કૈલાશ માનસરોવર યાત્રા 5 વર્ષ બાદ ફરી શરૂ થશે:ચીને મંજુરી આપી; ઉત્તરાખંડ અને સિક્કિમ થઈને 15 બેચમાં 750 શ્રદ્ધાળુઓ જશે

કૈલાશ માનસરોવર યાત્રા 30 જૂનથી 25 ઓગસ્ટ વચ્ચે થશે. વિદેશ મંત્રાલયે શનિવારે અરજી પ્રક્રિયા માટે વેબસાઇટ ખોલી. યાત્રાળુઓ http://kmy.gov.in પર અરજી કરી શકે છે. અરજી કરવાની છેલ્લી તારીખ 13 મે, 2025 છે. આ વર્ષે, યાત્રાળુઓના 15 જૂથો ઉત્તરાખંડ અને સિક્કિમ થઈને કૈલાસ માનસરોવર જશે. ઉત્તરાખંડથી 5 જૂથોમાં 50-50 મુસાફરો લિપુલેખ પાસ પાર કરીને માનસરોવર જશે. તેમજ, 10 બેચમાં 50 પ્રવાસીઓના જૂથો સિક્કિમથી નાથુલા થઈને યાત્રા કરશે. કૈલાશ માનસરોવર ચીનના કબજા હેઠળના તિબેટમાં છે. વિદેશ મંત્રાલય દર વર્ષે આ યાત્રાનું આયોજન કરે છે. જો કે, છેલ્લા પાંચ વર્ષથી, ચીન ભારતીયોને કૈલાશ માનસરોવરની યાત્રા કરવાની મંજૂરી આપી રહ્યું ન હતું. બંને દેશો વચ્ચેનો સરહદ વિવાદ અને કોવિડ આનું કારણ હતું. હવે 5 વર્ષ પછી ફરી યાત્રા શરૂ થવા જઈ રહી છે. આને ભારત અને ચીન વચ્ચેના સંબંધો સુધારવાના પ્રયાસ તરીકે જોવામાં આવી રહ્યું છે. ગયા વર્ષે ઓક્ટોબરમાં થયેલા કરાર હેઠળ બંને દેશોએ ડેમચોક અને દેપસાંગમાંથી પોતાના સૈનિકો પાછળ હટાવી લીધા હતા. ભારત-ચીન કરારનો પાયો કાઝાનમાં નંખાયો હતો પીએમ નરેન્દ્ર મોદી અને ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ પાંચ વર્ષ પછી ગયા વર્ષે ઓક્ટોબરમાં રશિયન શહેર કાઝાનમાં મળ્યા હતા. ત્યારબાદ બંને દેશોએ પરસ્પર સંબંધોની સ્થિતિ અંગે ચર્ચા કરી અને સંબંધો સુધારવા માટે કેટલાક પગલાં લેવા સંમત થયા. ત્યારથી, છેલ્લા 3 મહિનામાં, ચીન-ભારત સરહદ પર ડેમચોક અને દેપસાંગના વિવાદિત વિસ્તારોમાંથી બંને દેશોની સેનાઓ પાછી ખેંચી લીધા પછી, 5 વર્ષ પછી કૈલાશ માનસરોવર યાત્રા અને ફ્લાઇટ સેવા શરૂ કરવાના નિર્ણયો લેવામાં આવ્યા છે. ભારત અને ચીન વચ્ચે ફ્લાઇટ સેવા પણ 2020થી બંધ હતી વિદેશ મંત્રાલયે 27 જાન્યુઆરીએ માહિતી આપી હતી કે ભારત અને ચીન વચ્ચે સીધી ફ્લાઇટ સેવા પણ શરૂ થશે. બંને દેશો વચ્ચે ફ્લાઇટ સેવા 2020 થી બંધ હતી. ભારત અને ચીન વચ્ચે જૂન 2020 માં ડોકલામ વિવાદ થયો હતો અને કોવિડની પહેલી લહેર માર્ચ 2019 માં આવી હતી. કોરોના મહામારી પહેલા, બંને દેશો વચ્ચે દર મહિને 539 સીધી ફ્લાઇટ્સ થતી હતી. તેની ક્ષમતા 1.25 લાખથી વધુ સીટોની હતી. આ ફ્લાઇટ્સમાં એર ઇન્ડિયા, ચાઇના સઅદર્ન એરલાઇન્સ, ચાઇના ઇસ્ટર્ન એરલાઇન્સ જેવી કંપનીઓનો સમાવેશ થતો હતો. ફ્લાઇટ બંધ થયા પછી, બંને દેશોના મુસાફરો બાંગ્લાદેશ, હોંગકોંગ, થાઇલેન્ડ અને સિંગાપોર જેવા કનેક્ટિંગ હબ દ્વારા મુસાફરી કરતા હતા. જોકે, આ યાત્રા મોંઘી હતી. જાન્યુઆરી અને ઓક્ટોબર 2024 વચ્ચે, 1.73 લાખ લોકોએ હોંગકોંગ થઈને, 98 હજાર લોકોએ સિંગાપોર થઈને, 93 હજાર લોકોએ થાઈલેન્ડ થઈને અને 30 હજાર લોકોએ બાંગ્લાદેશ થઈને બંને દેશોમાં મુસાફરી કરી. કૈલાસ માનસરોવરનો મોટાભાગનો વિસ્તાર તિબેટમાં છે કૈલાશ માનસરોવરનો મોટાભાગનો વિસ્તાર તિબેટમાં છે. ચીન તિબેટ પર પોતાનો અધિકાર દાવો કરે છે. કૈલાસ પર્વતમાળા કાશ્મીરથી ભૂટાન સુધી ફેલાયેલી છે. આ વિસ્તારમાં લ્હા ચુ અને ઝોંગ ચુ નામના બે સ્થળો વચ્ચે એક પર્વત છે. આ પર્વત પર બે જોડાયેલા શિખરો છે. આમાંથી, ઉત્તરીય શિખર કૈલાશ તરીકે ઓળખાય છે. આ શિખરનો આકાર એક વિશાળ શિવલિંગ જેવો છે. આ સ્થળ ઉત્તરાખંડના લિપુલેખથી માત્ર 65 કિલોમીટર દૂર છે. હાલમાં કૈલાશ માનસરોવરનો મોટો વિસ્તાર ચીનના કબજામાં છે. તેથી, અહીં જવા માટે ચીનની મંજુરી જરૂરી છે. ઉત્તરાખંડની વ્યાસ ઘાટીથી ભક્તો કૈલાશના દર્શન કરી રહ્યા હતા કૈલાશ માનસરોવર યાત્રા બંધ થયા પછી, ભક્તો ઉત્તરાખંડની વ્યાસ ઘાટીથી કૈલાશ પર્વતના દર્શન કરી રહ્યા હતા. ગયા વર્ષે, ઉત્તરાખંડ પ્રવાસન વિભાગ, બોર્ડર રોડ્સ ઓર્ગેનાઇઝેશન (BRO) અને ઇન્ડો-તિબેટીયન બોર્ડર પોલીસ (ITBP) ના અધિકારીઓની એક ટીમે કૈલાશ પર્વતનું સ્પષ્ટપણે દેખાતું સ્થાન શોધી કાઢ્યું હતું. 3 ઓક્ટોબર 2024ના રોજ, પહેલી વાર, પવિત્ર કૈલાશ પર્વત ભારતીય પ્રદેશમાંથી જૂના લિપુલેખ પાસ દ્વારા દેખાયો. તે ઉત્તરાખંડના પિથોરાગઢ જિલ્લાની વ્યાસ ઘાટીમાં આવેલું છે. માન્યતા- ભગવાન શિવ કૈલાશ પર્વત પર રહે છે હિન્દુ ધર્મમાં એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન શિવ તેમની પત્ની પાર્વતી સાથે કૈલાસ પર્વત પર રહે છે. આ જ કારણ છે કે આ હિન્દુઓ માટે ખૂબ જ પવિત્ર સ્થળ છે. જૈન ધર્મમાં એવું માનવામાં આવે છે કે પ્રથમ તીર્થંકર ઋષભનાથને અહીંથી મોક્ષ પ્રાપ્ત થયો હતો. 2020 પહેલા, દર વર્ષે લગભગ 50 હજાર હિન્દુઓ ભારત અને નેપાળ થઈને ધાર્મિક યાત્રા પર અહીં જતા રહ્યા છે. કૈલાશ માનસરોવર યાત્રા માટે ભારત અને ચીન વચ્ચે બે કરાર થયા હતા
કૈલાશ માનસરોવરની યાત્રા માટે ભારત અને ચીન વચ્ચે બે મોટા કરાર થયા છે- પહેલો કરાર: ભારત અને ચીન વચ્ચે 20 મે 2013 ના રોજ લિપુલેખ પાસ માર્ગ દ્વારા કૈલાસ માનસરોવર જવા માટે આ કરાર થયો હતો. આ કરાર તત્કાલીન વિદેશ મંત્રી સલમાન ખુર્શીદ અને ચીનના વિદેશ મંત્રી વાંગ યી વચ્ચે થયો હતો. આનાથી યાત્રા માટે લિપુલેખ પાસનો માર્ગ ખુલ્લો થયો. બીજો કરાર : આ કરાર ભારત અને ચીન વચ્ચે 18 સપ્ટેમ્બર 2014 ના રોજ નાથુલા થઈને કૈલાસ માનસરોવર જવાના માર્ગ અંગે કરવામાં આવ્યો હતો. વિદેશ મંત્રી તરીકે, સુષ્મા સ્વરાજે વિદેશ મંત્રી વાંગ યી સાથે આ કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા. બંને કરારોની ભાષા લગભગ સમાન છે. આ કરારો બંને દેશોના વિદેશ મંત્રીઓ દ્વારા કાગળો પર હસ્તાક્ષર થયાની તારીખથી અમલમાં આવશે. કરારમાં લખેલું છે કે તેની સમયમર્યાદા દર 5 વર્ષે આપમેળે લંબાવવામાં આવશે. કૈલાશ પર્વતની ઊંચાઈ એવરેસ્ટ કરતા ઓછી છે પણ આજ સુધી કોઈ તેના પર ચઢી શક્યું નથી અત્યાર સુધીમાં 7000 લોકો વિશ્વના સૌથી ઊંચા પર્વત એવરેસ્ટ પર ચઢી ચૂક્યા છે. તેની ઊંચાઈ 8848 મીટર છે, જ્યારે કૈલાશ પર્વતની ઊંચાઈ એવરેસ્ટ કરતાં લગભગ 2000 મીટર ઓછી છે. છતાં, આજ સુધી કોઈ તેના પર ચઢી શક્યું નથી. કેટલાક લોકો ચોક્કસપણે 52 કિમી સુધી તેની પરિક્રમા કરવામાં સફળ રહ્યા છે. ખરેખર, કૈલાસ પર્વત પર ચઢાણ ખૂબ જ ઢાળવાળું છે. પર્વતનો ખૂણો 65 ડિગ્રીથી વધુ છે. તેમજ, માઉન્ટ એવરેસ્ટનો ખૂણો 40-50 ડિગ્રી છે, તેથી કૈલાસ પર ચઢવું મુશ્કેલ છે. તેના પર ચઢવા માટે ઘણા પ્રયાસો કરવામાં આવ્યા છે. છેલ્લો પ્રયાસ 2001માં કરવામાં આવ્યો હતો. જો કે, હવે કૈલાસ ચઢાણ પર સંપૂર્ણપણે પ્રતિબંધ છે.