અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે ચીનના 34% ટેરિફ લાદવાના નિર્ણયને ગભરાટ ભર્યો ગણાવ્યો છે. ટ્રમ્પે ટ્રુથ સોશિયલ પર પોસ્ટ કરીને લખ્યું, ચીને ખોટું પગલું ભર્યું છે. તેઓ ડરી ગયા છે. આ એવી વાત છે જે તેઓ સહન કરી શકતા નથી. ચીનનો જવાબી ટેરિફ તેમને ભારે મોંઘો પડશે. અમેરિકાએ વિશ્વના 60 દેશો પર ટેરિફ લાદવાની જાહેરાત કરી છે. આમાં ચીન પર 34% ટેરિફ લાદવામાં આવ્યો છે. અગાઉ, ટ્રમ્પે એક મહિનામાં બે વાર ચીન પર 10% ટેરિફ લાદ્યો હતો, જેનાથી કુલ ટેરિફ 54% થયો હતો. તેના જવાબમાં, ચીને શુક્રવારે અમેરિકા પર 34% પ્રતિશોધાત્મક ટેરિફ લાદવાની જાહેરાત કરી. નવો ટેરિફ 10 એપ્રિલથી અમલમાં આવશે. ચીન સરકારે એક નિવેદન બહાર પાડીને કહ્યું કે અમેરિકાનું આ પગલું આંતરરાષ્ટ્રીય વેપાર નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરે છે. આનાથી ચીનના કાનૂની અધિકારો અને હિતોને નુકસાન થઈ રહ્યું છે. આ સ્પષ્ટપણે એકતરફી દબાણ લાવવાનો પ્રયાસ છે. હવે અમેરિકા આવતા ચીની માલ પર 54% ટેરિફ જાન્યુઆરીમાં સત્તામાં આવ્યા પછી ટ્રમ્પે ચીનથી થતી બધી આયાત પર બે વાર 10% વધારાના ટેરિફ લાદ્યા છે. વ્હાઇટ હાઉસનું કહેવું છે કે ફેન્ટાનાઇલને ચીનથી ગેરકાયદેસર રીતે અમેરિકામાં પ્રવેશતા અટકાવવા માટે આ પગલું જરૂરી હતું. આનો અર્થ એ થયો કે હવે અમેરિકામાં આવતા ચીની માલ પર કુલ 54% ટેરિફ લાગુ પડશે. ચીને 11 અમેરિકન કંપનીઓને અવિશ્વાસુ જાહેર કરી શુક્રવારે જવાબી ટેરિફની જાહેરાત કરીને ચીને 11 યુએસ કંપનીઓને તેની કંપનીઓની યાદીમાં ઉમેરી છે જેના પર વિશ્વાસ કરી શકાતો નથી. આમાં ડ્રોન બનાવતી કંપનીઓનો પણ સમાવેશ થાય છે. આ ઉપરાંત 16 અમેરિકન કંપનીઓ પર નિકાસ નિયમો લાદવામાં આવ્યા છે જેથી તેઓ ચીનમાં બેવડા ઉપયોગના માલની નિકાસ ન કરી શકે. અમેરિકા-ચીન વેપાર યુદ્ધથી વૈશ્વિક આર્થિક મંદીનું જોખમ અર્થશાસ્ત્રી અને ‘ધ ગ્લોબલ ટ્રેડ પેરાડાઈમ’ ના લેખક પ્રો. અરુણ કુમારના મતે, નંબર વન અને બીજા આર્થિક મહાસત્તા અમેરિકા અને રશિયા વચ્ચેનું વેપાર યુદ્ધ વિશ્વને આર્થિક મંદીમાં ધકેલી શકે છે. પરંતુ, ટ્રમ્પના મનસ્વી ટેરિફ ચીનને ઉપરવટ અપાવશે. ઘણા દેશો હવે વેપાર માટે ચીન તરફ વળી શકે છે. 34% ટેરિફ ચીનની નિકાસમાં મોટો ઘટાડો લાવી શકે છે, ખાસ કરીને ઇલેક્ટ્રોનિક્સ, મશીનરી અને ગ્રાહક માલમાં. આનાથી ચીનના અર્થતંત્ર પર દબાણ વધશે. ચીનને નવા બજારો શોધવા પડશે. અમેરિકા પર ટેરિફ લાદવાથી ચીનના સ્થાનિક ઉદ્યોગોને પણ થોડી રાહત મળી શકે છે, કારણ કે અમેરિકાના માલના ભાવમાં વધારો સ્થાનિક ઉત્પાદનોની માગમાં વધારો કરી શકે છે. કેનેડાએ અમેરિકા પર 25% ટેરિફ લાદ્યો ગુરુવારે અગાઉ કેનેડાએ અમેરિકન કારો પર 25% ટેરિફની જાહેરાત કરી હતી. ફ્રાન્સના રાષ્ટ્રપતિ ઇમેન્યુઅલ મેક્રોને અમેરિકામાં પોતાના તમામ રોકાણો બંધ કરી દીધા છે. મેક્રોને કહ્યું કે ટ્રમ્પે યુરોપિયન યુનિયન પર લાદવામાં આવેલા 20% ટેરિફને પાછો ખેંચવો જોઈએ. ભારતે કહ્યું- આપણી અર્થવ્યવસ્થા આ ટેરિફ સહન કરી શકે છે ટ્રમ્પ દ્વારા ટેરિફ માટે ટાઈટની જાહેરાત કર્યા પછી ભારત તરફથી આ પહેલી સત્તાવાર પ્રતિક્રિયા છે. ભારતના વાણિજ્ય મંત્રાલયે કહ્યું છે કે તે 26% ટેરિફની અસરનું મૂલ્યાંકન કરી રહ્યું છે. એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે આ ટેરિફ કેટલાક ક્ષેત્રોને અસર કરશે, પરંતુ ભારતનું અર્થતંત્ર તેને સહન કરી શકે છે. અહેવાલો અનુસાર, એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રમાં એવી જોગવાઈઓ છે કે જો ભારત અમેરિકાની ચિંતાઓને દૂર કરે છે, તો તેને ટેરિફમાં થોડી રાહત મળી શકે છે. ભારત આ દિશામાં પગલાં લેવાનું વિચારી રહ્યું છે. ટ્રમ્પના ટેરિફ પર અન્ય દેશોની પ્રતિક્રિયા ચીન: વાણિજ્ય મંત્રાલયે કહ્યું કે આ અમેરિકાનું એકપક્ષીય અને ડરાવનારું પગલું છે. તેમણે તાત્કાલિક તેમના એકપક્ષીય ટેરિફ રદ કરવા જોઈએ. જો આવું નહીં થાય તો ચીન પણ બદલાની કાર્યવાહી કરશે. યુરોપિયન યુનિયન (EU): EU પ્રમુખ ઉર્સુલા વોન ડેર લેયેને કહ્યું કે ટ્રમ્પનું પગલું વિશ્વ અર્થતંત્ર માટે મોટો ફટકો છે. આનાથી અનિશ્ચિતતા વધશે અને વૈશ્વિકરણનો હેતુ નબળો પડશે. કેનેડા: પીએમ કાર્નેએ કહ્યું કે અમે અમારા કામદારોનું રક્ષણ કરીશું અને ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રના ટેરિફનો જવાબ આપીશું. બ્રાઝિલ: સંસદે સર્વાનુમતે પારસ્પરિકતા બિલ પસાર કર્યું, જેનાથી સરકારને બદલો લેવાના ટેરિફ લાદવાનો અધિકાર મળ્યો. બ્રાઝિલ સરકારે કહ્યું છે કે તે ટેરિફ મુદ્દાને WTO સમક્ષ લઈ જશે. ઓસ્ટ્રેલિયા: ઓસ્ટ્રેલિયાએ ટેરિફને “અતાર્કિક” ગણાવ્યા હતા પરંતુ તાત્કાલિક બદલો લેવાના ટેરિફને નકારી કાઢ્યા હતા. પીએમ એન્થોની અલ્બેનીઝે કહ્યું કે 10% ટેરિફનો કોઈ અર્થ નથી. આ યોગ્ય ચાલ નથી મિત્ર. ભારતીય મૂળના સાંસદે કહ્યું- ટેરિફ લાદીને અમેરિકા અલગ પડી જશે ભારતીય મૂળના અમેરિકન કાયદા નિર્માતાઓએ રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પના પારસ્પરિક ટેરિફ લાદવાના નિર્ણયની ટીકા કરી છે. તેમણે ટ્રમ્પ પ્રશાસનના આ નિર્ણયને બેજવાબદાર અને આત્મઘાતી ગણાવ્યો. ભારતીય મૂળના સાંસદોએ અમેરિકા અને ભારત બંનેના નેતાઓને વાતચીત દ્વારા આ પડકારનો સામનો કરવા અપીલ કરી. ડેમોક્રેટિક પાર્ટી સાથે સંકળાયેલા રાજા કૃષ્ણમૂર્તિએ કહ્યું કે ટેરિફ લાદવાથી કામ કરતા પરિવારો પર કરનો બોજ વધશે જેથી ટ્રમ્પ ધનિકો પર કર ઘટાડી શકે. તેમણે કહ્યું: ‘આ કહેવાતા મુક્તિ દિવસના ટેરિફ બેજવાબદાર અને આત્મઘાતી હશે.’ આનાથી લોકો પર નાણાકીય દબાણ આવશે, જ્યારે તેઓ પહેલેથી જ નાણાકીય મુશ્કેલીઓનો સામનો કરી રહ્યા છે. કૃષ્ણમૂર્તિએ કહ્યું કે ટેરિફ લાદવાથી અમેરિકા વૈશ્વિક સ્તરે અલગ પડી જશે. આનાથી અમેરિકાના સાથી દેશો પર પ્રતિકૂળ અસર પડશે અને તેના વિરોધીઓને ફાયદો થશે.
