નેપાળી PM તેમના પ્રથમ વિદેશ પ્રવાસ પર ચીન જશે:64 વર્ષ જૂની પરંપરા તૂટશે; 4 મહિના પછી પણ ભારતે કેપી ઓલીને આમંત્રણ આપ્યું નથી

નેપાળના નવા વડાપ્રધાન કેપી શર્મા ઓલી તેમની પ્રથમ સત્તાવાર વિદેશ યાત્રા પર ચીન જઈ રહ્યા છે. કાઠમંડુ પોસ્ટના અહેવાલ મુજબ ચીનના વડાપ્રધાન લી કિઆંગે ઓલીને 2 થી 6 ડિસેમ્બર સુધી સત્તાવાર મુલાકાત માટે આમંત્રણ આપ્યું છે. રિપોર્ટ અનુસાર, 5 નવેમ્બરે ચીનના રાજદૂતે નેપાળના વિદેશ સચિવ લમસલને આ આમંત્રણ આપ્યું હતું. નેપાળમાં એવી પરંપરા રહી છે કે જે નવા વડાપ્રધાન બને છે તે સૌથી પહેલા ભારતની મુલાકાત લે છે. ઓલીના નજીકના સલાહકારોએ ધ કાઠમંડુ પોસ્ટને જણાવ્યું હતું કે, તેમને આશા હતી કે ભારત આ પરંપરા ચાલુ રાખશે, પરંતુ ચાર્જ સંભાળ્યાના ચાર મહિના પછી પણ ભારત તરફથી કોઈ ઔપચારિક આમંત્રણ મળ્યું નથી. સામાન્ય રીતે નેપાળના વડા પ્રધાન પદ સંભાળ્યા પછી તરત જ નવી દિલ્હીથી આમંત્રણ મેળવે છે. ઓલી પ્રથમ વખત PM બન્યા બાદ ભારત આવ્યા હતા
કેપી ઓલી ઓગસ્ટ 2015માં પ્રથમ વખત નેપાળના PM બન્યા હતા. આ પછી તે ફેબ્રુઆરી 2016માં ભારતની મુલાકાતે આવ્યા હતા. એક મહિના પછી માર્ચમાં તે ચીન ગયા. ઓલી અત્યાર સુધીમાં ચાર વખત નેપાળના પીએમ બની ચૂક્યા છે. તેઓ 2015માં 10 મહિના, 2018માં 40 મહિના અને 2021માં ત્રણ મહિના પદ પર રહ્યા હતા. ઓલીએ આ વર્ષે ચોથી જુલાઈના રોજ પીએમ તરીકે શપથ લીધા હતા. જો કે, ઓલીએ તેમના પાછલા કાર્યકાળમાં ઘણા ભારત વિરોધી પગલાં લીધા હતા. તેમના સમયમાં જ નેપાળ સરકારે વિવાદિત નકશો જાહેર કર્યો હતો. આ સિવાય તેમણે ઘણા ભારત વિરોધી નિવેદનો પણ આપ્યા હતા. આ વખતે એવું માનવામાં આવે છે કે કેપી શર્મા ઓલીને આમંત્રણ ન મોકલવા પાછળનું કારણ એ છે કે નેપાળને લઈને ભારતની નીતિઓમાં બદલાવ આવ્યો છે. ઓલીની ચીનની મુલાકાત સપ્ટેમ્બરમાં જ નક્કી કરવામાં આવી હતી
તે જ સમયે ચીનના સત્તાવાર આમંત્રણ પછી વિદેશ પ્રધાન આરઝૂ રાણાએ તેમની અઝરબૈજાનની મુલાકાત રદ કરી છે. તેઓ 11 થી 22 નવેમ્બર દરમિયાન યુનાઈટેડ નેશન્સ ક્લાઈમેટ ચેન્જ સમિટમાં ભાગ લેવાના હતા, પરંતુ હવે તેમના સ્થાને રાષ્ટ્રપતિ રામચંદ્ર પૌડેલ આ મુલાકાત લેશે. વિદેશ મંત્રાલયના વરિષ્ઠ અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, વડાપ્રધાન ઓલીએ વિદેશ મંત્રીને દેશમાં જ રહેવા અને તેમની ચીન મુલાકાતની તૈયારી કરવા વિનંતી કરી છે. રિપોર્ટ અનુસાર કેપી શર્મા ઓલીએ ન્યૂયોર્કમાં ચીનના વિદેશ મંત્રી વાંગ યી સાથે મુલાકાત કરી હતી. આ દરમિયાન વાંગે તેમને કહ્યું હતું કે તે ડિસેમ્બરમાં તેમનું સ્વાગત કરવા તૈયાર છે. ચીનની લોન પર બનેલું એરપોર્ટ, હવે તમે લોન માફી માટે કરી શકો છો અપીલ
કાઠમંડુ પોસ્ટે અધિકારીઓને ટાંકીને જણાવ્યું હતું કે પીએમ ઓલી આ મુલાકાત દરમિયાન ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ અને લી કિઆંગને મળશે. આ દરમિયાન ઓલી ચીન સરકારને નેપાળને આપવામાં આવેલી લોન માફ કરાવવાનો પ્રયાસ કરશે. પોખરા ઈન્ટરનેશનલ એરપોર્ટ માટે ચીને લગભગ 17 હજાર કરોડ રૂપિયાની લોન આપી છે. રિપોર્ટ અનુસાર, આ પહેલા 23 ઓગસ્ટના રોજ નેપાળના નાણા મંત્રી બિષ્ણુ પૌડેલે પણ ચીનને લોન માફ કરવાની અપીલ કરી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે પોખરા ઈન્ટરનેશનલ એરપોર્ટ ચીનનું દેવું ચૂકવવા માટે પૂરતી કમાણી કરી રહ્યું નથી. આ સિવાય ઓલી આ પ્રવાસ દરમિયાન BRI પ્રોજેક્ટ પર પણ ચર્ચા કરી શકે છે. નેપાળમાં તેના અમલીકરણને લઈને વિવાદ છે. સરકારમાં સહયોગી નેપાળી કોંગ્રેસ ચીનની મોંઘી લોનનો વિરોધ કરી રહી હતી. જોકે હવે તે આ મામલે શાંત છે. અગાઉ પ્રચંડ સરકારે BRI પાસેથી લોન લેવાનું ટાળ્યું હતું, પરંતુ હવે વર્તમાન સરકાર તેને આગળ વધારવાનો આગ્રહ કરી રહી છે. અહેવાલો અનુસાર, નેપાળ અને ચીન વચ્ચે 2017માં BRI પ્રોજેક્ટ પર એક કરાર પર હસ્તાક્ષર થયા હતા, પરંતુ 7 વર્ષ પછી પણ નેપાળમાં હજુ સુધી કોઈ પ્રોજેક્ટ શરૂ થયો નથી. હકીકતમાં, અગાઉની સરકાર ઇચ્છતી હતી કે ચીન નેપાળને લોનના બદલે નાણાકીય સહાયના રૂપમાં પૈસા આપે, પરંતુ ચીન આ વાતને નકારી રહ્યું હતું. નાણા મંત્રાલયના એક અધિકારીના જણાવ્યા અનુસાર, ચીનને ડર છે કે જો તે નેપાળને આ છૂટ આપે છે તો અન્ય દેશો પણ તેની પાસેથી લોન માફીની માગ કરવા લાગશે. PMની ભારત મુલાકાતની પરંપરા 64 વર્ષ પહેલા શરૂ થઈ હતી BBC અનુસાર, ભારતના પ્રથમ વડાપ્રધાન જવાહરલાલ નેહરુએ 26 જાન્યુઆરી, 1960ના રોજ પ્રજાસત્તાક દિવસની ઉજવણીમાં ભાગ લેવા માટે નેપાળના વડાપ્રધાન બિશેશ્વર પ્રસાદ કોઈરાલાને પ્રથમ વખત આમંત્રણ મોકલ્યું હતું. તે સમયે ભારતે નેપાળને 18 કરોડ રૂપિયાની સહાય આપી હતી. આ વર્ષે એપ્રિલમાં કોઈરાલા ચીનની મુલાકાતે પણ ગયા હતા અને ચીનના નેતા માઓ ઝેડોંગને મળ્યા હતા.