ઇન્દિરાએ સોંપ્યું, શું મોદી કચ્છથીવુ પાછું લાવશે?:મોદીના શ્રીલંકા પ્રવાસથી ચર્ચા ફરી શરૂ; મોદી સરકારે કહ્યું હતું- આનાં માટે લડવું પડશે

ઓગસ્ટ 2023. વડાપ્રધાન મોદીએ સંસદમાં કહ્યું કે ઇન્દિરા ગાંધીની સરકારે 1974માં ‘ભારત માતાનો એક ભાગ’ શ્રીલંકાને આપ્યો હતો. તેઓ રામેશ્વરમ નજીક આવેલા કચ્છથીવુ ટાપુનો ઉલ્લેખ કરી રહ્યા હતા. 7 મહિના પછી મોદીએ સોશિયલ મીડિયા પોસ્ટમાં કચ્છથીવુ મુદ્દો ફરી ઉઠાવ્યો. કચ્છથીવુ મુદ્દા પર મોદીએ કોંગ્રેસને ઘેરી લીધી તે અચાનક નહોતું. 2014માં પહેલી સરકાર બન્યાના ત્રણ મહિના પછી એટર્ની જનરલે સુપ્રીમ કોર્ટને કહ્યું હતું કે કચ્છથીવુ પાછું મેળવવા માટે ‘યુદ્ધ લડવું પડશે’. પીએમ મોદી ગઈકાલે રાત્રે એટલે કે શુક્રવારે રાત્રે શ્રીલંકા પ્રવાસ પર પહોંચ્યા હતા. આ પહેલા બુધવારે (2 માર્ચ) તમિલનાડુ વિધાનસભામાં સર્વાનુમતે ઠરાવ પસાર કરવામાં આવ્યો હતો કે કેન્દ્ર સરકારે શ્રીલંકા પાસેથી કચ્છથીવુ ટાપુ પાછો લઈ લેવો જોઈએ. ભાજપે પણ આ ઠરાવને ટેકો આપ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં એવી અટકળો લગાવવામાં આવી રહી છે કે પીએમ મોદી શ્રીલંકા મુલાકાત દરમિયાન કચ્છથીવુના મુદ્દા પર ચર્ચા કરશે. પ્રશ્ન એ પણ છે કે શું ભારત ખરેખર કચ્છથીવુ પાછું મેળવી શકશે? આ સ્ટોરીમાં જાણો શું છે આ ટાપુ અંગેનો સમગ્ર વિવાદ… કચ્છથીવુ ટાપુ ક્યાં આવેલું છે? ભારતના તમિલનાડુ અને શ્રીલંકા વચ્ચે એક વિશાળ દરિયાઈ વિસ્તાર છે. આ દરિયાઈ વિસ્તારને પાલ્ક સ્ટ્રેટ કહેવામાં આવે છે. અહીં ઘણા ટાપુઓ છે, જેમાંથી એકનું નામ કચ્છથીવુ છે. શ્રીલંકાના વિદેશ મંત્રાલયની વેબસાઇટ અનુસાર કચ્છાથીવુ 285 એકરમાં ફેલાયેલો એક ટાપુ છે. આ ટાપુ બંગાળની ખાડી અને અરબી સમુદ્રને જોડે છે. આ ટાપુ 14મી સદીમાં જ્વાળામુખી વિસ્ફોટ પછી બન્યો હતો. જે રામેશ્વરમથી લગભગ 19 કિલોમીટર અને શ્રીલંકાના જાફના જિલ્લાથી લગભગ 16 કિલોમીટર દૂર છે. રોબર્ટ પાલ્ક 1755 થી 1763 સુધી મદ્રાસ પ્રાંતના બ્રિટિશ ગવર્નર હતા. આ દરિયાઈ વિસ્તારનું નામ રોબર્ટ પાલ્કના નામ પરથી પાલ્ક સ્ટ્રેટ રાખવામાં આવ્યું હતું. જ્યારે ઈન્દિરા ગાંધીએ 2 વર્ષમાં 4 કરાર દ્વારા કચ્છથીવુ શ્રીલંકાને સોંપ્યો…
1974 અને 1976ની વચ્ચે તત્કાલીન ભારતીય પીએમ ઈન્દિરા ગાંધી અને શ્રીલંકાના પીએમ શ્રીમાવા બંદરનાઈકેએ ચાર દરિયાઈ જળ કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા. આ અંતર્ગત ભારતે આ ટાપુ શ્રીલંકાને સોંપી દીધો. ત્યારથી શ્રીલંકા આ ટાપુ પર કાયદેસર રીતે પોતાનો દાવો કરે છે. જ્યારે ભારત સરકારે આ ટાપુ અંગે શ્રીલંકા સાથે કરાર કર્યો હતો ત્યારે તામિલનાડુ સરકારે એનો વિરોધ કર્યો હતો. ત્યાર બાદ તામિલનાડુના તત્કાલીન મુખ્યમંત્રી એમ. કરુણાનિધિએ પીએમ ઈન્દિરા ગાંધીને પત્ર લખીને કહ્યું હતું કે આ ટાપુઓ ઐતિહાસિક રીતે રામનાદ સામ્રાજ્યની જમીનદારીનો ભાગ છે. આવી સ્થિતિમાં ભારત સરકારે કોઈપણ કિંમતે આ વિસ્તાર શ્રીલંકાને આપવો જોઈએ નહીં. જોકે આ કરાર હેઠળ ભારતીય માછીમારોને અહીં માછલી પકડવાની અને તેમની જાળ સૂકવવાની છૂટ આપવામાં આવી હતી. આ કારણોસર ભારતીય માછીમારો ત્યાં જતા હતા, પરંતુ 2009 પછી શ્રીલંકાની નેવીએ ત્યાં જતા ભારતીય માછીમારોની ધરપકડ કરવાનું શરૂ કર્યું. તામિલનાડુએ 15 વર્ષના કરાર પછી જ કચ્છથીવુ પર દાવો કર્યો હતો
ભારત અને શ્રીલંકા વચ્ચેની આ સમજૂતીના માત્ર 15 વર્ષ પછી 1991માં તામિલનાડુ વિધાનસભાએ ફરી એકવાર કચ્છથીવુને ભારતમાં એકીકરણની માગણી કરી. આ માટે રાજ્ય સરકારે ઠરાવ પસાર કર્યો હતો. શ્રીલંકાના ગૃહયુદ્ધ દરમિયાન, તેની ઉત્તરીય સરહદો પર તમિળ આતંકવાદી સંગઠન એલટીટીઈ દ્વારા કબજો કરવામાં આવ્યો હતો. આ કારણે તામિલનાડુના માછીમારો માછીમારી માટે આ ટાપુ પર સરળતાથી પહોંચી જતા હતા. 2008માં જયલલિતાએ 1974 અને 1976 વચ્ચે થયેલા કચ્છથીવુ ટાપુ કરારોને રદ કરવા માટે સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી કરી હતી. 2009માં શ્રીલંકાની સરકાર અને એલટીટીઈ વચ્ચે યુદ્ધ તેના અંતને આરે હતું. એલટીટીઇનું સંગઠન નબળું પડી રહ્યું હતું. આવી સ્થિતિમાં શ્રીલંકાની સરકારે પોતાની સરહદો પર સુરક્ષા વ્યવસ્થા મજબૂત કરી છે. જ્યારે પણ તામિલનાડુના માછીમારો માછીમારી માટે આ ટાપુની નજીક જતા ત્યારે શ્રીલંકાની પોલીસ તેમની ધરપકડ કરતી હતી. આ કારણસર દરિયાકાંઠાના વિસ્તારમાં રહેતા લોકોએ ફરી એકવાર આ ટાપુ પરત કરવાની માગ શરૂ કરી. શ્રીલંકાની સરકારનું કહેવું છે કે તેના પ્રાદેશિક પાણીમાં માછલીઓ અને અન્ય જળચર જીવનમાં ઘટાડો થયો છે, જેનાથી તેના માછીમારોની આજીવિકા પર અસર પડી છે. આવી સ્થિતિમાં તેઓ ભારતીય માછીમારોને આ વિસ્તારમાં માછલી પકડવાની મંજૂરી આપી શકે નહીં. કચ્છથીવુ પર બનેલા ચર્ચમાં આજે પણ હજારો ભારતીયો પ્રાર્થના કરવા જાય છે
દર વર્ષે ફેબ્રુઆરી મહિનામાં રામેશ્વરમના હજારો લોકો કચ્છથીવુ ટાપુ પર સેન્ટ એન્થોની ચર્ચમાં પ્રાર્થના કરવા માટે આવે છે. આ ચર્ચ 110 વર્ષ પહેલાં તામિલનાડુના તમિળ કેથોલિક શ્રીનિવાસ પડાયાચી દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું. 2016માં મીડિયા રિપોર્ટ્સમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે શ્રીલંકાની સરકાર હવે ચર્ચને તોડી પાડવાની તૈયારી કરી રહી છે, પરંતુ બાદમાં વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તા વિકાસ સ્વરૂપે સ્પષ્ટતા કરી કે આવું કંઈ થશે નહીં.