ દર્શાવે છે કે એનએસઈ પર લિસ્ટેડ કંપનીઓના કિસ્સામાં ખાનગી ક્ષેત્રના પ્રમોટર્સની સંખ્યામાં ઘટાડો થયો છે. માર્ચ ૨૦૨૪ સુધીમાં, લિસ્ટેડ કંપનીઓના કુલ મૂલ્યમાં તેમનો હિસ્સો ૪૧ ટકા હતો. સપ્ટેમ્બર ૨૦૨૦માં, આ ભાગીદારી ૪૫.૩૯ ટકા પર ઘણી વધારે હતી.૨૦૨૦ની શરૂ.આતમાં કટોકટી દરમિયાન મોટી સંખ્યામાં પ્રમોટર્સે તેમનો હિસ્સો વધાર્યો હતો. માર્ચ ૨૦૧૯માં પ્રમોટરનો હિસ્સો ૪૦.૮૮ ટકા હતો.
