ભારત સરકારે નાણાકીય વર્ષ 2024-25 માટે ભારતની ગ્રોસ ડોમેસ્ટિક પ્રોડક્ટ (GDP) વૃદ્ધિ 6.5% રહેવાનો અંદાજ મૂક્યો છે. સપ્ટેમ્બર ક્વાર્ટર દરમિયાન ગ્રોસ ફિક્સ્ડ મૂડી નિર્માણ અને ખાનગી વપરાશમાં ઘટાડો થવાને કારણે આ અંદાજ નીચે આવ્યો છે. અગાઉ, ઇન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડ એટલે કે IMF એ તેનો અંદાજ 7% જાળવી રાખ્યો હતો. તે જ સમયે નાણાકીય વર્ષ 2025-26 માટે જીડીપી અનુમાન પણ 6.5% પર જાળવવામાં આવ્યું છે. 9 ઓક્ટોબરના રોજ, RBIએ FY25 માટે ભારતના જીડીપી વૃદ્ધિનું અનુમાન 7.2% પર જાળવી રાખ્યું હતું. ઓગસ્ટમાં, વિશ્વ બેંકે નાણાકીય વર્ષ 2024-25 માટે ભારતના જીડીપી વૃદ્ધિનું અનુમાન 6.6%થી વધારીને 7% કર્યું હતું. ત્યારે વિશ્વ બેંકે કહ્યું હતું કે, ગત નાણાકીય વર્ષ 2024માં ભારતીય અર્થવ્યવસ્થા 8.2%ની ઝડપે વૃદ્ધિ પામી હતી, જે સૌથી ઝડપી હતી. જુલાઈ અને સપ્ટેમ્બર વચ્ચે જીડીપી ગ્રોથ ઘટીને 5.4% થયો નાણાકીય વર્ષ 2025ના જુલાઈ-સપ્ટેમ્બર ક્વાર્ટરમાં ભારતનો GDP ગ્રોથ ઘટીને 5.4% થયો. સાત ક્વાર્ટરમાં આ સૌથી ધીમી વૃદ્ધિ હતી. ઉત્પાદન ક્ષેત્રના નબળા પ્રદર્શનને કારણે જીડીપી વૃદ્ધિ ધીમી રહી. નેશનલ સ્ટેટિસ્ટિક્સ ઓફિસે આજે 29 નવેમ્બરે આ ડેટા જાહેર કર્યો હતો. અગાઉ, 2023 ના ત્રીજા ક્વાર્ટરમાં વૃદ્ધિ 4.3% હતી. જ્યારે એક વર્ષ અગાઉના સમાન ક્વાર્ટરમાં (Q2FY24) તે 8.1% હતો. અગાઉના ક્વાર્ટરમાં એટલે કે, Q1FY25 માં તે 6.7% હતો. જુલાઈ-સપ્ટેમ્બર ક્વાર્ટરમાં ભારતનો GVA 5.6% ના દરે વધ્યો હતો. એક વર્ષ અગાઉના સમાન ત્રિમાસિક ગાળામાં GVA વૃદ્ધિ 7.7% હતી. જ્યારે છેલ્લા ક્વાર્ટરમાં GVA વૃદ્ધિ 6.8% હતી. મોટા દેશોમાં ભારત હજુ પણ સૌથી ઝડપથી વિકસતું અર્થતંત્ર ધીમી જીડીપી વૃદ્ધિ છતાં, ભારત હજુ પણ મુખ્ય અર્થતંત્રોમાં સૌથી ઝડપથી વિકસતું અર્થતંત્ર છે. આ વર્ષે જુલાઈ-સપ્ટેમ્બર ક્વાર્ટરમાં ચીનનો GDP ગ્રોથ 4.6% હતો. જ્યારે જાપાનનો જીડીપી 0.9%ના દરે વધ્યો છે. જીડીપી શું છે? GDP એ અર્થતંત્રના સ્વાસ્થ્યને ટ્રૅક કરવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતા સૌથી સામાન્ય સૂચકાંકોમાંનું એક છે. જીડીપી ચોક્કસ સમયગાળામાં દેશની અંદર ઉત્પાદિત તમામ માલસામાન અને સેવાઓનું મૂલ્ય દર્શાવે છે. જેમાં દેશની સીમામાં ઉત્પાદન કરતી વિદેશી કંપનીઓ પણ સામેલ છે. જીડીપી બે પ્રકારના હોય જીડીપી બે પ્રકારના હોય છે. વાસ્તવિક જીડીપી અને નોમિનલ જીડીપી. વાસ્તવિક જીડીપીમાં, સામાન અને સેવાઓના મૂલ્યની ગણતરી પાયાના વર્ષના મૂલ્ય અથવા સ્થિર કિંમત પર કરવામાં આવે છે. હાલમાં જીડીપીની ગણતરી માટે આધાર વર્ષ 2011-12 છે. જ્યારે નજીવી જીડીપી વર્તમાન કિંમત પર ગણવામાં આવે છે. જીડીપીની ગણતરી કેવી રીતે થાય? જીડીપીની ગણતરી કરવા માટે સૂત્રનો ઉપયોગ થાય છે. GDP=C+G+I+NX, અહીં C એટલે ખાનગી વપરાશ, G એટલે સરકારી ખર્ચ, I એટલે રોકાણ અને NX એટલે ચોખ્ખી નિકાસ. જીડીપીમાં વધઘટ માટે કોણ જવાબદાર? જીડીપી વધારવા અથવા ઘટાડવા માટે ચાર મહત્વપૂર્ણ એન્જિન છે. પ્રથમ તમે અને હું છે. તમે જે પણ ખર્ચ કરો છો તે આપણા અર્થતંત્રમાં ફાળો આપે છે. બીજું ખાનગી ક્ષેત્રનો બિઝનેસ ગ્રોથ છે. તે જીડીપીમાં 32% ફાળો આપે છે. ત્રીજું સરકારી ખર્ચ છે. આનો અર્થ એ છે કે સરકાર માલ અને સેવાઓના ઉત્પાદન માટે કેટલો ખર્ચ કરી રહી છે. તે જીડીપીમાં 11% ફાળો આપે છે. અને ચોથું છે, ચોખ્ખી માંગ. આ માટે, ભારતની કુલ નિકાસને કુલ આયાતમાંથી બાદ કરવામાં આવે છે, કારણ કે ભારતમાં નિકાસ કરતાં વધુ આયાત છે, તેથી તેની અસર GPD પર નકારાત્મક છે.
