ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO)ના 100મા NVS-02 સેટેલાઈટ મિશનમાં રવિવારે ટેકનિકલ ખામી સર્જાઈ હતી. ઈસરોએ 29 જાન્યુઆરીના રોજ શ્રીહરિકોટાથી GSLV-F15 દ્વારા NVS-02 સેટેલાઈટ લોન્ચ કર્યો હતો. ઈસરોએ તેની વેબસાઈટ પર માહિતી આપી હતી કે જે ઓર્બિટ સ્લોટમાં સેટેલાઈટ ઈન્સ્ટોલ કરવાનો હતો તેમાં કોઈ જગ્યા બની શકી નથી. આ એટલા માટે હતું કારણ કે થ્રસ્ટર્સને ફાયર કરવા માટે ઓક્સિડાઈઝરના એન્ટ્રી કરાવનાર વાલ્વ ખુલ્યા નહોતા. હાલમાં સેટેલાઇટ સિસ્ટમ બરાબર છે અને હાલમાં એલિપ્ટિકલ ઓર્બિટમાં છે. આ સેટેલાઇટને અવકાશમાં ભારતીય ક્ષેત્રની ઉપર જીયા-સ્ટેશનરી સર્કુલર ઓર્બિટમાં સ્થાપિત કરવાનો હતો. પરંતુ સેટેલાઇટ પર લગાવવામાં આવેલ લિક્વિડ એન્જિન યોગ્ય રીતે કામ કરી રહ્યું નથી. અત્યારે સેટેલાઇટને ઓર્બિટમાં મોકલવામાં આવી રહ્યો નથી અને આગામી સમય માટે પણ તેને રોકી શકાય છે. ઓર્બિટમાં નેવિગેશન માટે અન્ય રણનીતિ પર કામ કરવામાં આવી રહ્યું છે. NVS-02 એ 29 જાન્યુઆરીના રોજ સવારે 6:23 વાગ્યે સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરના બીજા લોન્ચ પેડ પરથી જીઓસિંક્રોનસ સેટેલાઇટ લોન્ચ વ્હીકલમાંથી ઉડાન ભરી હતી. ISROનું આ 100મું લોન્ચિંગ મિશન હતું. આ એજન્સીના નવા ચેરમેન વી નારાયણનના કાર્યકાળનું આ પ્રથમ મિશન છે. 2250 કિગ્રા વજન અને પાવર હેન્ડલિંગ ક્ષમતા 3 KW NVS-02 આ NVS સીરીઝનો બીજો સેટેલાઈટ છે. તેનું વજન 2250 કિગ્રા છે અને પાવર હેન્ડલિંગ ક્ષમતા 3 kW છે. યોગ્ય અને ચોક્કસ સમયનો અંદાજ સુનિશ્ચિત કરવા માટે, NVS-02 ને સ્વદેશી અને આયાતી રૂબિડિયમ ઓટોમિક ઘડિયાળો સાથે ફીટ કરવામાં આવી છે. તેનું આયુષ્ય લગભગ 12 વર્ષ છે. NVS-02 GPS નેવિગેશન સુવિધાને વેગ આપશે લોન્ચિંગ પછી ઈસરોએ કહ્યું હતું કે NVS-02 જીઓસિંક્રોનસ ટ્રાન્સફર ઓર્બિટમાં સ્થાપિત કરવામાં આવ્યું છે. તે સેટેલાઇટ નેવિગેશન સિસ્ટમનો એક ભાગ છે, જે ભારતમાં GPS જેવી નેવિગેશન સુવિધાઓને વધારવા માટે ડિઝાઈન કર્યુ છે. આ સિસ્ટમ કાશ્મીરથી કન્યાકુમારી, ગુજરાતથી અરુણાચલ સુધીના ભાગોને આવરી લેશે. આ સાથે કોસ્ટલ લાઇનથી 1500 કિમી સુધીનું અંતર પણ આવરી લેવામાં આવશે. આ હવાઈ, દરિયાઈ અને માર્ગ મુસાફરી માટે વધુ સારી નેવિગેશન સહાય પૂરી પાડશે. ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO)ની સ્થાપના 15 ઓગસ્ટ 1969ના રોજ થઈ હતી. તેનું પ્રથમ મિશન SLV-3 E1/ રોહિણી ટેકનોલોજી પેલોડનો ઉપયોગ કરીને 10 ઓગસ્ટ 1979ના રોજ લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. ત્યારથી, 30 ડિસેમ્બર 2024 સુધી, SHAR લોન્ચિંગ વ્હીકલનો ઉપયોગ કરીને 99 મિશન લોન્ચ કર્યા છે. NVS-02 ની વિશેષતાઓ- ઓટોમિક વોચ, વજન 2250 કિગ્રા નેવિગેશન વિદ ઈન્ડિયન કાંસ્ટેલેશન (NavIC) એ ભારતની સ્વતંત્ર પ્રાદેશિક નેવિગેશન સેટેલાઇટ સિસ્ટમ છે. જે ભારતીય યુઝરને ચોક્કસ સ્થિતિ, વેલોસિટી અને ટાઈમ (PVT) સર્વિસ પ્રદાન કરવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવી છે. NVS-01/02/03/04/05 સેટેલાઈટને આ સેવાઓની સાતત્યતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે તૈયાર કરવામાં આવ્યા છે. નાવિક ઇન્ડિયન નેવિગેશન સિસ્ટમ, જેને ભારતનું GPS પણ કહેવામાં આવે છે નેવિગેશન વિદ ઈન્ડિયન કાંસ્ટેલેશન (NavIC) એ ભારતની પોતાની નેવિગેશન સિસ્ટમ છે. તેને ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO) દ્વારા વિકસાવવામાં આવ્યું છે. તે એક એવી ટેક્નોલોજી છે જે ભારત અને તેની આસપાસના વિસ્તારોમાં ચોક્કસ દિશા, સ્થાન અને સમયની માહિતી આપવાનું કામ કરે છે. તેને સામાન્ય રીતે ભારતનું પોતાનું GPS કહેવામાં આવે છે. નાવિક 7 સેટેલાઈટનું ગ્રુપ છે, જે એકસાથે ભારત અને તેની આસપાસના વિસ્તારોમાં નેવિગેશન સર્વિસ પૂરી પાડે છે. આ પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષામાં સ્થાપિત છે અને કોઈપણ સ્થળની સ્થિતિ (લંબાઈ અને પહોળાઈ) અને સમય વિશે સચોટ માહિતી આપે છે. આ L5 અને S બેન્ડ ફ્રીક્વન્સીમાં સિગ્નલ મોકલે છે. ભારતની પ્રાદેશિક નેવિગેશન સિસ્ટમ NavIC, 5 મીટરની ચોકસાઈ સાથે માત્ર ભારતમાં અને 1,500 કિમીની અંદર કાર્ય કરે છે. જ્યારે અમેરિકાની ગ્લોબલ નેવિગેશન સિસ્ટમ GPS આખી દુનિયામાં કામ કરે છે. તેની ચોકસાઈ 20-30 મીટર છે. હવે સેટેલાઇટ લોન્ચિંગ વ્હીકલ GSLV-F15 વિશે જાણો GSLV-F15 એ ભારતના જીઓસિંક્રોનસ સેટેલાઇટ લોન્ચ વ્હીકલ (GSLV)ની 17મી ઉડાન અને તેના સ્વદેશી ક્રાયો સ્ટેજની 11મી ઉડાન છે. સ્વદેશી ક્રાયોજેનિક સ્ટેજ સાથે જીએસએલવીની આ 8મી ઓપરેશનલ ઉડાન છે. GSLV-F15ની ઊંચાઈ 50.9 મીટર છે. તેનું કુલ વજન 420.7 ટન છે. GSLV-F15 સેટેલાઈટ NVS-02 ને જીયોસિંક્રોનસ ટ્રાન્સફર ઓર્બિટમાં સ્થાપિત કરશે. ISROના મિશન સાથે જોડાયેલા આ સમાચાર પણ વાંચો… સ્પેસેક્સ મિશન દ્વારા અવકાશમાં ડોકિંગ કરનાર ભારત ચોથો દેશ બન્યો, ISROએ બે સ્પેસક્રાફ્ટ જોડ્યા અંતરિક્ષમાં બે સ્પેસક્રાફ્ટ સફળતાપૂર્વક ડોક કરનાર ભારત ચોથો દેશ બન્યો છે. આ પહેલા માત્ર રશિયા, અમેરિકા અને ચીન જ આ કરવામાં સફળ રહ્યા છે. ડોકીંગ પ્રયોગ 16 જાન્યુઆરીએ પૂર્ણ થયો હતો. ISROએ 30 ડિસેમ્બર 2024ના રોજ શ્રીહરિકોટાના સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરથી રાત્રે 10 વાગ્યે સ્પેસ ડોકિંગ પ્રયોગ મિશન લોન્ચ કર્યું હતું. આ અંતર્ગત PSLV-C60 રોકેટ વડે બે સ્પેસક્રાફ્ટ પૃથ્વીથી 470 કિમી ઉપર ડિપ્લોય કરવામાં આવ્યા હતા.
