2 વર્ષમાં 2 કુંભ અને એક અર્ધકુંભ યોજાશે:પ્રયાગરાજ કરતાં 3 હજાર કરોડ રૂપિયા વધુ ઉજ્જૈન સિંહસ્થમાં ખર્ચ થશે; 2027માં હરિદ્વારમાં યોજાનાર અર્ધકુંભની પણ તૈયારીઓ

પ્રયાગરાજ મહાકુંભ બાદ ત્રણ વર્ષમાં, નાસિક, ઉજ્જૈનમાં સિંહસ્થ (કુંભ) અને હરિદ્વારમાં અર્ધ કુંભ યોજાવાનો છે. આ ત્રણેય સ્થળોએ અખાડા અને નાગા સાધુઓના દર્શન થશે. ભલે પ્રયાગરાજની જેમ ભક્તોની ભારે ભીડ નહીં હોય, પરંતુ અહીંની સરકારોએ મહાકુંભ જેવા ભવ્ય કાર્યક્રમની તૈયારીઓ શરૂ કરી દીધી છે. આનું મુખ્ય કારણ વિશ્વમાં પ્રયાગરાજ મહાકુંભની ખ્યાતિ અને યુપીના અર્થતંત્રને મળેલો ફાયદો છે. મધ્યપ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર અને ઉત્તરાખંડના અધિકારીઓની ટીમો પ્રયાગરાજ મહાકુંભ પહોંચી છે અને અભ્યાસ હાથ ધર્યો છે. ત્રણેય રાજ્યોની સરકારો આ અભ્યાસની તૈયારી કરી રહી છે. ભક્તોની સંખ્યાનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવી રહ્યું છે. પ્રયાગરાજ મહાકુંભમાં ભીડના બધા રેકોર્ડ તૂટી ગયા હતા, તેથી તેના પર વધુ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવી રહ્યું છે. ભક્તોની અપેક્ષિત ભીડને ધ્યાનમાં રાખીને સુવિધાઓ માટે ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ટર, સેફ્ટી ફિચર અંગે યોજનાઓ બનાવવામાં આવી રહી છે. ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ટર માટે બજેટ ફાળવણી કરવામાં આવી રહી છે. સૌ પ્રથમ, કુંભ ક્યારે અને ક્યાં યોજાવાનો છે તે જાણો… 2027માં હરિદ્વારમાં ગંગા કિનારે અર્ધ કુંભનું આયોજન કરવામાં આવશે. તે 6 માર્ચથી 14 એપ્રિલ સુધી ચાલશે. આ વર્ષે, કુંભ મેળો 17 જુલાઈથી 17 ઓગસ્ટ દરમિયાન ગોદાવરી નદીના કિનારે નાસિકમાં યોજાશે. ત્યારબાદ આવતા વર્ષે એટલે કે 2028માં, મધ્યપ્રદેશના ઉજ્જૈનમાં સિંહસ્થનું આયોજન કરવામાં આવશે. તે 27 માર્ચથી 27 મે સુધી બે મહિના ચાલશે. ત્રણેય સ્થળોએ શું તૈયારીઓ ચાલી રહી છે, પ્રયાગરાજ મહાકુંભમાંથી અધિકારીઓ અને સરકારોએ શું શીખ્યા, જે અહીં ઉપયોગી થશે તે વાંચો- સૌ પ્રથમ વાંચો ઉજ્જૈનમાં સિંહસ્થ માટે થઈ રહેલી તૈયારીઓ- 42 હજાર સૈનિકો તહેનાત કરવામાં આવશે, 10 હજાર કરોડ રૂપિયા ખર્ચ થશે; રસ્તાઓ અને ઓવરબ્રિજ પહેલેથી જ બનાવવામાં આવી રહ્યા છે પ્રયાગરાજ મહાકુંભ પછી, ઉજ્જૈનના સિંહસ્થની વધુ ચર્ચા થાય છે. પ્રયાગરાજ મહાકુંભની વ્યવસ્થાની સમીક્ષા કરીને પાછા ફરેલા રાજ્યના અધિકારીઓ હવે સિંહસ્થ-2028ની તૈયારીઓમાં વ્યસ્ત છે. મહાકુંભ વ્યવસ્થાપન અંગે માહિતી એકત્રિત કરવા માટે મધ્યપ્રદેશથી લગભગ અડધો ડઝન અધિકારીઓ ત્રણ તબક્કામાં પહોંચ્યા હતા. પ્રયાગરાજ પહોંચેલા અધિકારીઓએ પોલીસ તહેનાત, ટ્રાફિક, ફાયર અને ભીડ મેનેજમેન્ટ સાથે બચાવ માટે પાણી પોલીસ અને ડ્રોનની વ્યવસ્થાને બારીકાઈથી સમજી છે. ત્રણ વર્ષ પછી, 2028માં મહાકાલ નગરી ઉજ્જૈનમાં શિપ્રા નદી પર સિંહસ્થ કુંભ મેળાનું આયોજન કરવામાં આવશે. સિંહસ્થ કુંભ મેળો 27 માર્ચ 2028 થી 27 મે 2028 સુધી છે. આ દરમિયાન, 9 એપ્રિલથી 8 મે દરમિયાન 3 શાહી સ્નાન અને 7 ઉત્સવ સ્નાનનો પ્રસ્તાવ છે. કુંભ મેળામાં 14 કરોડથી વધુ શ્રદ્ધાળુઓ આવવાનો અંદાજ છે. બે મહિના ચાલનારા આ મહોત્સવના આયોજનમાં 10 હજાર કરોડ રૂપિયાથી વધુનો ખર્ચ થવાનો અંદાજ છે. અગાઉ, સિંહસ્થનું આયોજન વર્ષ 2016માં કરવામાં આવ્યું હતું. જેમાં લગભગ સાત કરોડ ભક્તોએ શ્રદ્ધાની ડૂબકી લગાવી હતી. આ વખતે શાહી સ્નાનમાં 3 કરોડથી વધુ ભક્તો ભાગ લે તેવી અપેક્ષા છે. આને ધ્યાનમાં રાખીને, અધિકારીઓએ તૈયારીઓ શરૂ કરી દીધી છે જેથી સામાન્ય દિવસો અને તહેવારોમાં પણ વ્યવસ્થા સરળતાથી ચાલી શકે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, સિંહસ્થ કુંભમાં સ્નાન કરવા આવતા ભક્તોને શિપ્રા નદી સુધી પહોંચવા માટે વધુ ચાલવું ન પડે તે માટે તમામ પાર્કિંગ અને વ્યવસ્થા કરવામાં આવશે. મુખ્યમંત્રીથી લઈને એસીએસ સુધી, બધાએ મીટિંગ કરી છે સિંહસ્થ-2028 માટે ઉજ્જૈનમાં 3,000 કરોડ રૂપિયાથી વધુના કાર્યો ચાલી રહ્યા છે. આ સાથે, લગભગ ૧1500 કરોડ રૂપિયાના કામો પણ પ્રસ્તાવિત છે. જે 2028 પહેલા પૂર્ણ કરવાનું લક્ષ્ય છે. શિપ્રા નદીમાં સ્નાન માટે 29 કિલોમીટર સુધી નવા ઘાટ બનાવવામાં આવશે. ઉજ્જૈન કુંભ મેળાની તૈયારીઓ અંગે ઘણી બેઠકો યોજાઈ છે. મુખ્યમંત્રીથી લઈને એસીએસ સ્તરના અધિકારીઓ સુધી, દરેક વ્યક્તિ પોતે ઉજ્જૈન પહોંચી ગયા છે અને કુંભ મેળાને લગતા ચાલી રહેલા અને પ્રસ્તાવિત કાર્યો વિશે માહિતી લીધી છે. 2 ફેબ્રુઆરીના રોજ, અધિક મુખ્ય સચિવ રાજેશ રાજૌરાએ ઉજ્જૈન વિભાગના અધિકારીઓ સાથે બેઠક યોજી હતી અને 31 ડિસેમ્બર, 2027 સુધીમાં તમામ બાંધકામ કાર્ય પૂર્ણ કરવાનો લક્ષ્યાંક નક્કી કર્યો હતો. પોલીસ અધિક્ષક પ્રદીપ શર્માએ જણાવ્યું કે… સિંહસ્થ કુંભ બે મહિના સુધી ચાલશે. કુંભ મેળા દરમિયાન સુરક્ષા માટે 42 હજારથી વધુ જવાન તહેનાત કરવામાં આવશે. આ સાથે, મહાકાલ લોક અને તપોભૂમિ ખાતે બે નવા પોલીસ સ્ટેશન બનાવવામાં આવી રહ્યા છે. આ સાથે, વિવિધ સ્થળોએ નાની પોસ્ટ બનાવીને સુરક્ષા જાળવવામાં આવશે. ભીડ મેનેજમેન્ટ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવશે સિંહસ્થમાં આવતા કરોડો ભક્તોને સારી સુવિધાઓ પૂરી પાડવા માટે વહીવટીતંત્ર સંપૂર્ણપણે સક્રિય છે. આ દરમિયાન, ઉજ્જૈનમાં સેટેલાઇટ રેલવે સ્ટેશનો વિકસાવવામાં આવશે જેથી ભીડને નિયંત્રિત કરી શકાય. શિપ્રા નદી પર નવા પુલ સાથે NHAI દ્વારા નવા રૂટનો પ્રસ્તાવ મૂકવામાં આવ્યો છે. ભીડ નિયંત્રણ અને આપત્તિ વ્યવસ્થાપન અંગે વહીવટીતંત્રે કડક રણનીતિ અપનાવી છે. શાહી સ્નાન દરમિયાન વધુમાં વધુ 15 મિનિટનો સમય આપવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. ઉજ્જૈનમાં એક નવી કુંભ નગરી પણ બનાવવામાં આવશે સિંહસ્થ-2028ને ધ્યાનમાં રાખીને, ઉજ્જૈનમાં ટૂંક સમયમાં એક નવી કુંભ નગરી બનવા જઈ રહી છે. જેમાં આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરની સુવિધાઓ હશે જેમાં ઈન્ટર કનેક્ટેડ પહોળા રસ્તાઓ, ડિવાઇડર, ભૂગર્ભ લાઇટો, હોસ્પિટલો, શાળાઓ, સુંદર ચોકનો સમાવેશ થાય છે. ખાસ વાત એ છે કે આ બધા બાંધકામો કાયમી રહેશે. એનો અર્થ એ કે કુંભ પછી આને તોડી પાડવામાં આવશે નહીં. ઉજ્જૈન વિકાસ સત્તામંડળ લેન્ડ પૂલિંગ દ્વારા લગભગ 2378 હેક્ટર જમીન પર નવા કુંભ નગરી વસાવાશે. મધ્યપ્રદેશમાં આ પ્રકારની આ પહેલી યોજના છે. જેના પર લગભગ 2000 કરોડ રૂપિયા ખર્ચ થવાનો અંદાજ છે. ખરેખરમાં, સિંહસ્થ-2028 માટે, આ વખતે સરકારે સિંહસ્થ મેળા વિસ્તારને કાયમી ધોરણે વિકસાવવાની યોજના તૈયાર કરી છે. આના કારણે દર 12 વર્ષે સિંહસ્થની તૈયારીઓ પર ખર્ચાતા કરોડો રૂપિયા બચશે. પ્રયાગરાજ કુંભની જેમ બચાવ માટે ડ્રોનનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે ઉજ્જૈનના કલેક્ટર નીરજ સિંહે જણાવ્યું હતું કે પ્રયાગરાજ કુંભ મેળાના અધિકારી અને કલેક્ટર પાસેથી મેળાની વ્યવસ્થા ક્યારે શરૂ કરવામાં આવી હતી તે અંગે માહિતી એકત્રિત કરવામાં આવી હતી. તેમની મુખ્ય પ્રાથમિકતાઓ શું હતી? અમે તેની યાદી લીધી છે. અહીં મુખ્ય પ્રાથમિકતા પ્રયાગરાજ જેવી જ છે. શહેરનું પાણી, સ્વચ્છતા, સ્વચ્છતા, શહેરની સુંદરતા, તેની ટાઈમલાઈન તે મુજબ જ બનાવવામાં આવી છે. ઉજ્જૈન કુંભને ધ્યાનમાં રાખીને, અમે 4 વર્ષ પહેલાથી તૈયારીઓ શરૂ કરી દીધી હતી. ઉજ્જૈન કુંભ… ઉનાળામાં આગનું જોખમ સૌથી વધુ હોય છે આઈજી ઉમેશ જોગાએ જણાવ્યું હતું કે અમે પ્રયાગરાજ મહાકુંભમાં શીખવાના મુદ્દાઓ માટે ત્રણ તબક્કામાં ગયા હતા. સૌ પ્રથમ, ડિસેમ્બરમાં, ડીઆઈજી, કલેક્ટર, કમિશનર અને અન્ય અધિકારીઓ ત્યાં પહોંચ્યા હતા. બીજી વખત અમે ગયા. આ દરમિયાન, પોલીસ તહેનાત, ટ્રાફિક, ફાયર અને ભીડ મેનેજમેન્ટ, જળ પોલીસ અને બચાવ ડ્રોનની વ્યવસ્થાને બારીકાઈથી સમજવામાં આવી. પોલીસ પ્રશિક્ષણ કેવું હોવું જોઈએ, આ પણ અમારા શીખવાનો મુદ્દો હતો. તેવી જ રીતે, ઉજ્જૈનની પોલીસને પણ તાલીમ આપવામાં આવશે જેથી ઉજ્જૈન કુંભમાં આવતા ભક્તોને કોઈ મુશ્કેલી ન પડે. પ્રયાગરાજમાં બુદ્ધિનો ઉપયોગ કેવી રીતે થતો હતો. સાયબર ટેકનોલોજી સહિત આધુનિક સાધનોનો ઉપયોગ. પ્રયાગરાજનું ભૌગોલિક સ્થાન અલગ છે. આ મેળો મોટાભાગે ઉજ્જૈનના રહેણાંક વિસ્તારોમાં યોજાશે. જ્યારે પ્રયાગરાજનો આખો વિસ્તાર મેદાન જેવો છે. રેલવે સ્ટેશનથી આવતા ભક્તો અને એરપોર્ટથી ઉજ્જૈન પહોંચતા ભક્તોના રૂટની માહિતી અને બધા રૂટ પર કેવી વ્યવસ્થા કરવી તે અંગે પણ ચર્ચા ચાલી રહી છે. મેળા વિસ્તારમાં ફાયર બ્રિગેડ પાઇપલાઇન નાખવામાં આવશે
પ્રયાગરાજ કુંભમાં ત્રણથી ચાર વખત આગ લાગી હતી. ઉજ્જૈનમાં યોજાવાનો કુંભ મેળો ઉનાળાની ઋતુમાં યોજાશે. જેના કારણે અહીં પણ તેની સુરક્ષા માટે ખાસ પગલાં લેવામાં આવી રહ્યા છે. તેમની વ્યવસ્થાઓનો અભ્યાસ કરવામાં આવ્યો છે. ફાયર સ્ટેશનની જેમ, પોલીસ સ્ટેશન અને અન્ય સુવિધાઓને એકસાથે મર્જ કરવામાં આવી. જેમાં વાતચીત ખૂબ જ સરળ બની જાય છે. ઈમરજન્સીની સ્થિતિમાં, ટીમ તાત્કાલિક ઘટનાસ્થળે પહોંચી શકે છે અને સાથે મળીને બચાવ કામગીરી શરૂ કરી શકે છે. પ્રયાગરાજ કુંભ ખાતે એક ઈન્ટીગ્રેટેડ કન્ટ્રોલ રૂમ પણ બનાવવામાં આવ્યો હતો. ઉદાહરણ તરીકે, ભીડ નિયંત્રણ માટે, પ્રતિ ચોરસ મીટર કેટલા ભક્તો પહોંચી રહ્યા છે, તે અંગેનું એલર્ટ મળતું રહે. તેના આધારે, ભક્તોએ ક્યારે અને ક્યાં જવું જોઈએ અને તેમને કયા રસ્તે ડાયવર્ટ કરવા જોઈએ તે જાણી શકાય છે. અધિક મુખ્ય સચિવ રાજેશ રાજોરાના જણાવ્યા અનુસાર, આપત્તિ વ્યવસ્થાપન માટે મહત્તમ પ્રતિભાવ સમય 15 મિનિટનો રહેશે. આગની ઘટનાઓ તાત્કાલિક અટકાવવા માટે મેળા વિસ્તારમાં પાઇપલાઇનો નાખવામાં આવશે. નાસિક કુંભ માટે તૈયારીઓ ચાલી રહી છે… પ્રયાગરાજ મહાકુંભની જેમ નાસિક કુંભને હાઇટેક બનાવવાની તૈયારીઓ 14 ફેબ્રુઆરીના રોજ, મહારાષ્ટ્રના મુખ્યમંત્રી દેવેન્દ્ર ફડણવીસ તેમના સમગ્ર પરિવાર સાથે પ્રયાગરાજ પહોંચ્યા અને મહાકુંભમાં ડૂબકી લગાવી. સ્નાન કર્યા પછી, તેમણે પ્રયાગરાજ મહાકુંભ માટે કરવામાં આવેલી વ્યવસ્થા માટે યોગી આદિત્યનાથની પ્રશંસા કરી. 26 ફેબ્રુઆરીના રોજ, દેવેન્દ્ર ફડણવીસે પ્રયાગરાજ મહાકુંભ પછી 2027માં નાસિકમાં યોજાનાર કુંભ અંગે એક બેઠક યોજી હતી. આ બેઠકમાં તેમણે કહ્યું કે નાસિક કુંભ મેળો 2027 હાઇટેક હશે. મુખ્યમંત્રી યોગીને અભિનંદન આપતા ફડણવીસે કહ્યું હતું કે- આ ફક્ત મહાકુંભ નહોતો, તે ટેકનોલોજી-સક્ષમ કુંભ હતો. મહારાષ્ટ્રના મંત્રી ગિરીશ મહાજને કહ્યું કે પ્રયાગરાજ મહાકુંભમાંથી બોધપાઠ લઈને, અમે નાસિક કુંભનું આયોજન શરૂ કરી દીધું છે. સીએમ ફડણવીસની બેઠક અંગે તેમણે કહ્યું કે તમામ વિભાગોના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ હાજર હતા. રેલવે અને નાગરિક ઉડ્ડયનના અધિકારીઓ પણ હાજર હતા. નાસિકના રસ્તાઓ પહોળા કરવા, નાસિક રેલવે સ્ટેશન પર પ્લેટફોર્મની સંખ્યા વધારવા અને નાસિક એરપોર્ટ પર ખાનગી વિમાનોના પાર્કિંગ અંગે ચર્ચા કરવામાં આવી હતી. મંત્રીએ વધુમાં જણાવ્યું કે નાસિક રિંગ રોડ પ્રોજેક્ટ માટે કામ શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. પ્રયાગરાજમાં અમારા 25 અધિકારીઓ હાજર હતા, જેમણે અમારા અનુભવો શેર કર્યા. પૂરતું બજેટ ફાળવવામાં આવશે અને અમને અપેક્ષા છે કે નાસિક કુંભમાં લગભગ 15 કરોડ લોકો હાજર રહેશે. ઉપરાંત, પ્રયાગરાજ કુંભની જેમ એક અલગ કાયદો બનાવવામાં આવશે. હરિદ્વાર અર્ધકુંભની તૈયારીઓ… અર્ધકુંભ માટે હરિદ્વાર અને ઋષિકેશમાં ગંગા કોરિડોરનું નિર્માણ ઝડપી બન્યું ઉત્તરાખંડ સરકારે એપ્રિલ 2027માં હરિદ્વારમાં યોજાનાર અર્ધ કુંભની તૈયારીઓ પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે. 2027 ના કાર્યક્રમને ધ્યાનમાં રાખીને હરિદ્વાર અને ઋષિકેશમાં બનાવવામાં આવી રહેલા ગંગા કોરિડોરનું નિર્માણ પણ ઝડપી બનાવવામાં આવી રહ્યું છે. આ વાત ઉત્તરાખંડના મુખ્યમંત્રી પુષ્કર સિંહ ધામીએ કહી હતી. મુખ્યમંત્રીએ કહ્યું કે ગંગા કોરિડોર પ્રોજેક્ટનો ઉદ્દેશ્ય ભક્તોને વધુ સારી સુવિધાઓ પૂરી પાડવાનો છે. આ અંતર્ગત ગંગા કિનારાનું સુંદરીકરણ, ઘાટનું વિસ્તરણ, લાઇટિંગ અને આધુનિક માળખાગત સુવિધાઓનું નિર્માણ કરવામાં આવી રહ્યું છે. કુંભ મેળા દરમિયાન કરોડો શ્રદ્ધાળુઓ ગંગા સ્નાન માટે હરિદ્વાર પહોંચે છે, તેથી ટ્રાફિક વ્યવસ્થાપન અને સુરક્ષાને પ્રાથમિકતા આપવામાં આવી રહી છે. પ્રયાગરાજ મહાકુંભની જેમ, ભાસ્કર આગામી અર્ધ કુંભ અને સિંહસ્થનું પણ કવરેજ કરશે દિવ્ય ભાસ્કરની ટીમે પ્રયાગરાજ મહાકુંભનું શ્રેષ્ઠ કવરેજ કર્યું. અમે મહાકુંભના દરેક રંગ બતાવ્યા. દરેક ક્ષણે અપડેટ્સ આપ્યા. અમે વાચકો સમક્ષ કુંભ મેળાની સ્થાપનાથી લઈને તેના સમાપ્તી સુધીની સમગ્ર કહાની લાવ્યા છીએ. દિવ્ય ભાસ્કરની ટીમ આગામી હરિદ્વાર અર્ધ કુંભ, નાસિક અને ઉજ્જૈન સિંહસ્થને આ જ રીતે આવરી લેશે.