ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે ગઈકાલે 20 જાન્યુઆરીએ અમેરિકાના 47માં રાષ્ટ્રપતિ તરીકે શપથ લીધા હતા. ભારતના વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે તેમના શપથ ગ્રહણ સમારોહમાં હાજરી આપી હતી. ભારતના વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પણ ટ્રમ્પને તેમના નવા કાર્યકાળ માટે અભિનંદન પાઠવ્યા હતા. ટ્રમ્પના પ્રથમ કાર્યકાળ દરમિયાન તેમની અને પીએમ મોદી વચ્ચે ખૂબ સારા સંબંધો હતા. 2019માં ટ્રમ્પે રાષ્ટ્રપતિ તરીકેના કાર્યકાળ દરમિયાન પીએમ મોદીના સન્માનમાં ટેક્સાસ રાજ્યના હ્યુસ્ટનમાં હાઉડી મોદી કાર્યક્રમનું આયોજન કર્યું હતું. આ દરમિયાન પીએમ મોદીએ ‘અબકી બાર ટ્રમ્પ કી સરકાર’નો નારો પણ આપ્યો હતો. આવી સ્થિતિમાં ટ્રમ્પ તેમના બીજા કાર્યકાળમાં ભારત સાથે કેવા સંબંધો જાળવી રાખે છે તે જોવું રસપ્રદ રહેશે. ટ્રમ્પની વ્હાઇટ હાઉસમાં વાપસીની ભારત પર શું અસર પડી શકે છે? 1. પાકિસ્તાન, કાશ્મીર અને બાંગ્લાદેશ પર ટ્રમ્પનું વલણ પોતાના પ્રથમ કાર્યકાળ દરમિયાન ટ્રમ્પે કહ્યું હતું કે તેઓ પાકિસ્તાન સાથે સંબંધો સુધારવા ઈચ્છે છે. પરંતુ પહેલા પાકિસ્તાનને આતંકવાદ માટે જવાબદાર ઠરાવવું પડશે. ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન પણ ટ્રમ્પે કહ્યું હતું કે અમે તાકાતના આધારે વિશ્વમાં શાંતિ લાવીશું. ટ્રમ્પનું આ નિવેદન કટ્ટરવાદ અને આતંકવાદના મુદ્દે ભારત માટે સકારાત્મક સંદેશ છે. 2019માં જ્યારે કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 હટાવવામાં આવી ત્યારે ટ્રમ્પે આ મામલે હસ્તક્ષેપ કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. તેમણે જમ્મુ-કાશ્મીરને ભારતનો આંતરિક મામલો ગણાવ્યો હતો. બાંગ્લાદેશમાં ચાલી રહેલી હિંસા અંગે ટ્રમ્પે કહ્યું હતું કે બાંગ્લાદેશમાં ભીડ હિંદુઓ પર હુમલો કરી રહી છે અને લૂંટી રહી છે. મારા કાર્યકાળ દરમિયાન આવું ક્યારેય બન્યું નથી. કમલા અને બાઇડને અમેરિકા સહિત સમગ્ર વિશ્વમાં હિન્દુઓની અવગણના કરી છે. 2. ભારત-અમેરિકાના સૈન્ય સંબંધો મજબૂત થશે ઇનિશિયેટિવ ઓન ક્રિટિકલ એન્ડ ઇમર્જિંગ ટેક્નોલોજી (ICET) અને અમેરિકન MQ-9 રીપર ડ્રોન જેવા સંરક્ષણ સોદાઓએ ભારત અને યુએસ સૈન્ય સંબંધોને મજબૂત બનાવ્યા છે. આ ડીલ બાઇડનના કાર્યકાળ દરમિયાન કરવામાં આવી હતી. ટ્રમ્પના પરત ફર્યા બાદ ભારત અને અમેરિકા વચ્ચેના સંરક્ષણ સંબંધો વધુ સુધરશે. ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે પોતાના પ્રથમ કાર્યકાળ દરમિયાન ઈન્ડો-પેસિફિક ક્ષેત્રમાં ચીનને નિયંત્રિત કરવા માટે ભારત, અમેરિકા, જાપાન અને ઓસ્ટ્રેલિયા સાથે ક્વાડ ગઠબંધનને મજબૂત બનાવ્યું હતું. F-35 ફાઈટર એરક્રાફ્ટ મળવાની અપેક્ષા છે ટ્રમ્પે તેમના પ્રથમ કાર્યકાળમાં ભારત સાથે 30,000 કરોડ રૂપિયાના સૈન્ય સાધનોના સોદાની જાહેરાત કરી હતી. જ્યારે બાઇડનના કાર્યકાળ દરમિયાન સબમરીન અને ડ્રોન ડીલને અંતિમ સ્વરૂપ આપવામાં આવ્યું હતું, ત્યારે ભારતને હજુ સુધી F-35 ફાઇટર એરક્રાફ્ટ મળ્યા નથી. જો કે હવે ભારતને જલ્દી જ આ ફાઈટર જેટ મળી શકે છે. 3. ટ્રમ્પ ભારતીય નિકાસ પર ટેરિફ વધારી શકે છે ટ્રમ્પના વ્હાઇટ હાઉસમાં પાછા ફરવાથી ભારતની નિકાસ પર નકારાત્મક અસર પડી શકે છે. અમેરિકન ઉત્પાદનો પર ઊંચા ટેરિફ લાદવા બદલ ટ્રમ્પે ઘણી વખત ભારતની ટીકા કરી છે. ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન પણ ટ્રમ્પે કહ્યું હતું કે ભારત આયાત ડ્યૂટીના મામલે ખૂબ જ કડક છે. જો મારી સરકાર આવશે તો અમે ટેરિફ ડ્યુટી ઘટાડવા માટે ભારત પર દબાણ બનાવીશું. જેએનયુના પ્રોફેસર રાજન કુમારના જણાવ્યા અનુસાર જો ભારત આયાત ડ્યૂટીમાં ઘટાડો નહીં કરે તો ટ્રમ્પ ભારતીય ઉત્પાદનો પર ટેરિફ વધારીને બદલો લઈ શકે છે. જેની સીધી અસર ભારતની નિકાસ પર પડશે. 2024માં બંને દેશો વચ્ચે કુલ 118.2 અબજ ડોલરનો વેપાર થયો હતો, જેમાંથી ભારતે અમેરિકામાં 77.5 અબજ ડોલરની નિકાસ કરી હતી. ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરમાં ટ્રમ્પે ધમકી આપી હતી કે જો બ્રિક્સ દેશો વેપાર માટે નવી કરન્સી બનાવશે તો તેમના પર 100% ટેરિફ લાદશે. 4. H1B વિઝા પ્રક્રિયા મુશ્કેલ હોઈ શકે છે ટ્રમ્પે તેમના પ્રથમ કાર્યકાળ દરમિયાન H1-B વિઝાના નિયમોમાં ફેરફાર કર્યા હતા. તેણે અન્ય દેશોમાંથી આવતા કામદારો પર પણ ઘણી શરતો લાદી હતી. આ કારણે ટ્રમ્પના પ્રથમ કાર્યકાળ દરમિયાન H1-B વિઝા અરજીઓનો અસ્વીકાર દર વધ્યો હતો. 2023માં કુલ 3.86 લાખ ઇમિગ્રન્ટ્સને H1-B વિઝા આપવામાં આવ્યા હતા, જેમાંથી 2.79 લાખ ભારતીય હતા. ટ્રમ્પે અગાઉ H1-B વિઝાને અમેરિકન વર્કફોર્સ માટે ખરાબ ગણાવ્યા હતા. જોકે, બાદમાં તેણે તેનું સમર્થન કર્યું અને તેને એક ઉત્તમ કાર્યક્રમ ગણાવ્યો. ટ્રમ્પના સત્તામાં આવવાથી અમેરિકામાં દર વર્ષે 50 હજાર નવી નોકરીઓનું સર્જન થવાનો અંદાજ છે. તેમાંથી સૌથી વધુ 20 હજાર નોકરીઓ IT સેક્ટરમાં હશે. ટ્રમ્પે અમેરિકામાં સ્નાતક થયા બાદ ભારતીય વિદ્યાર્થીઓને ગ્રીન કાર્ડ આપવાનું વચન આપ્યું છે. 5 લાખ વિદ્યાર્થીઓ તેનો લાભ લઈ શકશે. 5. ગેરકાયદે વસાહતીઓને દેશનિકાલ કરી શકે છે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે તેમના બીજા કાર્યકાળ દરમિયાન ગેરકાયદેસર ઇમિગ્રન્ટ્સને સામૂહિક દેશનિકાલ કરવાનું વચન આપ્યું છે. ટ્રમ્પના ગઈકાલના ભાષણમાં દેશમાંથી ગેરકાયદેસર ઈમિગ્રન્ટ્સને હાંકી કાઢવાની વાત કરવામાં આવી હતી. ગેરકાયદેસર રીતે અમેરિકામાં પ્રવેશ કરનારાઓ સામે ટ્રમ્પે કડક વલણ અપનાવ્યું છે. ઓક્ટોબર 2022થી સપ્ટેમ્બર 2023 સુધીમાં અમેરિકન એજન્સીઓએ ગેરકાયદેસર રીતે પ્રવેશ કરનારા લગભગ 97 હજાર ભારતીયોની ધરપકડ કરી હતી. જેમાંથી 30,010 ભારતીયો યુએસ-કેનેડા બોર્ડર પર પકડાયા હતા. જ્યારે 41,770 ભારતીયોની યુએસ-મેક્સિકો બોર્ડર ક્રોસ કરતી વખતે ધરપકડ કરવામાં આવી હતી.
