ગુયાના અને બાર્બાડોસ મોદીને સર્વોચ્ચ સન્માન આપશે:2 દિવસની મુલાકાતે PM કેરેબિયન દેશ પહોંચ્યા, 56 વર્ષ બાદ ભારતીય વડાપ્રધાનની મુલાકાત

વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી બ્રાઝિલમાં G-20 સમિટની બેઠક બાદ બુધવારે સવારે કેરેબિયન દેશ ગુયાના પહોંચ્યા હતા. રાજધાની જ્યોર્જટાઉનમાં ગુયાનાના રાષ્ટ્રપતિ મોહમ્મદ ઈરફાન અને વડાપ્રધાન એન્ટની ફિલિપ્સ પ્રોટોકોલ તોડીને તેમનું સ્વાગત કરવા એરપોર્ટ પહોંચ્યા હતા. તેમની સાથે લગભગ એક ડઝન કેબિનેટ મંત્રીઓએ પણ પીએમ મોદીનું સ્વાગત કર્યું હતું. એરપોર્ટ પર જ તેમને ગાર્ડ ઓફ ઓનર પણ આપવામાં આવ્યું હતું. ગુયાનામાં પીએમ મોદીને સર્વોચ્ચ રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર ‘ધ ઓર્ડર ઓફ એક્સેલન્સ’થી સન્માનિત કરવામાં આવશે. આ સિવાય બાર્બાડોસ તેમને ‘ઓનરરી એવોર્ડ ઓફ ફ્રીડમ ઓફ બાર્બાડોસ’થી પણ સન્માનિત કરશે. આ પહેલા કેરેબિયન દેશ ડોમિનિકાએ પણ પીએમ મોદીને પોતાનું સર્વોચ્ચ સન્માન ‘ડોમિનિકા એવોર્ડ ઓફ ઓનર’ આપવાની જાહેરાત કરી છે. PMને આ એવોર્ડ પણ ગુયાનામાં જ મળશે. PM મોદી 20 અને 21 નવેમ્બરના રોજ ગુયાનાની સરકારી મુલાકાતે જશે. 56 વર્ષમાં ગુયાનાની મુલાકાત લેનારા તેઓ પ્રથમ ભારતીય વડાપ્રધાન છે. તેમના પહેલા ઈન્દિરા ગાંધી 1968માં ગુયાના ગયા હતા. PM મોદી ગુયાના સંસદની વિશેષ બેઠકને સંબોધિત કરશે. તેઓ CARICOM-ઇન્ડિયા સમિટમાં પણ ભાગ લેશે. 2020 માં ગુયાનામાં તેલ અને ગેસની ખાણોની શોધ પછી તેનો જીડીપી વાર્ષિક આશરે 40% ના દરે વધી રહ્યો છે. આ કારણે તે વેપાર અને રોકાણનું કેન્દ્ર બની ગયું છે. આવી સ્થિતિમાં ગુયાનાની મુલાકાત દરમિયાન પીએમ મોદી અને ગુયાનાના રાષ્ટ્રપતિ મોહમ્મદ ઇરફાન અલી વચ્ચે ઊર્જા અને સંરક્ષણ સંસાધનોને લગતી ડીલ થઈ શકે છે. ગુયાનાની 40% વસતી ભારતીય મૂળની છે. ખુદ રાષ્ટ્રપતિ મોહમ્મદ ઈરફાન અલીના પૂર્વજોને બ્રિટિશ જહાજ દ્વારા કેરેબિયન દેશમાં લાવવામાં આવ્યા હતા. ગયા વર્ષે જાન્યુઆરીમાં ગુયાનાના રાષ્ટ્રપતિ મોહમ્મદ ઈરફાન અલી પ્રવાસી ભારતીય સંમેલનમાં મુખ્ય અતિથિ તરીકે ભારત આવ્યા હતા. ઉપરાષ્ટ્રપતિ ભરત જગદેવ પણ ફેબ્રુઆરી 2023માં ભારત આવ્યા હતા. આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં ગુયાનાના વડાપ્રધાન માર્ક ફિલિપ્સ પણ ભારતની મુલાકાતે આવ્યા હતા. ગુયાના નજીક કુદરતી ગેસ અને તેલના ભંડાર
ગુયાના 21 કેરેબિયન દેશોના જૂથ કેરીકોમનું સભ્ય છે. જૂથ કેરેબિયન દેશો વચ્ચે આર્થિક, રાજકીય અને સામાજિક એકીકરણને પ્રોત્સાહન આપવા માટે કામ કરે છે. ગુયાનાને “કેરેબિયનની ગ્રાનરી” તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તે જ સમયે પનામા કેનાલની નજીક હોવાને કારણે ગુયાનાનું વ્યૂહાત્મક સ્થાન પણ વધે છે. વિશ્વ બેંકના અહેવાલ મુજબ, ગુયાનામાં અંદાજે 11.2 અબજ બેરલ તેલનો ભંડાર અને 17 ટ્રિલિયન ક્યુબિક ફૂટ કુદરતી ગેસ છે. 2020માં કુદરતી ગેસ અને તેલના ભંડારની શોધ પછી અહીં માથાદીઠ આવક $18,199 ને વટાવી ગઈ. ગુયાના અને ભારતના સંબંધો
ભારતીય કમિશનની સ્થાપના મે 1965માં ગુયાનાની રાજધાની જ્યોર્જટાઉનમાં કરવામાં આવી હતી. ઈન્દિરા ગાંધીએ આઝાદી મળ્યાના બે વર્ષ પછી 1968માં ગુયાનાની મુલાકાત લીધી હતી. 1988માં તત્કાલિન ઉપરાષ્ટ્રપતિ ડૉ.શંકર દયાલ શર્મા અને 2006માં તત્કાલીન ઉપરાષ્ટ્રપતિ ભૈરોન સિંહ શેખાવત ગુયાનાની રાજ્ય મુલાકાતે ગયા હતા. 2023-24માં કુલ ભારત-ગુયાના પરસ્પર વેપાર US$ 105.97 મિલિયન હતો. આ સમયગાળા દરમિયાન ભારતે ગુયાનામાં $99.36 મિલિયનની નિકાસ કરી હતી. મે 2024 સુધીમાં, ગુયાના લગભગ 645,000 બેરલ ક્રૂડ ઓઈલ અને ગેસનું ઉત્પાદન કરી રહ્યું હતું. આને ધ્યાનમાં રાખીને ઓઇલ એન્ડ નેચરલ ગેસ શાખા ‘ONGC વિદેશ’ પણ અહીં સતત તકો શોધી રહી છે. આ વર્ષની શરૂઆતમાં ભારતે ક્રૂડ ઓઇલ સોર્સિંગ સહિત હાઇડ્રોકાર્બનમાં સહકાર આપવા માટે ગુયાના સાથે પાંચ વર્ષના એમઓયુને મંજૂરી આપી હતી. ગુયાનાના વિદેશ સચિવ રોબર્ટ પરસૌડે મોદીની ગુયાનાની મુલાકાતને વિશ્વની બે સૌથી ઝડપથી વિકસતી અર્થવ્યવસ્થાઓ વચ્ચેના સંબંધોમાં એક મહત્વપૂર્ણ સીમાચિહ્નરૂપ ગણાવ્યું હતું. આ મુલાકાત દરમિયાન બંને દેશો વચ્ચે ઉર્જા અને સંરક્ષણ કરાર પર હસ્તાક્ષર થવાની આશા છે. ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર, ખાદ્ય સુરક્ષા, સ્વાસ્થ્ય અને ટેક્નોલોજી પર પણ દ્વિપક્ષીય વાતચીત થઈ શકે છે.