AIના ઉપયોગ અંગે માર્ગદર્શિકા તૈયાર કરી રહ્યું છે ચૂંટણી પંચ:પ્રયોગના નિયમો-પદ્ધતિઓ નક્કી કરવામાં આવશે; બિહાર વિધાનસભા ચૂંટણીમાં આની ઝલક દેખાશે

ચૂંટણી પ્રચાર માટે સામગ્રી તૈયાર કરવામાં આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI)ની ભૂમિકા ઝડપથી વધી રહી છે. આને ધ્યાનમાં રાખીને ચૂંટણી પંચ તેનો દુરુપયોગ રોકવા અને તેના વધુ સારા ઉપયોગને પ્રોત્સાહન આપવા માટે માર્ગદર્શિકા બનાવી રહ્યું છે. બિહાર વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં આની ઝલક જોઈ શકાય છે. સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે રાજકીય પક્ષો, મીડિયા અને સોશિયલ મીડિયાએ જનરેટિવ AI સંબંધિત સામગ્રી જાહેર કરવી પડશે. પ્રચારમાં AIનો ઉપયોગ કરવાના નિયમો અને પદ્ધતિઓ સ્પષ્ટ કરવામાં આવશે. નકલી અને ડીપફેક પ્રમોશનલ વીડિયો અને ઓડિયો અંગે પણ માર્ગદર્શિકા બનાવવામાં આવી રહી છે. આનો ઉદ્દેશ્ય એ સુનિશ્ચિત કરવાનો છે કે AI સામગ્રીનો ઉપયોગ મતદારોને મૂંઝવણમાં ન મૂકે અથવા તેમની પસંદગીઓને ખોટી રીતે પ્રભાવિત ન કરે. ઉપરાંત, મતદારોની ગોપનીયતા અથવા ચૂંટણીની નિષ્પક્ષતા સાથે ચેડા ન થાય તે સુનિશ્ચિત કરવાના પ્રયાસો કરવામાં આવશે. લોકસભા ચૂંટણી દરમિયાન 5 કરોડથી વધુ રોબોટ કોલ થયા હતા
ગ્લોબલ ઇલેક્શન ટ્રેકિંગ પર AI પરના રિપોર્ટને ધ્યાનમાં રાખીને કમિશનનું આ પગલું મહત્વપૂર્ણ છે. આ દર્શાવે છે કે 2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં AIનો ઉપયોગ યુએસ ચૂંટણીઓ કરતા 10% વધુ અને બ્રિટિશ ચૂંટણીઓ કરતા 30% વધુ છે. ફ્યુચર શિફ્ટ લેબ્સના આ રિપોર્ટમાં 74 દેશોની ચૂંટણીઓમાં AIને ટ્રેક કરવામાં આવ્યું છે. ભારતીય ચૂંટણીઓમાં તેનો મહત્તમ ઉપયોગ 80% હતો. AIનો ઉપયોગ કરીને 5 કરોડથી વધુ રોબોટ કોલ કરવામાં આવ્યા હતા. આ ડીપફેક કોલ્સનું કન્ટેન્ટ ઉમેદવારોના અવાજમાં ઉત્પન્ન થયું હતું. ડીપફેક પ્રમોશનલ સામગ્રી 22 ભાષાઓમાં બનાવવામાં આવી હતી. ચૂંટણીમાં નકલી વીડિયોના 3 કેસ 1. ગૃહમંત્રીનો નકલી વીડિયો અનેક એકાઉન્ટ્સ દ્વારા શેર કરવામાં આવ્યો: 27 એપ્રિલ, 2024ના રોજ, ગૃહમંત્રી અમિત શાહનો એક નકલી વીડિયો સોશિયલ મીડિયા પર વાઇરલ થયો. તે તેલંગાણા કોંગ્રેસ અને સીએમ રેવંત રેડ્ડીએ શેર કર્યું હતું. આમાં તેમને SC-ST અને OBCના અનામતને સમાપ્ત કરવાની વાત કરતા સાંભળવામાં આવ્યા હતા. પીટીઆઈના ફેક્ટ ચેક યુનિટે જણાવ્યું હતું કે મૂળ વીડિયોમાં અમિત શાહે તેલંગાણામાં મુસ્લિમો માટે ગેરબંધારણીય અનામત દૂર કરવાની વાત કરી હતી. 28 એપ્રિલના રોજ, દિલ્હી પોલીસે આ મામલે FIR નોંધી અને તેલંગાણાના મુખ્યમંત્રી રેવંત રેડ્ડીને સમન્સ જારી કર્યા. 2. કોંગ્રેસના નેતાનો વીડિયો વાઇરલ, કહ્યું- TMC કરતાં BJPને મત આપવો વધુ સારું: TMC એ કોંગ્રેસ નેતા અધીર રંજન ચૌધરીનો વીડિયો શેર કર્યો. આમાં, તેમને પશ્ચિમ બંગાળના મુર્શિદાબાદમાં એક રેલીમાં કહેતા સાંભળવામાં આવ્યા હતા કે ટીએમસીને મત આપવાને બદલે ભાજપને મત આપવો વધુ સારું રહેશે. આ અંગે ટીએમસીએ કહ્યું કે અધીર રંજન ભાજપની બી ટીમ છે. જવાબમાં કોંગ્રેસે કહ્યું કે વીડિયો સાથે છેડછાડ કરવામાં આવી છે. પશ્ચિમ બંગાળ કોંગ્રેસ સમિતિએ આ વીડિયો અંગે ચૂંટણી પંચમાં ફરિયાદ નોંધાવી હતી અને આરોપીઓ સામે કાનૂની કાર્યવાહી કરવાની અપીલ કરી હતી. 3. લોકસભા ચૂંટણી પહેલા આમિર ખાન ડીપફેકનો શિકાર બન્યો: આમિર ખાનનો એક વીડિયો વાઇરલ થયો. આમાં તેઓ એક પાર્ટીને ટેકો આપતા જોવા મળ્યા હતા. આ 27 સેકન્ડના વીડિયોમાં, આમિર કહેતો બતાવવામાં આવ્યો હતો. ભારત ગરીબ દેશ નથી. દરેક નાગરિક કરોડપતિ છે. દરેક વ્યક્તિ પાસે ઓછામાં ઓછા 15 લાખ રૂપિયા હોવા જોઈએ. વીડિયોમાં અભિનેતા આગળ કહે છે- તમે શું કહ્યું, તમારી પાસે 15 લાખ રૂપિયા નથી. તો તમારા 15 લાખ રૂપિયા ક્યાં ગયા? ખાલી વચનોથી સાવધાન રહો, નહીં તો તમને નુકસાન થશે. આ વીડિયો પર આમિરે કહ્યું હતું કે તે કોઈ પણ પાર્ટીને સપોર્ટ કરતો નથી અને આ વીડિયો ડીપફેક છે. આ કેસમાં તેમણે સાયબર સેલમાં FIR પણ નોંધાવી હતી. મીડિયા રિપોર્ટ્સનો દાવો છે કે આ વીડિયો તે સમયનો છે જ્યારે આમિરે તેના શો સત્યમેવ જયતેનો પ્રોમો શૂટ કર્યો હતો. આમિરનો અવાજ AIની મદદથી બદલવામાં આવ્યો.