28 માર્ચે મ્યાનમારમાં આવેલા ભૂકંપમાં અત્યાર સુધીમાં 1500થી વધુ લોકોનાં મોત થયા છે. મૃત્યુઆંક 10 હજાર સુધી પહોંચવાની ધારણા છે. 7.7ની તીવ્રતાનો આ ભૂકંપ અત્યંત વિનાશક હતો, પરંતુ તેમ છતાં, તે 21મી સદીમાં વિશ્વભરમાં આવેલા ટોચના 10 ભૂકંપોની યાદીમાં નથી. 21મી સદીના 10 સૌથી વિનાશક ભૂકંપોમાં લગભગ 6 લાખ લોકો માર્યા ગયા, હજારો ગુમ થયા અને કરોડો લોકો બેઘર થયા. આ આફતોએ એશિયા, યુરોપ, આફ્રિકા અને અમેરિકાના ઘણા દેશોમાં ભારે વિનાશ સર્જ્યો. લાખો ઘરો, ઐતિહાસિક ઇમારતો અને માળખાકીય સુવિધાઓ નાશ પામી. આમાંથી, ભારતમાં ત્રણ મોટા ભૂકંપ આવ્યા- 2001નો ગુજરાત ભૂકંપ, 2005નો કાશ્મીર ભૂકંપ અને 2015નો નેપાળ ભૂકંપ (જેની અસર ભારત પર પણ પડી હતી). આ ભૂકંપોમાં 30,000થી વધુ લોકો મૃત્યુ પામ્યા હતા અને લાખો લોકોને અસર થઈ હતી. છેલ્લા 25 વર્ષમાં આવેલા 10 સૌથી મોટા ભૂકંપ વિશે વાંચો… 2004 હિંદ મહાસાગરનો ભૂકંપ અને સુનામી તીવ્રતા: 9.2-9.3 મૃત્યુ: 2.30 લાખ 26 ડિસેમ્બર, 2004ના રોજ ઇન્ડોનેશિયાના સુમાત્રા ટાપુ નજીક 9.2-9.3ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો. તે 21મી સદીનો સૌથી શક્તિશાળી ભૂકંપ હતો, જેના કારણે વિનાશક સુનામી સર્જાઈ હતી. ભારત, શ્રીલંકા, થાઇલેન્ડ, માલદીવ્સ, સોમાલિયા સહિત 14 દેશોમાં 2,30,000થી વધુ લોકો માર્યા ગયા. સુનામીના મોજા 30 મીટર ઊંચા હતા, જેના કારણે દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં ભારે વિનાશ થયો હતો. લાખો લોકો બેઘર થઈ ગયા અને વ્યાપક રાહત કામગીરી શરૂ કરવામાં આવી. આ દુર્ઘટના પછી, ભવિષ્યમાં આવી ઘટનાઓથી થતા નુકસાનને ઘટાડવા માટે હિંદ મહાસાગરમાં સુનામી ચેતવણી પ્રણાલીની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. 2010 હૈતી ભૂકંપ તીવ્રતા: 7.0 મૃત્યુ: 2-3 લાખ 12 જાન્યુઆરી, 2010ના રોજ હૈતીમાં 7.0ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો, જેનું કેન્દ્રબિંદુ રાજધાની પોર્ટ-ઓ-પ્રિન્સ નજીક હતું. આ આફતમાં 2 થી 3 લાખ લોકો માર્યા ગયા અને લાખો લોકો બેઘર બન્યા. ભૂકંપથી સરકારી ઇમારતો, હોસ્પિટલો, શાળાઓ અને માળખાકીય સુવિધાઓનો નાશ થયો. ઘણા દેશોએ બચાવ કાર્યમાં સહાય મોકલી, પરંતુ નબળા વહીવટ અને સંસાધનોના અભાવે રાહત કાર્યમાં અવરોધ ઉભો થયો. ભૂકંપની હૈતીના અર્થતંત્ર અને સમાજ પર લાંબા ગાળાની અસરો પડી. સંયુક્ત રાષ્ટ્ર અને આંતરરાષ્ટ્રીય સંગઠનોએ પુનર્નિર્માણ પ્રયાસોમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી હતી. 2008 સિચુઆન (ચીન) ભૂકંપ તીવ્રતા: 7.9 મૃત્યુ: 87,587 12 મે, 2008ના રોજ ચીનના સિચુઆન પ્રાંતમાં 7.9ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો હતો, જેના કારણે ભારે વિનાશ થયો હતો. આ દુર્ઘટનામાં 87,000થી વધુ લોકો માર્યા ગયા અને આશરે 3,75,000 લોકો ઘાયલ થયા. ભૂકંપનું કેન્દ્રબિંદુ વેનચુઆન કાઉન્ટીમાં હતું, પરંતુ બેઇજિંગ અને શાંઘાઈ સુધી ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતા. હજારો શાળાઓ, હોસ્પિટલો અને ઇમારતો નાશ પામી, લાખો લોકો બેઘર બન્યા. ચીનની સરકારે 4.8 ટ્રિલિયન યુઆન (લગભગ $146 બિલિયન) ખર્ચ કરીને એક વિશાળ રાહત અને પુનર્નિર્માણની કામગીરી શરૂ કરી. આ ભૂકંપ ચીનની સૌથી ઘાતક કુદરતી આફતોમાંની એક હતી. 2005 કાશ્મીર ભૂકંપ તીવ્રતા: 7.6 મૃત્યુ: 87,351 8 ઓક્ટોબર, 2005ના રોજ પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીર અને ભારતના જમ્મુ અને કાશ્મીર ક્ષેત્રમાં 7.6ની તીવ્રતાનો વિનાશક ભૂકંપ આવ્યો હતો. તેનું કેન્દ્ર પાકિસ્તાનમાં મુઝફ્ફરાબાદ નજીક હતું. આ દુર્ઘટનામાં 80,000થી વધુ લોકો માર્યા ગયા, 100,000થી વધુ લોકો ઘાયલ થયા અને લગભગ 40 લાખ લોકો બેઘર થયા. પાકિસ્તાન, ભારત અને અફઘાનિસ્તાનમાં હજારો ઇમારતો, શાળાઓ અને હોસ્પિટલોનો નાશ થયો. ખરાબ હવામાન અને મુશ્કેલ પર્વતીય પ્રદેશને કારણે રાહત કામગીરીમાં અવરોધ ઉભો થયો. ઘણા દેશો અને સંગઠનોએ મદદ મોકલી. તે દક્ષિણ એશિયાના સૌથી ભયંકર ભૂકંપોમાંનો એક હતો, જેના કારણે આ પ્રદેશમાં ભારે વિનાશ થયો હતો. 2013 તુર્કી-સીરિયા ભૂકંપ તીવ્રતા: 7.8 મૃત્યુ: 62,013 6 ફેબ્રુઆરી, 2023ના રોજ તુર્કી અને સીરિયામાં 7.8ની તીવ્રતાનો વિનાશક ભૂકંપ આવ્યો. તેનું કેન્દ્ર તુર્કીના ગાઝિયનટેપ પ્રાંતમાં હતું. થોડા કલાકો પછી 7.5ની તીવ્રતાનો બીજો ભૂકંપ અનુભવાયો. આ દુર્ઘટનામાં 62,000થી વધુ લોકો માર્યા ગયા, હજારો ઘાયલ થયા અને લાખો લોકો બેઘર થયા. તુર્કી અને સીરિયામાં હજારો ઇમારતો નાશ પામી. તે 21મી સદીના સૌથી ઘાતક ભૂકંપોમાંનો એક હતો. દુનિયાભરમાંથી રાહત ટીમો રવાના કરવામાં આવી હતી, પરંતુ સીરિયામાં યુદ્ધને કારણે બચાવ કામગીરીમાં અવરોધ ઉભો થયો હતો. તેને તુર્કીના ઇતિહાસનો સૌથી વિનાશક ભૂકંપ માનવામાં આવે છે. 2003 બામ (ઈરાન) ભૂકંપ તીવ્રતા: 6.6 મૃત્યુ: 26,000 26 ડિસેમ્બર, 2003ના રોજ ઈરાનના બામ શહેર પર 6.6ની તીવ્રતાનો વિનાશક ભૂકંપ આવ્યો હતો. ભૂકંપમાં 26,000થી વધુ લોકો માર્યા ગયા, 30,000થી વધુ ઘાયલ થયા અને લગભગ 75% ઇમારતો નાશ પામી. વિશ્વનો સૌથી મોટો માટીનો બાંધકામ, ઐતિહાસિક આર્ગ-એ બામ કિલ્લો પણ ખરાબ રીતે નાશ પામ્યો હતો. માળખાકીય સુવિધાઓ નાશ પામી હોવાથી બચાવ કામગીરી મુશ્કેલ હતી. આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાયે રાહત અને પુનર્નિર્માણમાં મદદ કરી. 2001 ગુજરાત (ભારત) ભૂકંપ તીવ્રતા: 7.7 મૃત્યુ: 20,085 26 જાન્યુઆરી, 2001ના રોજ ગુજરાતમાં 7.7ની તીવ્રતાનો ભયંકર ભૂકંપ આવ્યો હતો. તેનું કેન્દ્ર કચ્છ જિલ્લામાં ભૂજ નજીક હતું. આ આપત્તિમાં 20,000થી વધુ લોકો માર્યા ગયા, 1,67,000થી વધુ ઘાયલ થયા અને લગભગ 4 લાખ ઘરો નાશ પામ્યા. ભુજ, અમદાવાદ, ગાંધીનગર અને અન્ય શહેરોમાં ભારે વિનાશ થયો. રસ્તાઓ, વીજળી અને સંદેશાવ્યવહાર વ્યવસ્થાને ભારે અસર થઈ હતી. 2011 તોહોકુ (જાપાન) ભૂકંપ અને સુનામી તીવ્રતા: 9.0 મૃત્યુ: 19,759 11 માર્ચ, 2011ના રોજ જાપાનના તોહોકુ પ્રદેશમાં 9.0ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો હતો. તે જાપાનના ઇતિહાસનો સૌથી શક્તિશાળી ભૂકંપ હતો. ભૂકંપ પછી 40 મીટર ઊંચા સુનામીના મોજા ઉછળ્યા, જેણે દરિયાકાંઠાના શહેરોને તબાહ કરી દીધા. આ દુર્ઘટનામાં આશરે 20,000 લોકો માર્યા ગયા અને લાખો લોકો બેઘર થઈ ગયા. ફુકુશિમા પરમાણુ પ્લાન્ટમાંથી રેડિયેશન લીક થયું, જેના કારણે ગંભીર પર્યાવરણીય કટોકટી સર્જાઈ. 2015 નેપાળ ભૂકંપ તીવ્રતા: 7.8 મૃત્યુ: 8,964 25 એપ્રિલ, 2015ના રોજ નેપાળમાં 7.8ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો હતો. જેનું કેન્દ્રબિંદુ ગોરખા જિલ્લામાં હતું. આ દુર્ઘટનામાં 8,800થી વધુ લોકો માર્યા ગયા, 22,000થી વધુ લોકો ઘાયલ થયા અને લાખો લોકો બેઘર થયા. કાઠમંડુ, ભક્તપુર અને લલિતપુરમાં ઐતિહાસિક વારસા સ્થળોનો નાશ કરવામાં આવ્યો હતો, જેમાં ધારાહરા ટાવર અને ઘણા પ્રાચીન મંદિરોનો સમાવેશ થાય છે. ભૂકંપ પછી અનેક શક્તિશાળી આફ્ટરશોક્સ આવ્યા, જેના કારણે વધુ નુકસાન થયું. આના પરિણામે ભારતમાં પણ 51 લોકોનાં મોત થયાં, જ્યારે 237 લોકો ઘાયલ થયા. ભારત, ચીન અને અન્ય દેશોએ રાહત અને બચાવ કામગીરીમાં મદદ કરી. 2006 યોગ્યાકાર્તા (ઇન્ડોનેશિયા) ભૂકંપ તીવ્રતા: 6.4 મૃત્યુ: 5,782 27 મે, 2006ના રોજ ઇન્ડોનેશિયાના યોગ્યાકાર્તામાં 6.3ની તીવ્રતાનો વિનાશક ભૂકંપ આવ્યો હતો. તેનું કેન્દ્ર જાવા ટાપુ હતું. ભૂકંપમાં 5,700થી વધુ લોકો માર્યા ગયા. 38,000થી વધુ ઘાયલ થયા અને લગભગ 6,00,000 લોકો બેઘર થયા. હજારો ઘરો, શાળાઓ, હોસ્પિટલો અને ઐતિહાસિક સ્થળોનો નાશ થયો. ભૂકંપને કારણે મેરાપી જ્વાળામુખી સક્રિય થવાની શક્યતા પણ વધી ગઈ હતી. તે ઇન્ડોનેશિયાના સૌથી ભયંકર ભૂકંપોમાંનો એક હતો, જેના કારણે યોગ્યાકાર્તા અને આસપાસના વિસ્તારોમાં ભારે વિનાશ થયો હતો.
