અમે વર્ષો પહેલા કોલેજ મેનેજમેન્ટ પાસેથી જમીન ખરીદી હતી. ત્યારે સમગ્ર વિસ્તારમાં પાણી ભરાઈ ગયા હતા. અમે તેને દરિયાઈ રેતીથી ભરીને તેને રહેવા લાયક બનાવી. 2022 સુધી ટેક્સ પણ ભરતા હતા. પછી અમને ખબર પડી કે જમીન અમારી નથી. અમે અમારા બાળકોના શિક્ષણ અને તેમના લગ્ન માટે અમારી જમીન ગીરો પણ મુકી શકતા નથી. હવે તેની કિંમત પણ રહી નથી. કેરળના એર્નાકુલમ જિલ્લામાં કોચ્ચિથી 38 કિમી દૂર અરબી સમુદ્રના કિનારે આવેલા મુનમ્બમમાં આ દર્દ એક-બે લોકોનું નહીં પરંતુ 610 પરિવારોની છે. જેમાં 510 ખ્રિસ્તી અને 100 હિન્દુ પરિવારોનો સમાવેશ થાય છે. આ લોકો મુનામ્બમ પ્રોપર્ટી તરીકે ઓળખાતી 404 એકર જમીન માટે લગભગ 60 વર્ષથી કાયદાકીય લડાઈ લડી રહ્યા છે. લોકોના કહેવા પ્રમાણે તેમણે આ જમીન ફારુક કોલેજ મેનેજમેન્ટ પાસેથી ખરીદી હતી. 2019માં, વક્ફ બોર્ડે તેની જમીનને વકફ મિલકત તરીકે રજીસ્ટર કરી હતી. હવે તે સરકાર પાસે લોકોને બહાર કરવાની માંગ કરી રહ્યા છે. મુનામ્બમમાં છેલ્લા બે વર્ષથી વક્ફ બોર્ડ વિરુદ્ધ વિરોધ પ્રદર્શન ચાલી રહ્યા છે. છેલ્લા બે મહિનાથી આ વિવાદ ઉગ્ર બન્યો છે. કારણ છે કેન્દ્ર સરકારનું વકફ (સુધારા) બિલ, 2024, જે આવતા વર્ષે બજેટ સત્રમાં પસાર થવાની શક્યતા છે. આ બિલને સંસદમાં પાસ કરાવવા માટે મુનમ્બમના લોકો ચર્ચમાં પ્રાર્થના સભાઓ કરી રહ્યા છે. તેઓ કહે છે કે હાલના વકફ કાયદાને કારણે તેઓ બોર્ડના દાવાને પડકારી શકતા નથી. જ્યારે નવું બિલ લાગુ થશે, ત્યારે વકફ તેમની જમીનનો કબજો લઈ શકશે નહીં. લોકોએ કહ્યું- બે વર્ષ પહેલા મહેસૂલ વિભાગે કહ્યું હતું કે જમીન અમારી નથી
મુનામ્બમમાં રહેતા સમર સમિતિ (એક્શન કાઉન્સિલ)ના સંયોજક જોસેફ બેનીએ કહ્યું, ‘અહીં રહેતા મોટાભાગના લોકો માછીમાર સમુદાયના છે. હું પણ એ જ સમુદાયમાંથી છું. મારો જન્મ અહીં થયો હતો. અમારી પાસે જમીનના દસ્તાવેજો છે. વર્ષોથી જમીન વેરો ભરતા હતા. 2022માં અમને કહેવામાં આવ્યું હતું કે અમે ટેક્સ ચૂકવી શકીશું નહીં. તેમ જ કોઈ જમીન વેચી કે ગીરો રાખી શકે નહીં. ‘જ્યારે જમીન વેરો ભરવા પર પ્રતિબંધ હતો ત્યારે અમે હાઈકોર્ટમાં ગયા હતા. હાઈકોર્ટની સિંગલ બેન્ચે અમને તમામ અધિકારો આપ્યા હતા, પરંતુ ડિવિઝન બેન્ચે નિર્ણય પર સ્ટે આપ્યો હતો. અમે 2022થી ટેક્સ ભરી શકતા નથી. કેરળ હાઈકોર્ટની સિંગલ બેંચ, ડિવિઝન બેંચ અને વક્ફ ટ્રિબ્યુનલમાં મુનામ્બમની સંપત્તિના વિવાદને લઈને ઘણા કેસ ચાલી રહ્યા છે. 52 વર્ષીય લોજિસ્ટિક્સ પ્રોફેશનલ સ્ટીફન વી દેવસ્યાએ કહ્યું, ‘અમારા વડવાઓ અહીં રહેતા હતા. અમે ફારૂક કોલેજમાંથી જમીન ખરીદી હતી. અમારી પાસે દસ્તાવેજો છે. 33 વર્ષથી ટેક્સ ભરે છે. હવે આટલા વર્ષો પછી વકફ બોર્ડ કહી રહ્યું છે કે આ તેની મિલકત છે. અમે કોર્ટમાં કેસ પણ લડી શકતા નથી, કારણ કે આવા કેસમાં અમારે વક્ફ ટ્રિબ્યુનલમાં જવું પડે છે. કોલેજ પાસેથી જમીન ખરીદી, પછી વકફનો દાવો કેવી રીતે?
તમારા મનમાં આ પ્રશ્ન ઉદ્ભવતો હશે કે જો લોકોએ ફારુક કોલેજ મેનેજમેન્ટ પાસેથી જમીન ખરીદી હતી તો વકફ બોર્ડે અચાનક તેના પર દાવો કેમ કરવાનું શરૂ કરી દીધું. પ્રશ્ન કાયદેસર છે, પરંતુ તેનો જવાબ આપવા માટે મુનમ્બમનો ઈતિહાસ જાણવો જરૂરી છે. ‘પાણીથી ભરેલી જગ્યાને રેતી ભરીને રહેવાલાયક બનાવી, ત્યારે વકફ ક્યાં હતું?’
68 વર્ષીય ઓમાના યાયી 50 વર્ષથી મુનામ્બમની વતની છે. તેમના લગ્ન અહીં જ થયા હતા. તેમણે કહ્યું, ‘જ્યારે કોલેજના લોકો પાસેથી જમીન ખરીદી હતી ત્યારે તેમાં પાણી ભરાઈ ગયા હતા. અમે મધરાતે માછીમારી કરવા જતા. પરત ફરતી વખતે તેઓ માથે લઈને રેતી લાવતા હતા. જમીનને રેતીથી ભરીને પાણી દૂર કર્યું. પછી આ જગ્યા રહેવાલાયક બની ગઈ. હવે અચાનક વકફ ક્યાંથી આવ્યું? 65 વર્ષીય સિસિલી એન્ટોનીની કહાની પણ આવી જ છે. તેમણે કહ્યું, ‘હું લગભગ 42 વર્ષથી અહીં રહું છું. ફારૂક કોલેજમાંથી જમીન ખરીદવાના પૈસા ન હતા. દિવસ-રાત મહેનત કરીને પૈસા કમાયા. જમીન ખરીદી. તે સમયે અમને વક્ફ બોર્ડ વિશે ખબર ન હતી. હવે જમીનની કિંમત કોડીની પણ રહી નથી. ‘ઘર ગુમાવવાના ડરથી અઢી વર્ષથી શાંતિથી ઉંઘી ન શક્યા’
56 વર્ષીય અંબુજાક્ષને કહ્યું, ‘છેલ્લા અઢી વર્ષથી અમે શાંતીથી સુઈ શક્યા નથી. અમારા મહેસૂલ અધિકારો બંધ કરી દેવામાં આવ્યા છે. અમે માછીમારો સૂઈ પણ શકતા નથી કારણ કે કામના કારણે અમારે દિવસ કે રાત કોઈપણ સમયે દરિયામાં જવું પડે છે. વ્યક્તિ ઘરે આવે ત્યારે શાંતિથી સૂવે છે. આપણી પાસે ઘર નથી, તો અમે શાંતિથી કેવી રીતે સૂઈ શકીએ? બેની કલ્લુન્ગલે જણાવ્યું કે જ્યારે તે દસ વર્ષનો હતો ત્યારે તે મુનમ્બમ આવ્યો હતો. હાલ તેમની ઉંમર 62 વર્ષની છે. તેમણે કહ્યું, ‘પહેલાં અમે કાચા ઘરમાં રહેતા હતા. હું નાનો હતો ત્યારથી અમારો પરિવાર ફારુક કોલેજ સાથે જમીનનો કેસ લડતો હતો. કોલેજે 1975માં કેસ જીત્યો હતો. જે બાદ અમે કોલેજના લોકો પાસેથી બમણા ભાવે જમીન ખરીદી હતી. અમારી પાસે જમીનનો માલિકી હક્ક છે. 54 વર્ષીય મજૂર સિંધુએ કહ્યું, ‘મારી પાસે મારા બાળકોના ભણતર કે લગ્ન માટે પૈસા નથી. જમીન ગીરો મૂકીને બેંકમાંથી લોન લેવા માગતા હતા, પરંતુ હવે તેવું પણ કરી શકીએ તેમ નથી. કેરળ હાઈકોર્ટ અને ટ્રિબ્યુનલમાં કેસ પેન્ડિંગ છે
જોસેફ બેની અને અન્ય સાત લોકોએ જૂન 2024માં વક્ફ બોર્ડના દાવા સામે કેરળ હાઈકોર્ટમાં અરજી કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે વક્ફ ટ્રિબ્યુનલને બિન-ઈસ્લામિક ધર્મના લોકો દ્વારા કબજે કરેલી જમીનના કેસોમાં નિર્ણય લેવાની સત્તા આપી શકાય નહીં. અરજદારોએ જણાવ્યું હતું કે સિવિલ કોર્ટને જમીન વિવાદના કેસોમાં નિર્ણય આપવાનો અધિકાર છે. વક્ફ મુસ્લિમોના અંગત કાયદા હેઠળ આવે છે, તેથી તે અન્ય કોઈ ધાર્મિક સમુદાયની બાબતો પર નિર્ણય લઈ શકતો નથી. હાઈકોર્ટે 1 નવેમ્બર, 2024ના રોજ મુનમ્બમના લોકોની અરજી પર રાજ્ય અને કેન્દ્ર સરકારો પાસેથી જવાબ માંગ્યો છે. બીજી તરફ, વક્ફ બોર્ડ વિરુદ્ધ ફારુક કોલેજ મેનેજમેન્ટની બે અરજીઓ પર વક્ફ ટ્રિબ્યુનલમાં 6 ડિસેમ્બરે સુનાવણી થવાની હતી. તે પણ 27મી ડિસેમ્બર સુધી મુલતવી રાખવામાં આવી હતી. CMએ કહ્યું- દસ્તાવેજો ધરાવનારને બહાર કરવામાં નહીં આવે
મુખ્યમંત્રી પિનરાઈ વિજયને 23 નવેમ્બરે વક્ફ બોર્ડના પ્રતિનિધિઓ સાથે ઓનલાઈન બેઠક યોજી હતી. આમાં તેણે મુનમ્બમના લોકોને નોટિસ મોકલવાનું કે અન્ય કોઈ કાર્યવાહી કરવાનું બંધ કરવા કહ્યું હતું. સીએમએ બાદમાં એક નિવેદન જાહેર કરીને કહ્યું કે, ‘દસ્તાવેજો ધરાવનાર કોઈ પણ વ્યક્તિને જમીનમાંથી બહાર કરવામાં આવશે નહીં. સરકાર એવો ઉકેલ શોધી રહી છે કે જેનાથી રહેવાસીઓ મુશ્કેલીમાં ન રહે. કેરળમાંનવા બિલ સામે સામસામે પક્ષ- વિપક્ષ
ઑક્ટોબર 14 ના રોજ, કેરળ વિધાનસભાએ સર્વસંમતિથી કેન્દ્રના નવા બિલ વિરુદ્ધ ઠરાવ પસાર કર્યો . શાસક પક્ષ અને વિપક્ષ બંનેએ કહ્યું કે નવો કાયદો રાજ્ય સરકારો અને વક્ફ બોર્ડની સત્તાઓ છીનવી લેશે. કેરળમાં CPI(M)ના નેતૃત્વમાં લેફ્ટ ડેમોક્રેટિક ફ્રન્ટ (LDF) સત્તા પર છે. યુનાઈટેડ ડેમોક્રેટિક ફ્રન્ટ (UDF) એ કોંગ્રેસની આગેવાની હેઠળનો વિરોધ પક્ષ છે. બીજેપી સાંસદે કહ્યું- નવું બિલ લાવીને ક્રૂરતાનો અંત આવશે
કેરળમાં ભાજપના એકમાત્ર સાંસદ અને કેન્દ્રીય મંત્રી સુરેશ ગોપી 30 ઓક્ટોબરે મુનમ્બમ ગયા હતા અને વિરોધીઓને મળ્યા હતા. વાયનાડમાં 11 નવેમ્બરે એક ચૂંટણી રેલી દરમિયાન તેમણે કહ્યું હતું કે, ‘આ ક્રૂરતા માત્ર મુનમ્બમમાં જ નથી, પરંતુ સમગ્ર ભારતમાં છે. તેને દુર કરાશે. આકરા નિર્ણયો લેવાશે. ભાજપ બંધારણ બચાવવા માટે સંસદમાં નવું બિલ પાસ કરાવશે. કોંગ્રેસે કહ્યું- સંઘ મુસ્લિમો અને ઈસાઈઓમાં ભાગલા પાડવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે
મુનામ્બમમાં વકફ બોર્ડના દાવા પર, કેરળ વિધાનસભામાં વિપક્ષના નેતા અને કોંગ્રેસના નેતા વીડી સતીસને 3 ડિસેમ્બરે કહ્યું, ‘વક્ફ બોર્ડ જે 404 એકર જમીનનો દાવો કરી રહ્યું છે તે તેની મિલકત તરીકે ફારુક કોલેજને ભેટમાં આપવામાં આવી હતી. જે તેણે વેચી દીધી. બદલામાં તેને પૈસા પણ મળ્યા. તો પછી વક્ફ કેવી રીતે દાવો કરી શકે? તે વકફની જમીન નથી. સંઘ પરિવાર કેરળમાં મુસ્લિમો અને ખ્રિસ્તીઓમાં ભાગલા પાડવાના પ્રયાસ કરી રહ્યો છે.