અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટે યુપીના સંભલની જામા મસ્જિદમાં રંગવા માટે મંજુરી આપી છે. બુધવારે, કોર્ટે કહ્યું કે મસ્જિદ સમિતિ ફક્ત મસ્જિદની બહારની દિવાલોને રંગવામાં આવે. રમઝાન દરમિયાન મસ્જિદમાં લાઇટિંગ પણ કરી શકાય છે, પરંતુ તે દરમિયાન મસ્જિદને કોઈ નુકસાન ન થવું જોઈએ. બુધવારે જસ્ટિસ રોહિત રંજન અગ્રવાલની સિંગલ બેન્ચે આ આદેશ આપ્યો. 25 ફેબ્રુઆરીના રોજ જામા મસ્જિદ કમિટીના વકીલ ઝાહિદ અસગરે મસ્જિદને રંગવા માટે હાઇકોર્ટમાં અરજી કરી હતી. તેમણે કહ્યું- દર વર્ષે અમે રમઝાન પહેલા મસ્જિદને રંગ કરીએ છીએ, પરંતુ આ વખતે વહીવટીતંત્ર મંજુરી આપી રહ્યું નથી. હિન્દુ પક્ષ કલરકામનો વિરોધ કરી રહ્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે મંદિરના પુરાવા કલરકામ દ્વારા દુર કરવામાં આવી શકાય છે. તેથી મંજુરી આપવી જોઈએ નહીં. 27 ફેબ્રુઆરીના રોજ હાઇકોર્ટમાં પહેલી વાર આ કેસની સુનાવણી થઈ. કોર્ટે 3 સભ્યોની સમિતિની રચના કરી હતી. આમાં મસ્જિદના મુતલ્લવી અને ASIનો પણ સમાવેશ થતો હતો. કોર્ટે સમિતિને મસ્જિદનું નિરીક્ષણ કરીને 24 કલાકની અંદર પોતાનો રિપોર્ટ રજૂ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો. 28 ફેબ્રુઆરીના રોજ, ત્રણ સભ્યોની ટીમ સંભલની શાહી જામા મસ્જિદ પહોંચી. ટીમ અહીં દોઢ કલાક રહી અને પોતાનો રિપોર્ટ તૈયાર કર્યો. આ દરમિયાન મુસ્લિમ પક્ષના વકીલ ઝફર અલી પણ હાજર હતા. આ સમય દરમિયાન આ 3 બાબતો પ્રકાશમાં આવી. 4 માર્ચે હાઈકોર્ટમાં ફરી સુનાવણી થઈ. આ દરમિયાન, કોર્ટે સંભલની શાહી જામા મસ્જિદને વિવાદિત માળખા તરીકે નોંધણી કરાવી. કોર્ટમાં, હિન્દુ પક્ષના વકીલ હરિશંકર જૈને કહ્યું હતું કે- જો તેઓ (મુસ્લિમ પક્ષ) તેને મસ્જિદ કહે છે, તો અમે તેને મંદિર કહીશું. રામ મંદિર કેસમાં પણ, તેને (બાબરી મસ્જિદ) વિવાદિત માળખું કહેવામાં આવ્યું હતું. આ પછી જસ્ટિસ રોહિત રંજન અગ્રવાલે કહ્યું હતું – આપણે જોઈએ છીએ. આ પછી તેમણે 10 માર્ચે સુનાવણીની તારીખ આપી, પરંતુ 10 માર્ચે સુનાવણી થઈ શકી નહીં. 24 નવેમ્બરના રોજ સર્વે દરમિયાન હિંસા થઈ હતી હિન્દુ પક્ષનો દાવો છે કે જામા મસ્જિદ પહેલા હરિહર મંદિર હતું જેને 1529માં બાબર દ્વારા તોડી પાડવામાં આવ્યું હતું અને તેને મસ્જિદમાં ફેરવવામાં આવ્યું હતું. આ અંગે 19 નવેમ્બર 2024ના રોજ સંભલ કોર્ટમાં એક અરજી કરવામાં આવી હતી. તે જ દિવસે, સિવિલ જજ સિનિયર ડિવિઝન આદિત્ય સિંહે મસ્જિદની અંદર સર્વે કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો. કોર્ટે રમેશ સિંહ રાઘવને એડવોકેટ કમિશનર તરીકે નિયુક્ત કર્યા. તે જ દિવસે સાંજે ચાર વાગ્યે ટીમ સર્વે માટે મસ્જિદ પહોંચી. 2 કલાક સર્વે કર્યો. જો કે, તે દિવસે સર્વે પૂર્ણ થયો ન હતો. આ પછી, સર્વે ટીમ 24 નવેમ્બરના રોજ જામા મસ્જિદ પહોંચી. બપોરે મસ્જિદની અંદર સર્વે ચાલી રહ્યો હતો. આ દરમિયાન મોટી સંખ્યામાં લોકો એકઠા થયા હતા. ટોળાએ પોલીસ ટીમ પર પથ્થરમારો કર્યો. આ પછી હિંસા ફાટી નીકળી. આમાં, ગોળી વાગવાથી 4 લોકોના મોત થયા હતા. સર્વે રિપોર્ટ 2 જાન્યુઆરીના રોજ ફાઇલ કરવામાં આવ્યો હતો. 2 જાન્યુઆરીના રોજ, સંભલમાં શાહી જામા મસ્જિદનો 45 પાનાનો સર્વે રિપોર્ટ ચંદૌસી કોર્ટમાં રજુ કરવામાં આવ્યો હતો. કોર્ટને 4.5 કલાકની વિડીયોગ્રાફી અને 1,200થી વધુ ફોટોગ્રાફ્સ પણ આપવામાં આવ્યા હતા. એવો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે જામા મસ્જિદમાં મંદિર હોવાના પુરાવા મળ્યા છે. મસ્જિદમાંથી 50થી વધુ ફૂલો, અવશેષો અને કલાકૃતિઓ મળી આવી છે. અંદર 2 વડના ઝાડ છે. હિન્દુ ધર્મમાં વડના ઝાડની પૂજા કરવામાં આવે છે. એક કૂવો છે, તેનો અડધો ભાગ મસ્જિદની અંદર છે અને અડધો ભાગ બહાર છે. બહારનો ભાગ ઢંકાયેલો છે. જૂનું માળખું બદલવામાં આવ્યું છે. જ્યાં જૂનું માળખું છે, ત્યાં નવા બાંધકામના પુરાવા મળ્યા છે. મંદિરના દરવાજા, બારીઓ અને સુશોભિત દિવાલો જેવી રચનાઓ પ્લાસ્ટર અને રંગ કરવામાં આવી છે. મસ્જિદની અંદરના મોટા ગુંબજ પર વાયર સાથે બાંધેલી સાંકળથી ઝુમ્મર લટકાવવામાં આવ્યું છે. આવી સાંકળોનો ઉપયોગ મંદિરોમાં ઘંટ લટકાવવા માટે થાય છે.
