વર્ષ 2004ની વાત છે. થાઇલેન્ડના દક્ષિણ ભાગમાં અલગ મુસ્લિમ દેશ ‘પટ્ટાની’ માટે મોટા પાયે પ્રદર્શનો થયા હતા. મુસ્લિમ બહુમતી ધરાવતા નરથિવાત રાજ્યમાં પોલીસે વિરોધ કરી રહેલા 6 લોકોની ધરપકડ કરી. 25 ઓક્ટોબરના રોજ, 2000થી વધુ મુસ્લિમો પોલીસ સ્ટેશન પર એકઠા થયા અને તેમની મુક્તિની માગ કરી. અલગતાવાદીઓ અને પોલીસ વચ્ચેનો મુકાબલો વધુ તીવ્ર બન્યો. ત્યાર બાદ પીએમ થાકસિન શિનવાત્રાએ તેને કડક રીતે કચડી નાખવાનો આદેશ આપ્યો. પોલીસે હજારો લોકોની બળજબરીથી ધરપકડ કરી, તેમને નગ્ન કર્યા અને તેમના હાથ પીઠ પાછળ બાંધી દીધા. તેમને 26 ટ્રકમાં ભરીને 150 કિમી દૂર એક આર્મી કેમ્પમાં મોકલવામાં આવ્યા. જ્યારે તેમને 7 કલાક પછી કેમ્પમાં લાવવામાં આવ્યા, ત્યારે તેમાંથી 78 લોકોના મોત ગૂંગળામણથી થયા હતા. આ ઘટનાને કારણે થાઈ સરકારની વ્યાપક ટીકા થઈ. અલગતાવાદીઓને સમર્થન આપી રહેલા મલેશિયાએ પણ આ અંગે નારાજગી વ્યક્ત કરી હતી. જોકે, આ ઘટનાએ થાઇલેન્ડની બૌદ્ધ બહુમતી વસતિમાં થાકસિનને લોકપ્રિય બનાવ્યો. લોકોને લાગતું હતું કે થાકસિન એવી વ્યક્તિ છે જે દેશને એક રાખવા માટે કોઈપણ હદ સુધી જઈ શકે છે. થાકસિનની પુત્રી પિટોંગટાર્ન શિનવાત્રા થાઇલેન્ડના પીએમ છે, જેમને પીએમ મોદી થાઇલેન્ડની મુલાકાત દરમિયાન મળશે. થાકસિન શિનવાત્રાનો પરિવાર દેશમાં સૌથી શક્તિશાળી અને પ્રભાવશાળી છે. જાણો પોલીસ કર્મચારી તરીકે કામ કરનાર થાકસિન શિનવાત્રા આટલા શક્તિશાળી કેવી રીતે બન્યા… ગૃહયુદ્ધને કારણે ચીનની સ્થિતિ ખરાબ થઈ, ત્યારે પરદાદા થાઇલેન્ડ આવ્યા વર્ષ 1850ની વાત છે. ચીનમાં, હોંગ શિયુચુઆન નામના એક વ્યક્તિએ બૌદ્ધ ધર્મ વિરુદ્ધ ઝુંબેશ શરૂ કરી હતી. હોંગે પોતાને ઈસુ ખ્રિસ્તના નાના ભાઈ તરીકે વર્ણવ્યા. તેણે કિંગ રાજવંશ સામે બળવો કર્યો અને દક્ષિણ ચીન કબજે કરવાનો પ્રયાસ કર્યો. આનાથી દેશમાં ભયંકર ગૃહયુદ્ધ ફાટી નીકળ્યું અને 2 કરોડ લોકો માર્યા ગયા. દેશની હાલત ખરાબ થઈ ગઈ હતી. આવી સ્થિતિમાં, સેંગ સેખુ નામનો વ્યક્તિ દેશ છોડીને સિયામ આવ્યો. થાઇલેન્ડને તે સમયે સિયામ કહેવામાં આવતું હતું. સેંગે રેશમી કાપડનો વ્યવસાય શરૂ કર્યો અને ખૂબ જ સમૃદ્ધ થયો. 1938માં સેખુ પરિવારે થાઈ સંસ્કૃતિમાં આત્મસાત થવા માટે ‘શિનવાત્રા’ નામ અપનાવ્યું. થાકસિન સેખુ પરિવારના પાંચમી પેઢીના વંશજ છે. થાકસિનનો જન્મ 1949માં થયો હતો. થાકસિનના દાદા, ચિયાંગ સેખુ, પરિવારના રેશમ વ્યવસાયને આગળ ધપાવતા હતા અને ‘શિનવાત્રા સિલ્ક’ની સ્થાપના કરી હતી. થાકસિનના પિતા લોએટ શિનવાત્રાએ પણ કૌટુંબિક વ્યવસાયનો વિસ્તાર કર્યો. રાજકારણમાં પણ જોડાયા. લોએટ 1968 થી 1976 સુધી સંસદ સભ્ય પણ રહ્યા. આનાથી થાકસિનને નાની ઉંમરે રાજકીય ઓળખ મળી. પોલીસમાંથી વ્યવસાયમાં પ્રવેશ, સૌથી ધનિક લોકોની યાદીમાં સામેલ થાકસિને 1973માં રોયલ થાઈ પોલીસમાં પોતાની કારકિર્દીની શરૂઆત કરી હતી. આ પછી, તેઓ સ્કોલરશિપ પર અમેરિકા ગયા અને ત્યાંથી ક્રિમિનલ જસ્ટિસમાં માસ્ટર્સ અને ડોક્ટરેટની ડિગ્રી મેળવી. ત્યાર બાદ તેઓ થાઇલેન્ડ આવ્યા અને પોલીસ વિભાગમાં લેફ્ટનન્ટ કર્નલના હોદ્દા સુધી પહોંચ્યા. પોલીસમાં હતા ત્યારે થાકસિન પોટજામન નવદમરોંગને મળ્યા અને પરિવારોની સંમતિથી તેમણે 1976માં લગ્ન કર્યા. થાકસિનની પત્ની ખૂબ જ શ્રીમંત પરિવારની હતી. તેમના મામાજી રાજવી પરિવારના હતા. થોડા વર્ષો પોલીસમાં સેવા આપ્યા પછી, થાકસિને 1987માં પોલીસ સેવામાંથી રાજીનામું આપ્યું અને ટેલિકોમ્યુનિકેશન વ્યવસાયમાં જોડાયા. તેમણે પોલીસમાં સારા હોદ્દા પર હોવાનો પૂરો લાભ લીધો, એક શક્તિશાળી પરિવારના જમાઈ હોવાનો અને તેમના પિતા રાજકારણમાં હોવાનો. તેમની કંપની, શિન કોર્પોરેશન, આગામી થોડા વર્ષોમાં દેશની સૌથી મોટી ટેલિકોમ ઓપરેટર બની. રાજકારણમાં પ્રવેશતાની સાથે જ થાકસિન વિદેશ પ્રધાન બન્યા થાકસિન પહેલાથી જ રાજકીય મહત્વાકાંક્ષાઓ ધરાવતા હતા કારણ કે તેમના પિતા રાજકારણમાં હતા. તેમણે 1994માં રાજકારણમાં પ્રવેશ કર્યો અને પલંગ ધમ્મા પાર્ટી (પીડીપી)માં જોડાયા. તે જ વર્ષે તેમને થાઇલેન્ડની ગઠબંધન સરકારમાં વિદેશ પ્રધાન બનાવવામાં આવ્યા. જોકે, તેઓ આ પદ પર ફક્ત 3 મહિના જ રહી શક્યા અને સરકાર પડી ગઈ. 1998માં તેમણે એક અલગ રસ્તો અપનાવ્યો અને થાઈ રાક થાઈ (TRT) પાર્ટીની સ્થાપના કરી. 2001ની ચૂંટણીમાં TRT એ લગભગ અડધી બેઠકો જીતી હતી. થાકસિન થાઇલેન્ડના 23મા વડાપ્રધાન બન્યા. થાકસિને ગરીબ અને ગ્રામીણ લોકો માટે સસ્તા આરોગ્ય, લોન અને વિકાસ યોજનાઓ રજૂ કરી. રાજાને ભગવાનનો અવતાર માનતા આ લોકો હવે થાકસિનની નજીક આવવા લાગ્યા. આનાથી રાજાના સમર્થકો અને મોટા વર્ગને એવું લાગ્યું કે થાકસિનની વધતી જતી શક્તિ તેમના પરંપરાગત સત્તા માટે એક પડકાર છે. થાકસિને 2003માં ડ્રગ્સ સામે એક કડક ઝુંબેશ શરૂ કરી હતી. આ ઝુંબેશને ડ્રગ્સ સામે યુદ્ધ નામ આપવામાં આવ્યું હતું. માત્ર 3 મહિનામાં ડ્રગ્સના વેપારમાં સામેલ 2,500થી વધુ લોકો માર્યા ગયા. આનાથી દેશમાં દવા ઉદ્યોગની કમર તૂટી ગઈ. ગુનાઓ ઓછા થયા. થાકસિન સામાન્ય લોકોમાં અત્યંત લોકપ્રિય બન્યા, પરંતુ તેમના માનવ અધિકારોના મુદ્દાઓ માટે તેમની ટીકા પણ થઈ. મુસ્લિમોના અલગ દેશની માગને કડકાઈથી કચડી નાખવામાં આવી 2004માં દક્ષિણ થાઇલેન્ડમાં મુસ્લિમ અલગતાવાદી વિદ્રોહ વધુ તીવ્ર બન્યો. તેઓ ઘણા દાયકાઓથી મુસ્લિમો માટે અલગ ‘પટ્ટણી દેશ’ની માગ કરી રહ્યા હતા. તેને પડોશી મુસ્લિમ બહુમતી ધરાવતા દેશ મલેશિયા તરફથી છુપાયેલો ટેકો મળી રહ્યો હતો. આ સંબંધિત એક મામલામાં અલગતાવાદીઓ અને પોલીસ વચ્ચે અથડામણ થઈ હતી. થાકસિને તેને કડક રીતે કચડી નાખવાનો આદેશ આપ્યો. એક જ દિવસમાં 85 મુસ્લિમ અલગતાવાદીઓ માર્યા ગયા. તેમાંથી 78 લોકોના મોત ગૂંગળામણને કારણે થયા હતા, જ્યારે 7 લોકોની ગોળી મારીને હત્યા કરવામાં આવી. આ ઘટનાને કારણે થાકસિન સરકારની વ્યાપક ટીકા થઈ. મલેશિયાએ પણ આ અંગે નારાજગી વ્યક્ત કરી હતી, પરંતુ બૌદ્ધ બહુમતી વસતિએ તેમને ટેકો આપ્યો હતો. તેમને લાગ્યું કે થાકસિન દેશને એક અને મજબૂત રાખી શકે છે અને આ હાંસલ કરવા માટે તેઓ કોઈપણ હદ સુધી જશે. આ ઘટનાના એક વર્ષ પછી થાઇલેન્ડમાં 2005માં સામાન્ય ચૂંટણીઓ યોજાઈ, જેમાં શિનવાત્રા સરળતાથી જીતી ગયા. શિનવાત્રાની પાર્ટીએ 500 માંથી 377 બેઠકો જીતી અને તેઓ ફરીથી પીએમ બન્યા. દરમિયાન 2006માં થાકસિને શિન કોર્પોરેશનમાં 49% હિસ્સો સિંગાપોરની એક કંપનીને $1.9 બિલિયનમાં વેચી દીધો. આ માટે થાકસિને જાન્યુઆરી 2006માં જ એક કાયદો બનાવ્યો હતો. નિયમો અનુસાર, આ સોદામાં થાકસિનને કોઈ નફા કર ચૂકવવાનો નહોતો. આનાથી થાકસિન વિરુદ્ધ વિરોધ પ્રદર્શનો શરૂ થયા અને તેમના પર ભ્રષ્ટાચારનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો. થાકસિન રાજાના ક્રોધનો ભોગ બન્યો, વિદ્રોહ થયો આ સમય દરમિયાન, થાઇલેન્ડમાં પીપલ્સ એલાયન્સ ફોર ડેમોક્રેસી (PAD) નામની એક સંસ્થાની સ્થાપના કરવામાં આવી. તેની સાથે જોડાયેલા લોકોએ પીળા કપડાં પહેરીને સરકાર વિરુદ્ધ રેલીઓ કાઢવાનું શરૂ કર્યું. આને યલો શર્ટ્સ ચળવળ કહેવામાં આવતું હતું. આનાથી દેશમાં રાજકીય અશાંતિ સર્જાઈ. થાકસિને સંસદ ભંગ કરી અને નવી ચૂંટણીઓ યોજવાની હાકલ કરી. વિપક્ષે આ ચૂંટણીનો બહિષ્કાર કર્યો. આવી સ્થિતિમાં થાકસિનની પાર્ટીએ ચૂંટણી સરળતાથી જીતી લીધી, પરંતુ કોર્ટે આ ચૂંટણીને ગેરકાયદેસર જાહેર કરી. તત્કાલીન રાજા ભૂમિબોલ અદુલ્યાદજે તેને અલોકતાંત્રિક ગણાવ્યું અને દેશમાં નવેસરથી ચૂંટણીનો આદેશ આપ્યો. દેશમાં થાકસિન સરકાર વિરુદ્ધ વિરોધ પ્રદર્શનો વધુ તીવ્ર બન્યા. તેમ છતાં થાકસિન પદ પર રહ્યા. દરમિયાન, થાકસિન સંયુક્ત રાષ્ટ્રની બેઠકમાં હાજરી આપવા માટે ન્યુ યોર્ક ગયો. તકનો લાભ લઈને સેનાએ 19 સપ્ટેમ્બર, 2006ના રોજ બળવો કર્યો અને તેમની સરકારને ઉથલાવી દીધી. તેમની પાર્ટી TRT વિસર્જન કરવામાં આવી હતી અને તેમને રાજકારણમાંથી પ્રતિબંધિત કરવામાં આવ્યા હતા. થાકસિનના બળવા પછી તેમના સમર્થકોએ યુનાઇટેડ ફ્રન્ટ ફોર ડેમોક્રેસી અગેઇન્સ્ટ ડિક્ટેટરશિપ (UDD) સંગઠનની સ્થાપના કરી. તેની સાથે જોડાયેલા લોકોએ લાલ કપડાં પહેરીને થાકસિનના સમર્થનમાં રેલીઓ કાઢવાનું શરૂ કર્યું. આને રેડ શર્ટ્સ ચળવળ કહેવામાં આવતું હતું. થાકસિન વિદેશમાં રહીને દેશનું રાજકારણ ચલાવતા હતા દેશ પરત ફર્યા પછી થાકસિનને ધરપકડનું જોખમ હતું. તેમણે વિદેશમાં આશ્રય લીધો અને 15 વર્ષ સુધી દુબઈમાં દેશનિકાલ રહ્યા. આ સમયગાળા દરમિયાન પણ થાઇલેન્ડના રાજકારણમાં થાકસિનનો પ્રભાવ રહ્યો. તેમની ગેરહાજરીમાં તેમની નાની બહેન યિંગલક શિનવાત્રાએ 2011માં રાજકારણમાં પ્રવેશ કર્યો. તેમણે ફ્યુ થાઈ પાર્ટીનું નેતૃત્વ કર્યું. યિંગલુકે ચૂંટણીમાં ભારે બહુમતીથી જીત મેળવી અને થાઇલેન્ડના પ્રથમ મહિલા વડાપ્રધાન બન્યા. તેમની સરકારે થાકસિનની નીતિઓ ચાલુ રાખી. 2014માં યિંગલક વિરુદ્ધ મોટા પાયે વિરોધ પ્રદર્શન થયા હતા. આ કારણે સેનાએ તેમને પદભ્રષ્ટ કર્યા હતા. યિંગલક પર ચોખા સબસિડી કૌભાંડનો આરોપ હતો અને તેમણે 2017માં થાઇલેન્ડ છોડી દીધું. થાકસિન અને યિંગલક બંને દેશનિકાલમાં હતા. જોકે, આ સમયગાળા દરમિયાન રાજકારણમાં તેમનો પ્રભાવ જળવાઈ રહ્યો. આ સમયગાળા દરમિયાન ફ્યુ પાર્ટી ચૂંટણીમાં સતત મજબૂત રહી. 15 વર્ષના દેશનિકાલ પછી થાકસિને 2023માં થાઇલેન્ડ પાછા ફરવાનું નક્કી કર્યું. થોડા દિવસોમાં જ તેમને શાહી માફી મળી ગઈ. 2023માં તેમની ફ્યુ થાઈ પાર્ટીએ ગઠબંધન સરકાર બનાવી અને થાકસિનની નજીક ગણાતી શ્રેથા થાવિસિન વડાપ્રધાન બની. જોકે, માત્ર એક વર્ષ પછી કોર્ટે થાવિસિનને મંત્રીમંડળમાં ગુનાહિત રેકોર્ડ ધરાવતા વકીલનો સમાવેશ કરવા બદલ વડાપ્રધાન પદ પરથી દૂર કર્યા. બે દિવસ પછી થાકસિનની પુત્રી પિટોંગટાર્ન શિનવાત્રાને દેશના નવા વડાપ્રધાન બનાવવામાં આવ્યા. જોકે, પિટોંગટાર્નને થાકસિન શિનવાત્રાના ‘કઠપૂતળી’ કહેવામાં આવે છે. સામાન્ય રીતે, જેમને બળવા દ્વારા પદ પરથી દૂર કરવામાં આવે છે તેમને રાજકારણમાંથી બાકાત રાખવામાં આવે છે. તેઓ નબળા પડી ગયા, પણ થાકસિનની શક્તિ અકબંધ રહી. બે વખત વિદ્રોહનો સામનો કર્યા પછી પણ તેઓ તેમના મિત્ર અને પુત્રીને વડાપ્રધાન બનાવવામાં સફળ રહ્યા. આ જ કારણ છે કે તેમના વિરોધીઓ પણ તેમને શાંતિથી એક વાસ્તવિક ફાઇટર માને છે. થાઇલેન્ડમાં રાજાને ‘રામ’ કહેવા પાછળની કહાની થાઇલેન્ડમાં બૌદ્ધ ધર્મ મુખ્ય ધર્મ છે, પરંતુ હિન્દુ ધર્મનો તેની સંસ્કૃતિ પર મજબૂત પ્રભાવ છે. રામાયણ થાઇલેન્ડમાં ખૂબ જ લોકપ્રિય છે અને તેને થાઈ ભાષામાં ‘રામકિયન’ કહેવામાં આવે છે. રામકીયનને થાઇલેન્ડનો રાષ્ટ્રીય ગ્રંથ માનવામાં આવે છે. રામાયણમાં ભગવાન રામને એક આદર્શ રાજા માનવામાં આવે છે. થાઈ રાજા પોતાને આ છબી સાથે જોડે છે, અને તેથી તેમને ‘રામ’નું બિરુદ આપવામાં આવ્યું છે. થાઇલેન્ડમાં રાજાને ભગવાન વિષ્ણુનો અવતાર માનવામાં આવે છે અને રામને વિષ્ણુનો સાતમો અવતાર માનવામાં આવે છે. થાઇલેન્ડનું રાષ્ટ્રીય પ્રતીક ગરુડ (વિષ્ણુનું વાહન) છે, જે રામ સાથે સંકળાયેલું છે અને રાજાશાહીની શક્તિનું પ્રતીક છે. હાલમાં, થાઇલેન્ડમાં રાજા ચક્રી વંશનો છે. આ વંશની સ્થાપના 1782માં ફ્રી બુદ્ધ યોદફા ચુલાલોક દ્વારા કરવામાં આવી હતી. તેમને પહેલું નામ રામ રાખવામાં આવ્યું. ત્યારથી દરેક રાજા સાથે રામ સંકળાયેલો રહેવા લાગ્યો. જ્યારે રામ પહેલાએ બેંગકોકને રાજધાની બનાવ્યું, ત્યારે તેમણે રામાકીયનને પ્રોત્સાહન આપ્યું. વર્તમાન રાજા મહા વજીરાલોંગકોર્નને રામ દસમ કહેવામાં આવે છે, કારણ કે તે રાજવંશના દસમા રાજા છે. ——————————————– સંદ્ભ લિંક-
