સીરિયામાં ગૃહયુદ્ધ ભડક્યું:રાષ્ટ્રપતિ અસદ દેશ છોડીને ભાગ્યા? બળવાખોરો રાજધાની દમાસ્કસમાં ઘૂસ્યા, 4 મોટાં શહેર પર કબજો કર્યો

સીરિયામાં છેલ્લા 11 દિવસથી બળવાખોર જૂથો અને સેના વચ્ચે ચાલી રહેલા સંઘર્ષ વચ્ચે વિદ્રોહી આતંકીઓ રાજધાની દમાસ્કસમાં ઘૂસી ગયા છે. સીએનએનના અહેવાલ મુજબ છેલ્લા એક સપ્તાહમાં વિદ્રોહીઓએ સીરિયાના ચાર મોટા શહેરો પર કબજો કરી લીધો છે. જેમાં અલેપ્પો, હમા, હોમ્સ અને દારા શહેરોનો સમાવેશ થાય છે. ઘણા મીડિયા રિપોર્ટમાં દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે વિદ્રોહીઓના ડરને કારણે રાષ્ટ્રપતિ બશર અલ-અસદ અને તેમના પરિવારે દેશ છોડીને રશિયામાં શરણ લીધી છે. જોકે, સીરિયન સરકારે અસદ દેશ છોડીને ભાગી ગયાના અહેવાલોને નકારી કાઢ્યા છે. સંઘર્ષને કારણે અત્યાર સુધીમાં 3.70 લાખ લોકોને વિસ્થાપિત થવું પડ્યું છે. બળવાખોર આતંકીઓએ દારાના શહેરમાંથી રાજધાની દમાસ્કસમાં પ્રવેશ્યા છે, જેને તેઓએ 6 ડિસેમ્બરે કબજે કર્યું હતું. દારા એ જ શહેર છે જ્યાંથી 2011માં રાષ્ટ્રપતિ બશર અલ-અસદ વિરુદ્ધ બળવો શરૂ થયો હતો. દારાથી રાજધાની દમાસ્કસનું અંતર લગભગ 100 કિમી છે. સ્થાનિક બળવાખોરોએ અહીં કબજો કરી લીધો છે. તે જ સમયે, અલેપ્પો અને હમા ઇસ્લામિક ઉગ્રવાદી જૂથ હયાત તહરિર અલ-શામના નિયંત્રણ હેઠળ છે. પરિસ્થિતિ માટે ઓબામા અને રશિયા જવાબદારઃ ટ્રમ્પ અમેરિકાના નવા ચૂંટાયેલા રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે સીરિયામાં અસ્થિરતા માટે પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ બરાક ઓબામાની નીતિઓને જવાબદાર ગણાવી છે. તેમણે આ માટે રશિયાને પણ જવાબદાર ઠેરવ્યું હતું. ટ્રમ્પે કહ્યું, આ અમારી લડાઈ નથી. અમેરિકાએ આ સંઘર્ષમાં પડવું જોઈએ નહીં. સીરિયા અમેરિકાનો મિત્ર નથી. ભારતીય નાગરિકો માટે એડવાઈઝરી જાહેર સીરિયાની સ્થિતિને જોતા ભારતીય વિદેશ મંત્રાલયે ટ્રાવેલ એડવાઈઝરી જાહેર કરી છે. ભારતે સીરિયામાં રહેતા ભારતીય નાગરિકોને તાત્કાલિક દેશ છોડી દેવાની સલાહ આપી છે. આ ઉપરાંત ભારતીયોને સીરિયા જવા પર પણ પ્રતિબંધ મુકવામાં આવ્યો છે. વિદેશ મંત્રાલયે કહ્યું કે સીરિયામાં રહેતા ભારતીયોએ દમાસ્કસ સ્થિત ભારતીય દૂતાવાસના સંપર્કમાં રહેવું જોઈએ. 3 મુદ્દામાં સમજો…બળવાની અસર શું થશે… 1. સર્વોપરિતા માટે યુદ્ધ: યુએસ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ પીસના પ્રોફેસર મોના યાકુબિયન કહે છે કે આ પશ્ચિમ એશિયામાં સર્વોપરિતાની લડાઈ છે. સીરિયા ભૌગોલિક રીતે મહત્ત્વપૂર્ણ છે. તેની સરહદ ઇરાક, તુર્કી, જોર્ડન, લેબનન અને ઇઝરાયલ જેવા દેશો સાથે છે. સીરિયા પર નિયંત્રણ મહત્ત્વપૂર્ણ વેપાર માર્ગો, ઊર્જા કોરિડોર અને સમગ્ર પ્રદેશમાં પ્રભાવ પાડવા માટેનો આધાર પૂરો પાડે છે. 2. રશિયા પર મોટી અસર: વિદ્રોહની રશિયા પર મોટી અસર પડશે. પશ્ચિમ એશિયામાં સીરિયા તેનો સૌથી વિશ્વસનીય ભાગીદાર છે. આ ઉપરાંત 2011માં બશર વિરુદ્ધ બળવો થયો ત્યારથી રશિયા બશરને તમામ પ્રકારની સૈન્ય, આર્થિક અને વ્યૂહાત્મક મદદ કરી રહ્યું છે. આ કારણથી રશિયા ઈચ્છે છે કે બશર સત્તામાં રહે. બળવાખોરોને અમેરિકન સમર્થન પણ છે. આવી સ્થિતિમાં જો બશર જાય છે તો તે રશિયા માટે મોટું નુકસાન હશે. 3. તેલ મોંઘુ થઈ શકે છેઃ ભારત અને સીરિયા વચ્ચેના સંબંધો ઐતિહાસિક છે. જો બળવો રોકવામાં નહીં આવે તો ક્રૂડ ઓઈલના ભાવમાં વધારો થશે. તેની અસર ભારત પર પડશે. તે જ સમયે, તાજેતરમાં બંને દેશો પાવર અને સોલાર પ્લાન્ટ પ્રોજેક્ટ્સ પર સાથે મળીને કામ કરી રહ્યા છે. ભારતે 2022માં આ માટે $280 મિલિયનની સહાયની જાહેરાત કરી હતી. જો બળવો વધશે તો આ પ્રોજેક્ટ્સને અસર થશે. બશર 2008માં ભારતની મુલાકાતે આવ્યો હતો. સીરિયામાં 27 નવેમ્બરે સેના અને વિદ્રોહી જૂથો વચ્ચે સંઘર્ષ શરૂ થયો હતો સીરિયામાં 27 નવેમ્બરે સેના અને સીરિયન વિદ્રોહી જૂથ હયાત તહરિર અલ શામ (HTS) વચ્ચે સંઘર્ષ શરૂ થયો હતો. આ પછી 1 ડિસેમ્બરે, બળવાખોરોએ ઉત્તરીય શહેર અલેપ્પો પર કબજો કરી લીધો. ચાર દિવસ પછી, બળવાખોર જૂથોએ બીજા મોટા શહેર, હમા પર પણ કબજો કર્યો. વિદ્રોહીઓએ દક્ષિણી શહેર દારાને કબજે કર્યા બાદ રાજધાની દમાસ્કસને બે દિશામાંથી ઘેરી લીધું છે. દારા અને રાજધાની દમાસ્કસ વચ્ચે માત્ર 90 કિમીનું અંતર છે. આ દરમિયાન ઈરાને સીરિયામાંથી પોતાના લોકોને બહાર કાઢવાનું શરૂ કરી દીધું છે. ભારતીય વિદેશ મંત્રાલયે શુક્રવારે મોડી રાત્રે સીરિયા જતા અને ત્યાં રહેતા ભારતીય મૂળના લોકો માટે માર્ગદર્શિકા જાહેર કરી હતી. HTS બળવાખોરો દ્વારા હમા અને દારાને કબજે કરવા સંબંધિત 5 ફૂટેજ… રાષ્ટ્રપતિ અસદે ઈરાન છોડ્યું
ન્યૂયોર્ક ટાઈમ્સના જણાવ્યા અનુસાર ઈરાને તેના સૈન્ય કમાન્ડરો, રિવોલ્યુશનરી ગાર્ડ સાથે જોડાયેલા લોકો, રાજદ્વારી કર્મચારીઓ અને તેમના પરિવારોને શુક્રવારથી સીરિયામાંથી બહાર કાઢવાનું શરૂ કરી દીધું છે. રિપોર્ટમાં ઈરાનના અધિકારીઓને ટાંકીને કહેવામાં આવ્યું છે કે ઈરાન અસદ સરકારને પહેલાની જેમ સમર્થન કરવામાં અસમર્થ છે. અધિકારીએ જણાવ્યું કે દમાસ્કસમાં રહેતા વિશેષ કર્મચારીઓને વિમાનો દ્વારા તેહરાન લાવવામાં આવી રહ્યા છે. જ્યારે બાકીના લોકો જમીન માર્ગે લતાકિયા બંદરે જઈ રહ્યા છે જ્યાંથી તેઓ ઈરાન પહોંચશે. ઈરાની બાબતોના નિષ્ણાત મેહદી રહમતીએ એનવાયટીને જણાવ્યું હતું કે ઈરાને તેના અધિકારીઓ અને સુરક્ષા કર્મચારીઓને ખાલી કરવાનું શરૂ કર્યું છે કારણ કે તેમને લાગે છે કે સીરિયન સેના બળવાખોરો સામે લડી શકશે નહીં. ઈરાનના સંસદ સભ્ય અહેમદ નાદેરીએ સોશિયલ મીડિયા પર પોતાની નારાજગી વ્યક્ત કરી છે. તેમણે કહ્યું કે સીરિયા પતનની આરે છે અને અમે આ બધું શાંતિથી જોઈ રહ્યા છીએ. જો દમાસ્કસ પડી જશે તો ઈરાન ઈરાક અને લેબનોનમાં પોતાનો પ્રભાવ ગુમાવશે. મને સમજાતું નથી કે અમારી સરકાર આના પર કેમ ચૂપ છે. આ આપણા દેશ માટે સારું નથી. ઈરાનના વિદેશ મંત્રી અબ્બાસ અરાઘચીએ આ અઠવાડિયે દમાસ્કસની મુલાકાત લીધી હતી. આ દરમિયાન તેણે સીરિયાની સુરક્ષા કરવાનું વચન આપ્યું હતું. જોકે શુક્રવારે તેણે બગદાદમાં અલગ નિવેદન આપ્યું હતું. તેણે કહ્યું- અમે ભવિષ્ય કહી શકતા નથી. અલ્લાહ જે ઈચ્છશે તે થશે. રશિયા તરફથી પણ અસદને સંપૂર્ણ મદદ મળી રહી નથી રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ પુતિને અસદને સૈન્ય અને રાજકીય સમર્થન આપ્યું હતું, પરંતુ આ સંકટમાં રશિયાનો અસદને બચાવવાનો કોઈ ઈરાદો નથી. શરૂઆતમાં રશિયન એરફોર્સ એલેપ્પોમાં વિદ્રોહીઓ સામે લડી હતી, પરંતુ આ મદદ ઓછી થઈ રહી છે. દરમિયાન, દમાસ્કસમાં રશિયન એમ્બેસીએ તેના નાગરિકોને દેશ છોડવાની સલાહ આપી છે. બ્લૂમબર્ગના રિપોર્ટમાં ક્રેમલિનને ટાંકીને કહેવામાં આવ્યું છે કે રશિયા પાસે સીરિયા સંકટનો ઉકેલ નથી. સીરિયાના રાષ્ટ્રપતિ અસદ વિદ્રોહને ડામવા માટે ઘણા વર્ષોથી રશિયા અને ઈરાન પર નિર્ભર હતા, પરંતુ હવે સ્થિતિ બદલાઈ ગઈ છે. રશિયા અને ઈરાન બંને પોતપોતાની સમસ્યાઓમાં ફસાયેલા છે. જાણકારોનું કહેવું છે કે અસદ પહેલીવાર એકલો છે. રશિયાએ હવે રાષ્ટ્રપતિ અસદની પરવા કરવાનું બંધ કરી દીધું છે. HTS સીરિયાની સૌથી મોટી સંસ્થા બની HTS અગાઉ અલ કાયદા સાથે જોડાયેલું છે. સુન્ની જૂથ HTSનું નેતૃત્વ અબુ મોહમ્મદ અલ-જુલાની કરે છે. જુલાની છેલ્લા ઘણા સમયથી સીરિયાની અલ-અસદ સરકાર માટે ખતરો છે. રિપોર્ટ્સ અનુસાર, અલ-જુલાનીનો જન્મ 1982માં સાઉદી અરેબિયાના રિયાધમાં થયો હતો. ત્યાં તેના પિતા પેટ્રોલિયમ એન્જિનિયર હતા. 1989 માં, જુલાનીનો પરિવાર સીરિયા પાછો આવ્યો અને દમાસ્કસ નજીક સ્થાયી થયો. 2003માં ઇરાક પર અમેરિકન હુમલા બાદ જુલાનીએ મેડિકલ અભ્યાસ અધવચ્ચે જ છોડી દીધો હતો અને અલ-કાયદામાં જોડાયો હતો. તે અલ કાયદામાં અબુ મુસાબ અલ-ઝરકાવીની નજીક હતો. 2006માં ઝરકાવીની હત્યા બાદ જુલાનીએ લેબનોન અને ઈરાકમાં સમય વિતાવ્યો હતો. 2006માં જ જુલાનીને અમેરિકી સેનાએ ઇરાકમાં ધરપકડ કરી હતી. 5 વર્ષ જેલમાં રહ્યા બાદ તે મુક્ત થયો હતો. આ પછી તે ઈસ્લામિક સ્ટેટમાં જોડાઈ ગયો. જુલાની 2011માં અસદ વિરુદ્ધ વિરોધ વચ્ચે સીરિયા આવ્યો હતો. આ પછી તેણે જભાત અલ-નુસરાની રચના કરી અને અસદ સરકાર સામે યુદ્ધ છેડ્યું. 2017 માં, અલ-નુસરાએ કેટલાક અન્ય આતંકવાદી જૂથો સાથે મળીને હયાત તહરિર અલ-શામ (HTS) ની રચના કરી. HTS હવે સીરિયામાં સૌથી શક્તિશાળી બળવાખોર જૂથ છે. અલેપ્પો અને હમા પર કબજો કરતા પહેલા આ સંગઠને ઇદલિબ પર કબજો કર્યો હતો. અહેવાલો અનુસાર, આ સંગઠનની પાછળ 30 હજાર લડવૈયાઓ છે. અમેરિકાએ 2018માં આ સંગઠનને આતંકવાદી યાદીમાં સામેલ કર્યું હતું. શું અસદ શાસનનો અંત આવશે? વોશિંગ્ટન ડીસીમાં મિડલ ઇસ્ટ ઇન્સ્ટિટ્યૂટના વરિષ્ઠ ફેલો ઇબ્રાહિમ અલ-અસીલે જણાવ્યું હતું કે અસદના દળો અને બળવાખોર જૂથ વચ્ચે વાસ્તવિક લડાઈ હજુ શરૂ થઈ નથી. અસદ જૂની વ્યૂહરચના પર કામ કરી રહ્યા છે, જેણે ભૂતકાળમાં પણ તેમના માટે કામ કર્યું છે. પહેલા પીછેહઠ કરો, સંગઠિત થાઓ, મજબૂત કરો અને પછી વળતો હુમલો કરો. જો બળવાખોરોએ વિજય મેળવવો હોય, તો તેમને ક્યારે રોકવું તે જાણવું જોઈએ. આ બળવાખોરોને રોકવા માટે અસદ રાસાયણિક હથિયારોનો પણ ઉપયોગ કરી શકે છે. સીરિયામાં 2011માં ગૃહયુદ્ધ શરૂ થયું હતું સીરિયામાં ગૃહયુદ્ધ 2011માં આરબ સ્પ્રિંગ સાથે શરૂ થયું હતું. સીરિયાના લોકોએ 10 વર્ષથી સત્તામાં રહેલી બશર અલ-અસદ સરકાર વિરુદ્ધ વિરોધ પ્રદર્શન શરૂ કર્યું હતું. આ પછી, ‘ફ્રી સીરિયન આર્મી’ના નામથી વિદ્રોહી જૂથની રચના કરવામાં આવી. બળવાખોર જૂથની રચના સાથે, સીરિયામાં ગૃહ યુદ્ધ શરૂ થયું. અમેરિકા, રશિયા, ઈરાન અને સાઉદી અરેબિયા જોડાયા બાદ આ સંઘર્ષ વધુ વધ્યો. આ દરમિયાન આતંકી સંગઠન ISISએ પણ સીરિયામાં પોતાની પાંખો ફેલાવી દીધી હતી. 2020 ના યુદ્ધવિરામ કરાર પછી, અહીં ફક્ત છૂટાછવાયા અથડામણો થઈ છે. યુનાઈટેડ નેશન્સ રિપોર્ટ અનુસાર દાયકાથી ચાલેલા ગૃહ યુદ્ધમાં 3 લાખથી વધુ લોકો માર્યા ગયા હતા. આ સિવાય લાખો લોકોને વિસ્થાપિત થવું પડ્યું હતું.​​​​​​​ સીરિયામાં યુદ્ધ સાથે જોડાયેલા આ સમાચાર પણ વાંચો… ભારતીય વિદેશ મંત્રાલયે કહ્યું- સીરિયા જવાનું ટાળો:ત્યાં રહેતા લોકો એમ્બેસી સાથે સંપર્કમાં રહે; બળવાખોરોએ કહ્યું- સીરિયાની સરકારને ઉથલાવી દઈશું સીરિયાના બે મોટા શહેરોમાં વિદ્રોહી જૂથ હયાત તહરિર અલ શામના કબજાને કારણે સ્થિતિ ઝડપથી બગડી રહી છે. દરમિયાન, ભારતીય વિદેશ મંત્રાલયે શુક્રવારે મોડી રાત્રે સીરિયા જતા અને ત્યાં રહેતા ભારતીય મૂળના લોકો માટે માર્ગદર્શિકા જારી કરી છે. સંપૂર્ણ સમાચાર અહીં વાંચો…