ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) એ બેંકોમાં વધતા ફ્રીઝ અને નિષ્ક્રિય ખાતાઓ પર ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. બેંકોને સૂચના આપવામાં આવી છે કે તેઓ આવા ખાતાઓને ઘટાડવા માટે તુરંત જ શક્ય તમામ જરૂરી પગલાં લે. બેંકોને આવા ખાતાઓના KYC માટે મોબાઈલ અથવા ઈન્ટરનેટ બેંકિંગ, નોન-હોમ બ્રાન્ચ, વીડિયો ગ્રાહક ઓળખ જેવી સરળ પ્રક્રિયાઓ અપનાવવા કહેવામાં આવ્યું છે. આ સાથે કેન્દ્ર અથવા રાજ્ય સરકારોની વિવિધ યોજનાઓ દ્વારા આવા ખાતાઓમાં આવતી રકમ કોઈપણ સમસ્યા વિના જમા થતી રહે તે સુનિશ્ચિત કરવા પણ કહેવામાં આવ્યું છે. જે ખાતામાં બે વર્ષથી વધુ સમય માટે કોઈ વ્યવહારો થયા નથી તેને નિષ્ક્રિય ખાતા તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવે છે. દાવા વગરની થાપણોમાં વાર્ષિક ધોરણે 28%નો વધારો થયો
આરબીઆઈએ બેંકોને નિષ્ક્રિય ખાતાઓ અંગે ત્રિમાસિક ધોરણે રિપોર્ટ જારી કરવાની સલાહ આપી છે. અગાઉ આરબીઆઈએ આવા ખાતાઓથી છેતરપિંડી અટકાવવા બેંકોને દેખરેખ વધારવાની સૂચના આપી હતી. સરકારી ડેટા અનુસાર, 2023ના અંત સુધીમાં આવા ખાતાઓમાં 1 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુ ફસાયેલા હતા. તેમાંથી લગભગ 42 હજાર કરોડ રૂપિયા દાવા વગરના છે. ડિસેમ્બર 2023 માં, નાણા મંત્રાલયે સંસદને જાણ કરી હતી કે બેંકોમાં દાવા વગરની થાપણો વાર્ષિક ધોરણે 28% વધીને માર્ચ 2023 માં 42,270 કરોડ રૂપિયા થઈ ગઈ છે, જે માર્ચ 2022 માં 32,934 કરોડ રૂપિયા હતી. તેમાંથી રૂ. 6,087 કરોડ ખાનગી બેન્કોમાં છે. નિષ્ક્રિય ખાતું: એ બધું, જે તમારે જાણવાની જરૂર છે આરબીઆઈએ નિષ્ક્રિય ખાતાઓની દેખરેખ રાખવા શા માટે સૂચનાઓ આપી છે?
આરબીઆઈએ બેંકોને સૂચના આપી હતી કે આવા ખાતાઓથી છેતરપિંડીનું જોખમ ઘટાડવા માટે છ મહિના સુધી પુન: સક્રિય થયેલા ખાતાઓ પર નજર રાખે. તેમજ એક વર્ષથી નિષ્ક્રિય રહેલા ખાતાઓ પર નજર રાખવાની સૂચનાઓ આપવામાં આવી હતી. નિષ્ક્રિય ખાતાઓ કેવી રીતે છેતરપિંડીનું જોખમ વધારી રહ્યા છે?
બર્ગિયન લૉના વરિષ્ઠ ભાગીદાર કેતન મુખિજા અનુસાર, આ એકાઉન્ટ્સ ઘણીવાર કૌભાંડો અને ઓળખની ચોરી માટે નિશાન બનાવવામાં આવે છે. બેંક કર્મચારીઓ અનધિકૃત વ્યવહારો માટે આ ખાતાઓનો દુરુપયોગ કરી શકે છે. નિષ્ક્રિય ખાતાઓ ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓને કેવી રીતે પ્રોત્સાહન આપી શકે છે?
EY ફોરેન્સિક એન્ડ ઈન્ટિગ્રિટી સર્વિસિસના પાર્ટનર વિક્રમ બબ્બરના જણાવ્યા અનુસાર આ ખાતાઓમાં ગેરકાયદેસર નાણાં મોકલી શકાય છે. વ્યવહારને ભૂંસી નાખવા માટે ત્વરિત ઉપાડ થઈ શકે છે. આ ગેરકાયદેસર કામગીરી માટે આદર્શ માધ્યમ બની જાય છે. 9 મહિનામાં 11 હજાર કરોડની છેતરપિંડી
ગૃહ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, 2024ના પ્રથમ નવ મહિનામાં સાયબર ફ્રોડને કારણે ભારતને 11,333 કરોડ રૂપિયાનું નુકસાન થયું છે. ડિસેમ્બર 2023 સુધીમાં લગભગ 20% જનધન ખાતા નિષ્ક્રિય હતા. આનો અર્થ એ થયો કે કુલ 51 કરોડ જનધન ખાતાઓમાંથી લગભગ 10.3 કરોડ ખાતા નિષ્ક્રિય હતા. નોંધ: નિષ્ક્રિય ખાતાઓમાં વ્યાજ રોકી શકાય, RBI કલ્યાણમાં નાણાંનું રોકાણ કરી શકે આ રીતે એકાઉન્ટ એક્ટિવેટ કરો: આ પ્રક્રિયા ફ્રી છે, એકાઉન્ટને ₹100ના ટ્રાન્ઝેક્શન સાથે એક્ટિવેટ કરી શકાય Google પર બેંક ટ્રેન્ડિંગ
આરબીઆઈએ બેંકોમાં વધી રહેલા ફ્રીઝ અને નોન-ઓપરેટિવ એકાઉન્ટ પર ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. આ સમાચાર બાદ ગૂગલ પર બેંકને સતત સર્ચ કરવામાં આવી રહી છે. છેલ્લા 30 દિવસના ગુગલ ટ્રેન્ડ પર નજર કરીએ તો સ્પષ્ટ થાય છે કે બેંકોની શોધનો ગ્રાફ વધ્યો છે. સંદર્ભ- GOOGLE TRENDS
દેશમાં નિષ્ક્રિય બેંક ખાતાઓમાં ₹1 લાખ કરોડ:આવા ખાતાઓ ફ્રોડને પણ પ્રોત્સાહન આપી રહ્યા છે, RBI તેને અંકુશમાં લેવાની તૈયારીમાં
