ભારતે બાંગ્લાદેશને આપવામાં આવેલી માલ ટ્રાન્સફર સુવિધા (ટ્રાન્સ-શિપમેન્ટ સુવિધા) પાછી ખેંચી લીધી છે. સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ ઇન્ડાયરેક્ટ ટેક્સીસ એન્ડ કસ્ટમ્સે 8 એપ્રિલે એક પરિપત્ર બહાર પાડીને આ નિર્ણયની માહિતી આપી હતી. આ વ્યવસ્થા હેઠળ 2020થી અમલમાં છે, બાંગ્લાદેશને ભારતીય કસ્ટમ સ્ટેશનો દ્વારા ત્રીજા દેશોના બંદરો અને એરપોર્ટ પર તેનો નિકાસ કાર્ગો મોકલવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. હકીકતમાં, બાંગ્લાદેશના કાર્યકારી વડાપ્રધાન મોહમ્મદ યુનુસે થોડા દિવસો પહેલા ચીનની મુલાકાત દરમિયાન ભારતના ઉત્તર પૂર્વ રાજ્યોને ભૂમિથી ઘેરાયેલા ગણાવ્યા હતા, ત્યાર બાદ બંને દેશો વચ્ચે રાજદ્વારી તણાવ જોવા મળ્યો હતો. બાંગ્લાદેશી નિકાસકારોએ વધુ ખર્ચ ચૂકવવો પડશે
વેપાર નિષ્ણાતો કહે છે કે ભારતના આ નિર્ણયથી બાંગ્લાદેશી નિકાસ પર ખરાબ અસર પડશે. ગ્લોબલ રિસર્ચ ઇનિશિયેટિવના સ્થાપક અજય શ્રીવાસ્તવે જણાવ્યું હતું કે, ભારતે ટ્રાન્સ-શિપમેન્ટ સુવિધા દ્વારા બાંગ્લાદેશને એક વ્યવસ્થિત માર્ગ પૂરો પાડ્યો છે. આનાથી બાંગ્લાદેશી માલના પરિવહનનો ખર્ચ અને સમય બંનેમાં ઘટાડો થયો. હવે તેના વિના બાંગ્લાદેશના નિકાસકારોને નેપાળ અને ભૂટાન સહિત વિશ્વભરમાં માલ મોકલવામાં વિલંબ, ઊંચા ખર્ચ અને અનિશ્ચિતતાનો સામનો કરવો પડશે. કાર્ગો ટર્મિનલ્સને જામ કરવા માટે બાંગ્લાદેશી ટ્રકોનો ઉપયોગ થતો હતો
બીજી તરફ, ભારતીય કપડાંના નિકાસને પ્રોત્સાહન આપતી સંસ્થા એપેરલ એક્સપોર્ટ પ્રમોશન કાઉન્સિલ (AEPC)ના ચેરમેન સુધીર સેખરીએ કહ્યું- દરરોજ 20-30 બાંગ્લાદેશી ટ્રક દિલ્હી આવે છે, જેના કારણે કાર્ગો ટર્મિનલ્સ પર ભીડ થાય છે અને માલભાડાનો ખર્ચ વધે છે. ફેડરેશન ઓફ ઇન્ડિયન એક્સપોર્ટ ઓર્ગેનાઇઝેશન (FIEO)ના ડાયરેક્ટર જનરલ અજય સહાયે જણાવ્યું હતું કે- હવે અમારી પાસે અમારા કાર્ગો માટે વધુ હવા ક્ષમતા હશે. તાજેતરના ભૂતકાળમાં ઇન્ડિયન એક્સ્પોએ બાંગ્લાદેશને આપવામાં આવેલી ટ્રાન્સ-શિપમેન્ટ સુવિધાને કારણે મર્યાદિત જગ્યાની ફરિયાદ કરી છે. ભારતે બાંગ્લાદેશને આપવામાં આવતી આ સુવિધા એવા સમયે બંધ કરી દીધી છે જ્યારે અમેરિકા દ્વારા વિશ્વભરના દેશો પર લાદવામાં આવેલ પારસ્પરિક ટેરિફ આજથી અમલમાં આવી રહ્યો છે. યુનુસે કહ્યું હતું- બાંગ્લાદેશ બંગાળની ખાડીનો રક્ષક
યુનુસે ચીનમાં કહ્યું હતું કે, ભારતના ઉત્તર-પૂર્વ રાજ્યો, જેને સેવન સિસ્ટર્સ કહેવામાં આવે છે, તે જમીનથી ઘેરાયેલા છે. તેમની પાસે સમુદ્ર સુધી પહોંચવાનો કોઈ રસ્તો નથી. બાંગ્લાદેશ એ પ્રદેશમાં સમુદ્રનો એકમાત્ર રક્ષક છે. આ રોકાણ માટે એક વિશાળ તક પૂરી પાડે છે. ભારતીય અર્થશાસ્ત્રી અને પીએમ મોદીની આર્થિક સલાહકાર પરિષદના સભ્ય સંજીવ સાન્યાલે આ નિવેદન સામે વાંધો ઉઠાવ્યો હતો. સાન્યાલે કહ્યું હતું કે ચીન બાંગ્લાદેશમાં રોકાણ કરવા માટે સ્વતંત્ર છે, પરંતુ ભારતના ઉત્તરપૂર્વીય રાજ્યોને ભૂમિથી ઘેરાયેલા ગણાવીને યુનુસની અપીલ આશ્ચર્યજનક છે.
બાંગ્લાદેશને ભારે નુકસાન, નિકાસ ખર્ચ વધશે:ભારતે ટ્રાન્સ-શિપમેન્ટ સુવિધા રદ કરી, ચીનમાં બાંગ્લાદેશી કાર્યકારી વડાપ્રધાનના વિવાદાસ્પદ નિવેદનની અસર
