માર્કેટ કેપિટલાઇઝેશનની દૃષ્ટિએ ગયા સપ્તાહના ટ્રેડિંગમાં દેશની 10 સૌથી મોટી કંપનીઓમાંથી 6ના માર્કેટ કેપમાં રૂ. 1.71 લાખ કરોડનો ઘટાડો થયો છે. આ સમયગાળા દરમિયાન ટેક કંપની ઇન્ફોસિસ સૌથી વધુ ગુમાવનાર હતી. કંપનીનું માર્કેટ કેપ રૂ. 62,948 કરોડ ઘટીને રૂ. 7.54 લાખ કરોડ થયું છે. ટેક સર્વિસ પૂરી પાડતી કંપની ટાટા કન્સલ્ટન્સી સર્વિસિસ (TCS)નું મૂલ્ય પણ રૂ. 50,599 કરોડ ઘટ્યું છે. હવે કંપનીનું માર્કેટ કેપ 14.93 લાખ કરોડ રૂપિયા છે. આ સિવાય હિન્દુસ્તાન યુનિલિવર (HUL), ICICI બેંક, HDFC બેંક અને ITCના મૂલ્યમાં પણ ઘટાડો થયો છે. રિલાયન્સનું મૂલ્ય ₹79,773 કરોડ વધીને ₹17.61 લાખ કરોડ થયું તે જ સમયે મૂલ્યાંકનના સંદર્ભમાં દેશની સૌથી મોટી કંપની રિલાયન્સ ઇન્ડસ્ટ્રીઝનું માર્કેટ કેપ 79,773 કરોડ રૂપિયા વધીને 17.61 લાખ કરોડ રૂપિયા પર પહોંચી ગયું છે. તે જ સમયે સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (SBI)નું માર્કેટ કેપ રૂ. 18,697 કરોડ વધીને રૂ. 6.82 લાખ કરોડ પર પહોંચી ગયું છે. આ સિવાય લાઈફ ઈન્સ્યોરન્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (LIC) અને ભારતી એરટેલના મૂલ્યમાં પણ વધારો થયો છે. ગયા અઠવાડિયે સેન્સેક્સ 759 પોઈન્ટ તૂટ્યો ગયા સપ્તાહના છેલ્લા ટ્રેડિંગ દિવસે એટલે કે શુક્રવારે (17 જાન્યુઆરી) સેન્સેક્સ 423 પોઈન્ટના ઘટાડા સાથે 76,619ના સ્તરે બંધ થયો હતો. નિફ્ટી પણ 109 પોઈન્ટ ઘટીને 23,201ના સ્તરે બંધ રહ્યો હતો. સેન્સેક્સના 30 શેરોમાંથી 16 વધ્યા અને 14 ઘટ્યા. નિફ્ટીના 50 શેરોમાંથી 29 વધ્યા અને 21 ઘટ્યા. જ્યારે એક શેર કોઈ ફેરફાર વગર બંધ રહ્યો હતો. NSE સેક્ટરલ ઇન્ડેક્સમાં ખાનગી બેન્કિંગ સેક્ટરમાં સૌથી વધુ 2.17%નો ઘટાડો નોંધાયો હતો. ગયા સપ્તાહે સેન્સેક્સ 759 પોઈન્ટ્સ અને નિફ્ટી 228 પોઈન્ટ્સ તૂટ્યો હતો. માર્કેટ કેપિટલાઇઝેશન શું છે? માર્કેટ કેપ એ કોઈપણ કંપનીના કુલ બાકી શેરનું મૂલ્ય છે, એટલે કે તે તમામ શેર જે હાલમાં તેના શેરધારકો પાસે છે. કંપનીના જારી કરાયેલા શેરની કુલ સંખ્યાને શેરની કિંમત દ્વારા ગુણાકાર કરીને તેની ગણતરી કરવામાં આવે છે. માર્કેટ કેપનો ઉપયોગ કંપનીઓના શેરનું વર્ગીકરણ કરવા માટે રોકાણકારોને તેમની જોખમ પ્રોફાઇલ અનુસાર તેમને પસંદ કરવામાં મદદ કરવા માટે થાય છે. જેમ કે લાર્જ કેપ, મિડ કેપ અને સ્મોલ કેપ કંપનીઓ. માર્કેટ કેપ = (બાકી શેરની સંખ્યા) x (શેરનો ભાવ) માર્કેટ કેપ કેવી રીતે કામ કરે છે? કંપનીના શેરો નફો આપશે કે નહીં તેનો અંદાજ ઘણા પરિબળોને જોઈને લગાવવામાં આવે છે. આ પરિબળોમાંનું એક માર્કેટ કેપ છે. રોકાણકારો માર્કેટ કેપ જોઈને જાણી શકે છે કે કંપની કેટલી મોટી છે. કંપનીનું માર્કેટ કેપ જેટલું ઊંચું હોય તેટલી સારી કંપની ગણાય. માંગ અને પુરવઠા અનુસાર શેરના ભાવ વધે છે અને ઘટે છે. તેથી, માર્કેટ કેપ એ તે કંપનીનું જાહેરમાં માનવામાં આવતું મૂલ્ય છે. માર્કેટ કેપમાં કેવી રીતે વધઘટ થાય છે? માર્કેટ કેપના સૂત્ર પરથી તે સ્પષ્ટ થાય છે કે તે કંપનીના શેરની કિંમત દ્વારા જારી કરાયેલા શેરની કુલ સંખ્યાને ગુણાકાર કરીને ગણવામાં આવે છે. એટલે કે જો શેરની કિંમત વધે તો માર્કેટ કેપ પણ વધશે અને જો શેરના ભાવ ઘટશે તો માર્કેટ કેપ પણ ઘટશે.
