પ્રોડ્યુસર જ ફિલ્મનો અસલી હીરો:શાહરૂખે ડિસ્ટ્રિબ્યુટરનું નુકસાન થતું બચાવ્યું, સાઉથમાં પ્રોડ્યુસર લોબી ઘણી મજબૂત

પ્રોડ્યુસરો ફિલ્મ નિર્માણના દરેક વિભાગ સાથે સંકળાયેલા છે. પ્રોડ્યુસર માટે સૌથી મુશ્કેલ કામ લોકોને સંભાળવાનું અને ફંડ એકત્ર કરવાનું છે. પ્રોડ્યુસર કેવી રીતે સ્ટોરી પસંદ કરે છે અને ફિલ્મનું નિર્માણ કરે છે; ફિલ્મના શૂટિંગથી લઈને રિલીઝ સુધી કેવા પ્રકારના પડકારો આવે છે, તે આપણે રીલ ટુ રિયલના આ સપ્તાહના એપિસોડમાં જાણીશું. ફિલ્મ નિર્માણની સમગ્ર પ્રક્રિયાને સમજવા માટે અમે ફિલ્મ પ્રોડ્યુસર ઓ વિવેક શર્મા અને સુનીલ દર્શન સાથે વાત કરી. પ્રોડ્યુસર ફિલ્મના મુખિયા હોય છે
કોઈપણ ફિલ્મની સંપૂર્ણ જવાબદારી પ્રોડ્યુસરની હોય છે. પ્રોડ્યુસરનું કામ માત્ર ફંડ પૂરતું મર્યાદિત નથી હોતું, પરંતુ પ્રોડ્યુસર ફિલ્મ નિર્માણના દરેક વિભાગ સાથે સંકળાયેલા હોય છે. ફિલ્મના કાસ્ટિંગની જવાબદારી ડાયરેક્ટર અને પ્રોડ્યુસર બંને પર રહે છે
ફિલ્મ માટે કાસ્ટિંગ ડાયરેક્ટર અને પ્રોડ્યુસર બંને દ્વારા કરવામાં આવે છે. જો કે, સામાન્ય રીતે એક્ટર અને પ્રોડ્યુસર વચ્ચે કરાર હોય છે. કરારમાં ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે કે તેઓને ડબિંગ કરતા પહેલા લગભગ ચૂકવણી કરવામાં આવશે, પરંતુ 20% રોકી દેવામાં આવે છે જેથી તેઓ પ્રમોશનલ ઇવેન્ટ્સમાં હાજરી આપે. પ્રોડ્યુસર બાકીના ક્રૂ વગેરેની ચૂકવણીનું પણ સંચાલન કરે છે. પ્રોડ્યુસરને ફિલ્મની વધારાની કમાણીનો હિસ્સો મળે છે
જ્યારે ફિલ્મો કરારમાં નિર્ધારિત કિંમત કરતાં વધુ કમાણી કરે છે, ત્યારે તે કમાણી ઓવર ફ્લો કહેવાય છે. જેમ કે ફિલ્મ RRR એ તેની રિલીઝ પહેલા જ લગભગ 500 કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરી હતી અને ફિલ્મનું કુલ કલેક્શન લગભગ 1100 કરોડ રૂપિયા હતું. ડિસ્ટ્રીબ્યુટર સિવાય આ ઓવરફ્લોની કમાણીનો કેટલોક હિસ્સો ફિલ્મ પ્રોડ્યુસરને પણ જાય છે. પ્રોડ્યુસર પાસે કેટલો ટકા હિસ્સો હશે તે કરારમાં પહેલેથી જ લખાયેલ છે. પ્રોડ્યુસર ફિલ્મોની કમાણીમાં કેવી રીતે ભાગ લે છે?
જ્યારે પ્રોડ્યુસર ડિસ્ટ્રિબ્યુટરને ફિલ્મ વેચે છે, ત્યારે તેની પાસે 50% માલિકી હક હોય છે. જો રોકાણકારે ફિલ્મમાં 20 કરોડ રૂપિયાનું રોકાણ કર્યું છે, તો પહેલા તેને 20 કરોડ રૂપિયા પરત કરશે. તે પછી તે તેના રોકાણકારોને ચોખ્ખા નફાના 50% આપે છે. પ્રોડ્યુસરો ફિલ્મોના અલગ-અલગ રાઈટ્સમાંથી પણ કમાણી કરે છે
આજકાલ ફિલ્મોના ઘણા રાઈટ્સ છે. ફિલ્મો પ્રાદેશિક ભાષાઓમાં ડબ કરવામાં આવે છે. ફિલ્મોમાં રિમેક રાઇટ્સ, કોપી રાઇટ્સ અને ડિજિટલ રાઇટ્સ પણ હોય છે. સામાન્ય રીતે પ્રોડ્યુસરો થિયેટર, OTT (ડિજિટલ રાઇટ્સ) અને સેટેલાઇટ રાઇટ્સમાંથી કમાણી કરે છે. પ્રોડ્યુસર ડબિંગ અધિકારો મોકલે છે. 7-8 કલાક સુધી ચાલતી ફ્લાઈટમાં બતાવવામાં આવેલી ફિલ્મોના અલગ રાઈટ્સ હોય છે. આ રીતે, 30-35 અધિકારો પ્રાપ્ત થાય છે, જેમાંથી પ્રોડ્યુસર જીવનભર નફો કમાય છે. જો કે, ઘણી બાબતો પરસ્પર સંમતિ પર આધારિત છે. ધારો કે કોઈ ફિલ્મ મોટી હિટ બને તો પ્રોડ્યુસર નક્કી કરે છે કે તેને કેટલો નફો મળવો જોઈએ. ડિસ્ટ્રિબ્યુટર અને થિયેટર માલિક વચ્ચે એટલું મજબૂત બોન્ડિંગ છે કે તેઓ પ્રોડ્યુસર પાસેથી નફામાં ઓછો હિસ્સો મેળવવાનો પ્રયાસ કરે છે. પ્રોડ્યુસરની સાથે ડિસ્ટ્રિબ્યુટરને પણ નુકસાન થાય છે
જો ફિલ્મ ફ્લોપ થાય તો પ્રોડ્યુસરને ઘણું નુકસાન થાય છે. રોકાણકારોના પૈસા પરત કરવા માટે હોમ ઓફિસ પણ વેચવામાં આવે છે. ઘણી વખત ડિસ્ટ્રિબ્યુટર​​ને પણ મોટું નુકસાન થાય છે. કેટલીકવાર ડિસ્ટ્રિબ્યુટર વધુ કિંમતે ફિલ્મ ખરીદે છે, જે વસૂલાતી નથી. થિયેટર માલિકને પણ નુકશાન થાય છે. ઘણી વખત એવું બને છે કે ફિલ્મ ન ચાલે તો થિયેટરના ACનું ભાડું પણ ચૂકવવામાં આવતું નથી. કરાર પર ક્યારેય નિશ્ચિત રકમ હોતી નથી
કરાર ટકાવારી અનુસાર કરવામાં આવે છે. તદનુસાર, ડિસ્ટ્રિબ્યુટર ​​​પ્રોડ્યુસરને નફો આપે છે. ફિલ્મનો નફો રોકાણકાર, પ્રોડ્યુસર અને ડિસ્ટ્રિબ્યુટરના સંયોજન દ્વારા વહેંચવામાં આવે છે. ધારો કે કોઈ રોકાણકારે ફિલ્મમાં 100 કરોડ રૂપિયાનું રોકાણ કર્યું છે, તો પ્રોડ્યુસર પહેલા મૂડીની રકમ રોકાણકારને પરત કરશે. ડિસ્ટ્રિબ્યુટર પ્રોડ્યુસરને મોકલે છે તે ટકાવારીમાંથી પ્રોડ્યુસર રોકાણકાર સાથે નફો વહેંચશે. આજના સમયમાં પ્રોડ્યુસરની હાલત સૌથી ખરાબ છે
વિવેક શર્માએ જણાવ્યું કે, આજના યુગમાં પ્રોડ્યુસર બનવું ઘણું મુશ્કેલ કામ છે. અગાઉ ઉત્પાદકો માટે ફંડ એકત્ર કરવાનું સરળ હતું. કલાકારોની ફી પણ બહુ વધારે નહતી. પરંતુ આજના જમાનામાં કલાકારોની ફી ઘણી વધારે છે. બીજું, કલાકારો પણ તેમની માગ પ્રોડ્યુસરો પર લાદે છે. અગાઉ પ્રોડક્શનના કામમાં કલાકારો કે અન્ય કોઈની દખલગીરી નહોતી. જો કે, હવે બધું વિપરીત છે. સાઉથમાં પ્રોડ્યુસરો કલાકારોને પ્રતિબંધિત કરી દે છે
પ્રોડ્યુસરો હૈદરાબાદમાં એકસાથે મળે છે અને તેમના અનુભવો એકબીજા સાથે શેર કરે છે. તેમની પ્રોડ્યુસર લોબી ઘણી મજબૂત છે. જો કોઈ એક્ટર અથવા એક્ટ્રેસ પ્રોડ્યુસરને હેરાન કરે છે, તો તેના પર પ્રતિબંધ છે. તેથી ત્યાંના કલાકારો પ્રોડ્યુસરના નિયંત્રણમાં છે. હવે સ્ટાર્સ માટે ફિલ્મોમાંથી નફો માંગવોએ ખોટું છે
વિવેક કહે છે કે આજકાલ સ્ટાર્સ ફિલ્મોના નફામાં હિસ્સો માંગવા લાગ્યા છે. આ ખૂબ જ ખોટી પ્રથા છે. જો સ્ટાર્સ નફામાં હિસ્સો માંગે છે તો તેણે નુકસાન પણ સહન કરવું જોઈએ. ફિલ્મનો માલિક પ્રોડ્યુસર છે, સ્ટાર નહીં. સ્ટાર કહાનીનો પ્રવક્તા છે. શાહરૂખે ડિસ્ટ્રિબ્યુટર પાસેથી 25 લાખ લીધા ન હતા
શાહરૂખ ખાનની ફિલ્મ ‘ફિર ભી દિલ હૈ હિન્દુસ્તાની’ ચાલી નહીં. આ ફિલ્મનું મુંબઈમાં યશ રાજ દ્વારા ડિસ્ટ્રિબ્યુટર ​​​​​​કરવામાં આવ્યું હતું. અહીં ફિલ્મે માત્ર 3 લાખ રૂપિયાનો નફો કર્યો હતો, પરંતુ અન્ય કેન્દ્રોમાં ફિલ્મ ચાલી ન હતી. રાજસ્થાનના ડિસ્ટ્રીબ્યુટર રાજ બંસલે આ ફિલ્મને 25 લાખ રૂપિયામાં લીધી હતી, પરંતુ તેમને નુકસાન થયું હતું. જ્યારે શાહરૂખ ખાનને આ વાતની ખબર પડી ત્યારે તેણે ડિસ્ટ્રીબ્યુટર પાસેથી 25 લાખ લીધા ન હતા. રાજ બંસલને લાગ્યું કે શાહરૂખ ગુસ્સામાં છે. એટલા માટે પૈસા લીધા નથી. શાહરૂખે તેને સમજાવ્યું કે તમે અમારા પરિવારના સભ્ય જેવા છો. તમારે કોઈ નુકસાન ન ભોગવવું જોઈએ, હું આગામી ફિલ્મમાં મેનેજ કરીશ. જે બાદ શાહરૂખ ખાને ફિલ્મ ‘મેં હું ના’માં 25 લાખ રૂપિયા વધારે લીધા હતા. ડિસ્ટ્રીબ્યુટરે તે ફિલ્મથી સારી કમાણી કરી હતી. અગાઉના પ્રોડ્યુસરોને ખૂબ માન મળતું હતું
ફિલ્મ પ્રોડ્યુસર સુનીલ દર્શને કહ્યું- પહેલા પ્રોડ્યુસરોનું ઘણું સન્માન કરવામાં આવતું હતું. પ્રોડ્યુસરનો મતલબ એટલો જ ન હતો કે તે ફિલ્મો માટે ફંડ એકત્ર કરી રહ્યો હતો. પ્રોડ્યુસર ફિલ્મ નિર્માણના દરેક પ્રકાર સાથે સંકળાયેલા હતા. હવે કોર્પોરેટ કંપનીઓના આગમનથી ઘણું બદલાઈ ગયું છે. હવે સ્ટાર્સે બધું નક્કી કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે.