અમેરિકાએ ભારતની 4 ઓઈલ નિકાસ કંપનીઓ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો:ઈરાન સાથે વ્યાપાર કરવા પર કાર્યવાહી, UAE-ચીનની કંપનીઓ પર પણ પ્રતિબંધ

ઈરાની પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનોના વેચાણ અને પરિવહનમાં મધ્યસ્થી કરવા બદલ યુએસ સરકારે ભારતમાં સ્થિત ચાર કંપનીઓ પર પ્રતિબંધો લાદ્યા હતા. ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસના અહેવાલ મુજબ, યુએસ ફાઇનાન્સ ડિપાર્ટમેન્ટે સોમવારે એક પ્રેસ રિલીઝ જારી કરીને આ અંગે માહિતી આપી હતી. અમેરિકાનું કહેવું છે કે ઈરાનની ઓઈલ નિકાસ ગેરકાયદેસર શિપિંગ નેટવર્ક દ્વારા કરવામાં આવે છે. ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની ‘મહત્તમ દબાણ’ નીતિ હેઠળ, અમેરિકા એવા નેટવર્ક્સ સામે કાર્યવાહી કરી રહ્યું છે જે ઈરાનની આવકના સ્ત્રોતને રોકી શકે છે. યુએસ ટ્રેઝરી ડિપાર્ટમેન્ટે કહ્યું- આજે પ્રતિબંધિત કરાયેલા લોકોમાં યુએઈ અને હોંગકોંગના ઓઈલ દલાલો, ભારત અને ચીનના ટેન્કર ઓપરેટરો અને મેનેજરો, ઈરાનની રાષ્ટ્રીય ઈરાનીયન ઓઈલ કંપની અને ઈરાનીયન ઓઈલ ટર્મિનલ્સ કંપનીના વડાનો સમાવેશ થાય છે. આનાથી ઈરાનની અસ્થિર પ્રવૃત્તિઓ માટે આર્થિક સહાય મળી છે. 2 દિલ્હી-એનસીઆર, 1 મુંબઈ અને 1 તંજાવુરની કંપની
યુએસ ઓફિસ ઓફ ફોરેન એસેટ કંટ્રોલ અને ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ સ્ટેટ અનુસાર, આ 4 ભારતીય કંપનીઓના નામ છે – ફ્લક્સ મેરીટાઇમ એલએલપી (નવી મુંબઈ), બીએસએમ મરીન એલએલપી (દિલ્હી-એનસીઆર), ઓસ્ટિનશિપ મેનેજમેન્ટ પ્રાઇવેટ લિમિટેડ (દિલ્હી-એનસીઆર) અને કોસ્મોસ લાઇન્સ ઇન્ક (તંજાવુર). આ 4 કંપનીઓમાંથી 3 કંપનીઓ પર ઈરાની ઓઈલ અને પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનોના પરિવહનમાં સામેલ જહાજોના વાણિજ્યિક અને તકનીકી સંચાલનને કારણે પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો. જ્યારે કોસ્મોસ લાઇન્સ પર ઇરાની પેટ્રોલિયમના પરિવહનમાં સામેલ થવા બદલ પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો. પ્રતિબંધને કારણે મિલકત જપ્ત થવાનું જોખમ
જે કંપની અથવા દેશ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે તેના પ્રતિબંધિત દેશ સાથેના આર્થિક સંબંધો મર્યાદિત અથવા સંપૂર્ણપણે સમાપ્ત થઈ ગયા છે. પ્રતિબંધોમાં આયાત-નિકાસ બંધ કરવા, સંપત્તિ ફ્રીઝ કરવા, કોઈ દેશ અથવા દેશોના સંગઠનની બેંકિંગ સિસ્ટમ પર પ્રતિબંધ મૂકવા જેવી પ્રવૃત્તિઓનો સમાવેશ થાય છે. ફોરેન રિલેશન્સ કાઉન્સિલ અનુસાર, પ્રતિબંધનો વ્યાપ ઘણો વ્યાપક હોઈ શકે છે. આમાં, પ્રતિબંધિત દેશ સાથે કોઈપણ પ્રકારની વ્યાપારી પ્રવૃત્તિ પર પ્રતિબંધ મૂકી શકાય છે. આ ઉપરાંત, કોઈ ચોક્કસ વ્યક્તિ કે કંપનીને નિશાન બનાવીને પણ પ્રતિબંધ લાદી શકાય છે. જેમ કે અમેરિકાએ ઈરાન, ઉત્તર કોરિયા અને ચીન સહિત ઘણા દેશો પર પ્રતિબંધો લગાવ્યા છે. યુક્રેન યુદ્ધ શરૂ થયું ત્યારથી, રશિયા પર વિશ્વમાં સૌથી વધુ પ્રતિબંધો લાદવામાં આવ્યા છે. જો સંયુક્ત રાષ્ટ્ર (UN) જેવી આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થા પ્રતિબંધ લાદે છે, તો તેની પાસે તેને લાગુ કરવાનો કોઈ રસ્તો નથી. યુએનના પ્રતિબંધો લાગુ કરવાનું કામ દેશો પર છોડી દેવામાં આવ્યું છે. જો કોઈ દેશ બીજા દેશની આયાત પર પ્રતિબંધ મૂકે છે, તો તેના ઉદ્યોગોને પણ ભારે નુકસાન થાય છે જેમને આયાતની જરૂર હોય છે. ગયા વર્ષે પણ ભારતીય કંપનીઓ પર પ્રતિબંધ લાદવામાં આવ્યો હતો
આ પહેલા પણ ભારતીય કંપનીઓએ અમેરિકન પ્રતિબંધોનો સામનો કરવો પડ્યો છે. ગયા વર્ષે ઓક્ટોબરમાં, ભારતની ગબ્બર શિપ સર્વિસીસ પર ઈરાની ઓઈલ નિકાસમાં સામેલ થવા બદલ પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો. આ રીતે, રશિયાના પ્રોજેક્ટમાં ભાગ લેવા બદલ ભારતની 3 શિપિંગ કંપનીઓ સામે કાર્યવાહી કરવામાં આવી.