વડાપ્રધાન મોદી સોમવારે સવારે 11:45 વાગ્યે જમ્મુ-કાશ્મીરના ગાંદરબલમાં Z-Morh ટનલનું ઉદ્ઘાટન કરશે. શ્રીનગર-લેહ હાઇવે NH-1 પર બનેલી 6.4 કિલોમીટર લાંબી ડબલ લેન ટનલ શ્રીનગરને સોનમર્ગથી જોડશે. હિમવર્ષાના કારણે આ હાઈવે 6 મહિના સુધી બંધ રહે છે. ટનલ બનવાથી લોકોને દરેક હવામાનમાં કનેક્ટિવિટી મળશે. અગાઉ શ્રીનગર-લેહ હાઇવે પર ગગનગીરથી સોનમર્ગ વચ્ચે 1 કલાકથી વધુ સમય લાગતો હતો. આ ટનલના કારણે હવે આ અંતર 15 મિનિટમાં કાપી શકાશે. આ ઉપરાંત વાહનોની સ્પીડ પણ 30 કિમી પ્રતિ કલાકથી વધીને 70 કિમી પ્રતિ કલાક થઈ જશે. અગાઉ આ દુર્ગમ પહાડી વિસ્તારને પાર કરવામાં 3 થી 4 કલાકનો સમય લાગતો હતો. હવે માત્ર 45 મિનિટમાં આ અંતર પુરુ થશે. પ્રવાસન ઉપરાંત દેશની સુરક્ષા માટે પણ આ પ્રોજેક્ટ મહત્વપૂર્ણ છે. તેનાથી સેના માટે લદ્દાખ પહોંચવામાં સરળતા રહેશે. એટલે કે બરફવર્ષા દરમિયાન જે સામાન આર્મીને એરફોર્સના એરક્રાફ્ટમાં લઈ જવો પડતો હતો, તે હવે ઓછા ખર્ચે રોડ માર્ગે લઈ જઈ શકાશે. જો કે આ માટે અમારે થોડી વધુ રાહ જોવી પડશે. ખરેખર, Z-Morh ટનલની સામે ઝોજિલા ટનલ બનાવવામાં આવી રહી છે. તેનું કામ 2028માં પૂર્ણ થશે. તેના પૂર્ણ થયા બાદ જ બાલતાલ (અમરનાથ ગુફા), કારગિલ અને લદ્દાખને તમામ હવામાનમાં કનેક્ટિવિટી મળશે. PM મોદીની મુલાકાત પહેલા સઘન સુરક્ષા, 3 તસવીરો… 12 વર્ષમાં ટનલ બની, ચૂંટણીના કારણે ઉદ્ઘાટન ટળ્યું હાલના રસ્તાના આકારને કારણે Z મોડ ટનલ નામ આપવામાં આવ્યું છે
Z-Morh ટનલ રૂપિયા 2700 કરોડના ખર્ચે બનાવવામાં આવી છે. તેનું બાંધકામ 2018માં શરૂ થયું હતું. આ ટનલ 434 કિલોમીટર લાંબી શ્રીનગર-કારગિલ-લેહ હાઇવે પ્રોજેક્ટનો એક ભાગ છે. આ પ્રોજેક્ટ હેઠળ 31 ટનલ બનાવવામાં આવી રહી છે, જેમાંથી 20 જમ્મુ-કાશ્મીરમાં અને 11 લદ્દાખમાં છે. NATM ટેક્નોલોજીથી બનેલી ટનલ, પહાડ તૂટી પડવાનો કે હિમપ્રપાતનો કોઈ જોખમ નહીં આ ટનલ ન્યૂ ઓસ્ટ્રિયન ટનલીંગ મેથડનો ઉપયોગ કરીને બનાવવામાં આવી છે. આ પ્રક્રિયામાં ટનલ ખોદવાની સાથે તેનો કાટમાળ પણ દૂર કરવામાં આવે છે. જે રીતે કાટમાળ હટાવીને અંદરનો રસ્તો બનાવવામાં આવે છે, તે જ રીતે ટનલની દિવાલ પણ તૈયાર કરવામાં આવી છે. આનાથી પર્વતો તૂટી પડવાનું જોખમ રહેતું નથી. NATM ટેક્નિકમાં, ટનલનું કામ શરૂ થાય તે પહેલાં, પર્વત, તેની આસપાસની આબોહવા અને માટીની તપાસ કરવામાં આવે છે. એક જ સમયે ટનલ પ્રક્રિયાની અંદર કેટલી મશીનરી અને કેટલા લોકો કામ કરી શકશે તેનો અંદાજ લગાવાય છે, જેથી પહાડના પાયાને નુકસાન ન થાય અને દુર્ઘટનાની સ્થિતિ ઊભી ન થાય. 2028માં આ એશિયાની સૌથી લાંબી ટનલ હશે Z-Morh ટનલની બાજુમાં બનાવવામાં આવી રહેલી ઝોજિલા ટનલનું કામ 2028માં પૂર્ણ થશે. તેના પૂર્ણ થયા બાદ જ બાલતાલ (અમરનાથ ગુફા), કારગિલ અને લદ્દાખને તમામ હવામાનની કનેક્ટિવિટી મળશે. બંને ટનલ શરૂ થયા બાદ તેની કુલ લંબાઈ 12 કિલોમીટર થઈ જશે. તેમાં 2.15 કિમીનો સર્વિસ/લિંક રોડ પણ જોડાશે. આ પછી તે એશિયાની સૌથી લાંબી ટનલ બની જશે. હાલમાં હિમાચલ પ્રદેશમાં બનેલી અટલ ટનલ એશિયાની સૌથી લાંબી ટનલ છે. તેની લંબાઈ 9.2 કિલોમીટર છે. તે મનાલીને લાહૌલ સ્પીતિ સાથે જોડે છે. સેનાને ચીન સાથેની સાઈન ઓફ એક્ચુઅલ કન્ટ્રોલ પર પુરવઠો અને શસ્ત્રો પહોંચાડવામાં મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડે છે. હિમવર્ષા દરમિયાન આર્મી સંપૂર્ણપણે એરફોર્સ પર નિર્ભર રહે છે. બંને ટનલ પ્રોજેક્ટ પૂરા થવાથી સેના તેના સામાનને ઓછા ખર્ચે LAC સુધી પહોંચાડી શકશે. આ ઉપરાંત બટાલિયનને ચીન બોર્ડરથી પાકિસ્તાન બોર્ડર પર લઈ જવામાં પણ સરળતા રહેશે. ગયા વર્ષે પણ મજુરો પર આતંકવાદી હુમલો થયો હતો
20 ઓક્ટોબર 2024ના રોજ આતંકવાદીઓએ ટનલના કર્મચારીઓ પર હુમલો કર્યો હતો. બે આતંકવાદીઓ ગગનગીરમાં લેબર કેમ્પમાં ઘૂસી ગયા અને ગોળીબાર કર્યો. આ હુમલામાં ટનલનું નિર્માણ કરતી ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર કંપનીના 6 કામદારો સહિત 7 લોકોના મોત થયા હતા. હુમલામાં એક સ્થાનિક ડોક્ટરનું પણ મોત થયું હતું.
PM મોદી આજે Z-Morh ટનલનું ઉદ્ઘાટન કરશે:શ્રીનગરથી સોનમર્ગ-લદ્દાખ કોઈપણ સિઝનમાં જઈ શકશો, 1 કલાકનું અંતર 15 મિનિટમાં કપાશે
