દેશમાં બ્રિટિશ યુગના રેલ નેટવર્કનો છેલ્લી નિશાની ઇતિહાસ બનવા જઈ રહી છે. ભારતીય રેલવે બ્રિટિશ કંપની ક્લિક-નિક્સન દ્વારા બનાવવામાં આવેલી શકુંતલા રેલવેને હસ્તગત કરવા જઈ રહી છે. આ વિભાગ હવે સેન્ટ્રલ પ્રોવિન્સ રેલવે કંપની (CPRC) ની માલિકીનો છે. મહારાષ્ટ્રના યવતમાળ અને અચલપુર વચ્ચે 1916માં બનેલો ટ્રેક 188 કિમી લાંબો છે. તે સમયે, કોટન બેલ્ટ માટે આ રૂટ પર માલગાડીઓ અને પેસેન્જર ટ્રેનો દોડતી હતી. આમાંથી એક શકુંતલા એક્સપ્રેસ પણ હતી. તેથી તેનું નામ શકુંતલા રેલવે પડ્યું. 1952માં રેલવેનું રાષ્ટ્રીયકરણ કરવામાં આવ્યું, પરંતુ આ ટ્રેક અલગ રહ્યો. વર્ષ 2016માં, આ નેરોગેજ ટ્રેકને 15,000 કરોડ રૂપિયાના ખર્ચે હસ્તગત કરીને તેને બ્રોડગેજમાં રૂપાંતરિત કરવાની યોજના બનાવવામાં આવી હતી. તેથી જુલાઈ 2017માં યવતમાળ-મુર્તિઝાપુર સેક્શન પર અને એપ્રિલ 2019 માં મુર્તિઝાપુર-અચલપુર સેક્શન પર સેવા રદ કરવામાં આવી હતી. ત્યારથી આ ટ્રેક બંધ છે. સંપાદન પ્રક્રિયા પૂર્ણ થયા પછી, તેને બ્રોડગેજમાં રૂપાંતરિત કરવામાં આવશે. ભારતને સ્વતંત્રતા મળ્યા પછી આ કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા દેશની આઝાદી પછી પણ, આ ટ્રેકની માલિકી બ્રિટનની એક પ્રાઈવેટ કંપની પાસે છે. કંપની પોતે આ ટ્રેકનું મેનેજમેન્ટ કરે છે. 1947માં જ્યારે દેશ આઝાદ થયો, ત્યારે ભારતીય રેલવેએ આ કંપની સાથે એક કરાર કર્યો, જેના હેઠળ આજે પણ ભારતીય રેલવે દ્વારા દર વર્ષે કંપનીને રોયલ્ટી ચૂકવવામાં આવે છે. હજુ પણ વાર્ષિક 2 થી 3 કરોડ રોયલ્ટી ચૂકવે છે રસપ્રદ વાત એ છે કે, શકુંતલા રેલ નેટવર્કનો ઉપયોગ કરવા માટે CPRCને વાર્ષિક 2-3 કરોડ રૂપિયા રોયલ્ટી આપવામાં આવી રહી છે. સંપાદન પહેલાં, CPRC 12-16 કરોડ રૂપિયાની રોયલ્ટીનો દાવો કરી રહ્યું છે પરંતુ રેલવે તેને ટ્રેક મેન્ટેનન્સ વગેરે જેવી બાબતોમાં સમાયોજિત કરી શકે છે. આ સંપાદન નાણાકીય વર્ષ 2025-26 માં થશે.
