ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI)ની મોનેટરી પોલિસીની બેઠકના પરિણામો થોડીવારમાં જાહેર કરવામાં આવશે. આમાં કોઈપણ ફેરફારની સીધી અસર તમારા લોન EMI પર જોવા મળશે. એટલે કે, જો RBI રેપો રેટમાં ઘટાડો કરે છે, તો EMI ઘટશે અને જો તે વધે છે, તો તમારા પર બોજ વધી શકે છે. RBI ગવર્નર સંજય મલ્હોત્રા આજે 9 એપ્રિલે સવારે નવા નાણાકીય વર્ષમાં RBIની પ્રથમ મોનેટરી પોલિસી કમિટી બેઠકના નિર્ણયો વિશે માહિતી આપશે. આ બેઠક 7 એપ્રિલના રોજ શરૂ થઈ હતી. એક્સપર્ટ અનુમાન લગાવી રહ્યા છે કે રિઝર્વ બેંક રેપો રેટમાં 0.25%નો ઘટાડો કરી શકે છે. એટલે કે, આગામી દિવસોમાં લોન સસ્તી થઈ શકે છે. તમારો EMI પણ ઘટશે. મોનેટરી પોલિસી કમિટીમાં 6 સભ્યો હોય છે. આમાંથી 3 RBI ના છે, જ્યારે બાકીના કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા નિયુક્ત કરવામાં આવે છે. સામાન્ય રીતે RBIની બેઠકો દર બે મહિને યોજાય છે. હાલમાં, રિઝર્વ બેંકે નાણાકીય વર્ષ 2025-26 માટે મોનેટરી પોલિસી કમિટીની બેઠકોનું સમયપત્રક જાહેર કર્યું હતું. આ નાણાકીય વર્ષમાં કુલ 6 બેઠકો યોજાશે. પહેલી બેઠક 7-9 એપ્રિલના રોજ યોજાઈ છે. આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં, RBIએ રેપો રેટમાં 0.25%નો ઘટાડો કર્યો હતો ફેબ્રુઆરીમાં વ્યાજ દરમાં ઘટાડો કરવામાં આવ્યો હતો. અગાઉ, ચાલુ નાણાકીય વર્ષ એટલે કે 2024-25ની છેલ્લી બેઠકમાં, RBIએ વ્યાજ દરમાં 0.25%નો ઘટાડો કર્યો હતો. ફેબ્રુઆરીમાં યોજાયેલી બેઠકમાં વ્યાજ દર 6.5% થી ઘટાડીને 6.25% કરવામાં આવ્યા હતા. આ ઘટાડો લગભગ 5 વર્ષ પછી કરવામાં આવ્યો હતો. રેપો રેટમાં ઘટાડાથી કયા ફેરફારો થશે? રેપો રેટ ઘટ્યા પછી, બેંકો હાઉસિંગ અને ઓટો જેવી લોન પરના વ્યાજ દરો પણ ઘટાડી શકે છે. તમારી બધી લોન સસ્તી થઈ શકે છે અને EMI પણ ઘટશે. જો વ્યાજ દર ઘટશે, તો મકાનોની માંગ વધશે. વધુ લોકો રિયલ એસ્ટેટમાં રોકાણ કરી શકશે. રેપો રેટ શું છે, તે લોન કેવી રીતે સસ્તી બનાવે છે? RBI બેંકોને જે વ્યાજ દરે લોન આપે છે તેને રેપો રેટ કહેવામાં આવે છે. રેપો રેટમાં ઘટાડાને કારણે બેંકને ઓછા વ્યાજ દરે લોન મળશે. બેંકોમાંથી લોન સસ્તી મળે છે, તેથી તેઓ ઘણીવાર આ લાભ તેમના ગ્રાહકોને આપે છે. એટલે કે, બેંકો પણ તેમના વ્યાજ દર ઘટાડે છે. રિઝર્વ બેંક રેપો રેટમાં વધારો અને ઘટાડો શા માટે કરે છે? કોઈપણ કેન્દ્રીય બેંક પાસે પોલિસી રેટના રૂપમાં ફુગાવા સામે લડવા માટે એક શક્તિશાળી ટુલ હોય છે. જ્યારે ફુગાવો ખૂબ વધુ હોય છે, ત્યારે કેન્દ્રીય બેંક પોલિસી રેટ વધારીને અર્થતંત્રમાં મની ફ્લો ઘટાડવાનો પ્રયાસ કરે છે. જો પોલિસી રેટ વધુ હશે તો બેંકોને સેન્ટ્રલ બેંક પાસેથી મળતી લોન મોંઘી થશે. બદલામાં, બેંકો તેમના ગ્રાહકો માટે લોન મોંઘી કરે છે. આનાથી અર્થતંત્રમાં નાણાંનો પ્રવાહ ઓછો થાય છે. જ્યારે નાણાંનો પ્રવાહ ઘટે છે, ત્યારે માંગ ઘટે છે અને મોંઘવારી ઘટે છે. તેવી જ રીતે, જ્યારે અર્થતંત્ર ખરાબ તબક્કામાંથી પસાર થાય છે, ત્યારે રિકવરી માટે મની ફ્લો વધારવાની જરૂર હોય છે. આવી સ્થિતિમાં કેન્દ્રીય બેંક પોલિસી રેટ ઘટાડે છે. આના કારણે, બેંકોને સેન્ટ્રલ બેંક પાસેથી મળતી લોન સસ્તી થાય છે અને ગ્રાહકોને પણ સસ્તા દરે લોન મળે છે.
