જેઓ કહે છે કે સમય પૂરો થઈ ગયો છે, હવે જીવનમાં કંઈ થઈ શકે તેમ નથી. પોતાની નિષ્ફળતાનો દોષ નસીબ પર ઢોળનારાઓએ અભિનેતા બોમન ઈરાનીના જીવનમાંથી શીખવાની જરૂર છે. બોમન ઈરાનીએ પોતાની પહેલી ફિલ્મ 44 વર્ષની ઉંમરે કરી હતી. કોઈપણ કામ શરૂ કરવા માટે કોઈ નિશ્ચિત સમય નથી. બોમને આ સાબિત કર્યું. આજે બોમન પોતાનો 65મો જન્મદિવસ ઉજવી રહ્યા છે. ભલે બોમને મોડી શરૂઆત કરી, પરંતુ આજે તેની ગણતરી અગ્રણી કલાકારોમાં થાય છે. બોમને પોતાના કરિયરમાં 100 થી વધુ ફિલ્મોમાં કામ કર્યું છે. ‘મુન્નાભાઈ એમબીબીએસ’ના ડો. અસ્થાનાથી લઈને વીરુ સહસ્ત્રબુદ્ધે એટલે કે ‘3 ઈડિયટ્સ’ના વાયરસ સુધી. બોમને ભજવેલી આ બે ભૂમિકાઓ તેની કારકિર્દીની ખાસિયતો છે. ‘મુન્નાભાઈ એમબીબીએસ’ના શૂટિંગના એક વર્ષ પહેલા નિર્માતા વિધુ વિનોદ ચોપરાએ બોમનને 2 લાખ રૂપિયાનો ચેક આપ્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે હું આવતા વર્ષે એક ફિલ્મ કરીશ, તમે તેમાં કામ કરશો, માટે આ પૈસા રાખો. વિધુ જાણતા હતા કે જો બોમન ફિલ્મોમાં આવશે તો તેમના માટે તારીખો મેળવવી મુશ્કેલ બની જશે. 2 ડિસેમ્બર 1959ના રોજ જન્મેલા બોમન ઈરાનીના જીવન સાથે જોડાયેલી કેટલીક રસપ્રદ વાતો.. અઠવાડિયામાં 5 દિવસ ફોટોગ્રાફી અને 2 દિવસ થિયેટર કરતા હતા
ફિલ્મોમાં આવતા પહેલા બોમન ફોટોગ્રાફી કરતા હતા. તેઓ અઠવાડિયામાં 5 દિવસ ફોટોગ્રાફી કરતા અને શનિવાર અને રવિવાર એમ બે દિવસે થિયેટર કરતા હતા. ક્યાંક તેમને અભિનયમાં આવવાનું મન થયું. જોકે તેમને તેમની ક્ષમતા પર શંકા હતી. રાજ્યસભા ટીવીને આપેલા જૂના ઈન્ટરવ્યુમાં બોમને કહ્યું હતું કે, ’35 વર્ષની ઉંમરે મેં બે-ત્રણ અંગ્રેજી નાટકોમાં કામ કર્યું હતું. તે બધા નાટકો અંગ્રેજી થિયેટરના ઇતિહાસમાં સૌથી વધુ પ્રખ્યાત બન્યા. ઘણા મોટા નિર્માતા અને દિગ્દર્શકો મારું નાટક જોવા આવતા હતા. તેણે મને ફિલ્મોમાં જોવાની ઓફર પણ કરી હતી. મેં શરૂઆતના તબક્કામાં કેટલીક ફિલ્મો રિજેક્ટ પણ કરી હતી. હું મારી ફોટોગ્રાફી કારકિર્દી છોડવા માંગતો ન હતો.’ વિધુ વિનોદ ચોપરાનું ધ્યાન બોમનની એક શોર્ટ ફિલ્મ પર પડ્યું, પછી નસીબ બદલાયું
બોમન ભલે ફિલ્મોમાં આવવાથી શરમાતા હતા, પરંતુ નસીબ વારંવાર તેમના દરવાજા ખટખટાવી રહ્યું હતું. બોમનને જ્યારે શોર્ટ ફિલ્મમાં કામ કરવાની તક મળી ત્યારે તેમની ઉંમર 42 વર્ષની આસપાસ હશે. આ વખતે તેમણે એ ફિલ્મમાં કોઈ સંકોચ વગર કામ કર્યું. ભાગ્યનો ખેલ જુઓ, પીઢ ફિલ્મ નિર્માતા વિધુ વિનોદ ચોપરાએ એ શોર્ટ ફિલ્મ ક્યાંકથી જોઈ. તેમણે બોમનને ફોન કરીને ફિલ્મની ઓફર કરી. 14 દિવસનું શૂટિંગ હતું. બોમન વિચારીને આવ્યા હતા કે 14 દિવસની જ વાત છે, ચાલો કરીએ. જો કે, તે 14 દિવસમાં બોમનનું જીવન સંપૂર્ણપણે બદલાઈ ગયું. એ ફિલ્મ હતી ‘મુન્નાભાઈ એમબીબીએસ’. આ ફિલ્મમાં સંજય દત્ત અને બોમન ઈરાની વચ્ચેની મશ્કરી દર્શકોને પસંદ પડી હતી. તેઓ હોમ બેકરી પણ ચલાવતા હતા અને ત્યાં ચિપ્સ વેચતા હતા
ફિલ્મોમાં આવતા પહેલા બોમન ફોટોગ્રાફી કરતા હતા, જોકે ફોટોગ્રાફી તેમનો પહેલો વ્યવસાય નહોતો. પહેલા તેઓ પોતાની બેકરી ચલાવતા હતા. તેમની બેકરી મુખ્યત્વે બટાકાની ચિપ્સ બનાવતી હતી. તેઓ ઈંટોના ભઠ્ઠામાં ચિપ્સ ફિલ્ટર કરતા, પેક કરતા અને તેની દુકાનમાં વેચતા. બોમેન લગભગ 12 વર્ષ સુધી બેકરી ચલાવી, આ બેકરીમાંથી બહુ આવક ન હતી, માત્ર ઘરખર્ચ કવર થઇ જતો હતો. માતા બીમાર પડી, તેથી મારે બેકરી સંભાળવાની ફરજ પડી.
ઘરની બેકરી ચલાવવી એ શોખ નહોતો, મજબૂરી હતી. વાસ્તવમાં તેમની માતા આ બેકરી ચલાવતી હતી. પિતા નહોતા તેથી માતા બેકરી દ્વારા પરિવારનું ભરણપોષણ કરતી હતી. અચાનક તેઓ બીમાર પડવા લાગ્યા. ત્યારબાદ બોમનને બેકરીની જવાબદારી સંભાળવાની ફરજ પડી હતી. તાજ હોટલમાં વેઈટર અને બાર ટેન્ડર તરીકે પણ કામ કર્યું.
બેકરી સંભાળતા પહેલા બોમન મુંબઈની પ્રખ્યાત તાજ હોટલમાં વેઈટર તરીકે કામ કરતા હતા, 1979 અને 1980 ની વચ્ચે, તેમણે રૂમ સર્વિસ, વેઈટર અને બાર ટેન્ડર તરીકે કામ કર્યું. બોમનના માતા-પિતા ઇચ્છતા હતા કે તેમનો પુત્ર વકીલ કે ડૉક્ટર બને. આ શક્ય ન હતું કારણ કે બોમન ક્યારેય અભ્યાસમાં સારો નહોતા. મોટા થઈને પૈસા કમાવવાનો પડકાર હતો, તેથી તેમણે નાની ઉંમરે વેઈટર તરીકે કામ કરવાનું શરૂ કર્યું. બોમન વાસ્તવિક જીવનમાં ‘વાયરસ’ની વિચારધારાનો સખત વિરોધ કરે છે
બોમને ફિલ્મ ‘3 ઈડિયટ્સ’માં એક ઘમંડી અને અસંસ્કારી કોલેજ ડીનની ભૂમિકા ભજવી હતી. ફિલ્મમાં તેમના પાત્રને વાયરસ કહેવામાં આવતું હતું. વાયરસ હંમેશા આગ્રહ રાખે છે કે બાળકોએ તેમના માતાપિતા જે ઇચ્છે છે તે કરવું જોઈએ, પછી ભલે તે પ્રક્રિયામાં તેમના સપનાને કચડી નાખવું પડે. રિયલ લાઈફમાં બોમન તેના પાત્ર વાયરસની આ માનસિકતા વિરુદ્ધ છે. તેમણે દિવ્ય ભાસ્કરને આપેલા ઈન્ટરવ્યુમાં કહ્યું હતું કે, ‘જો કોઈ બાળકને સારા માર્ક્સ નથી મળતા તો તેનો અર્થ એ નથી કે તેને કંઈ ખબર નથી. કદાચ તેની રુચિ અન્ય કોઈ ક્ષેત્રમાં હોય. સચિન તેંડુલકરની રુચિ ક્રિકેટમાં હતી, જો તેમને કોઈ અન્ય કામ કરાવવામાં આવ્યું હોત તો કદાચ તે શ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન કરી શક્યા ન હોત. બોમન ઈરાની જેવા જીનિયસ માઈન્ડ ક્યારેય જોયો નથી- વિવાન શાહ
‘હેપ્પી ન્યૂ યર’ ફિલ્મમાં બોમન ઈરાની સાથે કામ કરનાર એક્ટર વિવાન શાહે કેટલીક વાતો શેર કરી છે. તેણે કહ્યું, ‘મને લાગે છે કે ભારતીય સિનેમાના ઈતિહાસમાં અમુક જ પસંદગીના લોકો હશે જેનું મન અલગ સ્તર પર કામ કરે છે. બોમન ઈરાની તેમાંથી એક છે. મેં તેમના જેવા જીનિયસ માઈન્ડ નથી જોયા . તેઓ કેમેરાની સામે રમતવીરની જેમ કામ કરે છે. હું તેમની તુલના પ્રખ્યાત હોલીવુડ અભિનેતા જેક નિકોલ્સન (ત્રણ વખત ઓસ્કાર વિજેતા) સાથે કરવા માંગુ છું. જેક નિકોલસનમાં જે સ્પાર્ક અને ચમક હતી, તે હું બોમન સરમાં જોઉં છું. બોમન ખૂબ જ સારા ગેમર પણ છે
વિવાને કહ્યું કે બોમન ખૂબ જ સારા ગેમર પણ છે. વિવાને કહ્યું, ‘અમે ઘરે પ્લેસ્ટેશન રમતા હતા. હું વારંવાર તેમની ટીમને હરાવતો હતો. તેઓ અને હું એક જ ટીમમાં હતા. તેઓ શાનદાર રીતે રમ્યા, જ્યારે હું ખૂબ જ ખરાબ રમ્યો. મારા કારણે તેઓ હારતા હતા.