અમેરિકાના નોર્થ કેલિફોર્નિયામાં ગુરુવારે મોડી રાત્રે ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતા. રિક્ટર સ્કેલ પર ભૂકંપની તીવ્રતા 7.0 આંકવામાં આવી હતી. યુએસ વેધર સર્વિસે ભૂકંપ બાદ તરત જ સુનામીની ચેતવણી જારી કરી હતી. જોકે, 1 કલાક બાદ એલર્ટ રદ કરવામાં આવ્યું હતું. ભૂકંપના કારણે અત્યાર સુધી કોઈ જાનહાનિના અહેવાલ નથી. યુએસ વેધર સર્વિસે જણાવ્યું કે ભૂકંપ સ્થાનિક સમય અનુસાર સવારે 10.44 કલાકે આવ્યો હતો. તેનું કેન્દ્ર કેલિફોર્નિયાના ફર્ન્ડેલ સિટીથી 9 કિલોમીટર દૂર પેસિફિક મહાસાગરમાં હતું. ભૂકંપ બાદ અનેક આફ્ટરશોક્સ પણ અનુભવાયા હતા. ન્યૂયોર્ક ટાઈમ્સના રિપોર્ટ અનુસાર, ફર્ન્ડેલ શહેરમાં 1300 લોકો રહે છે. તેમના માટે સુનામી એલર્ટ જારી કરવામાં આવ્યું હતું. એલર્ટ કેન્સલ કરવા છતાં લોકોને દરિયા કિનારે ન જવાની સલાહ આપવામાં આવી હતી. ભૂકંપને કારણે ફર્ન્ડેલમાં સંપત્તિને નુકસાન થયું હતું. સુનામી છે કે નહીં તે કેવી રીતે નક્કી કરવું યુએસ ‘સુનામી વોર્નિંગ સિસ્ટમ’ અનુસાર, જો ભૂકંપ પછી સુનામીની એડવાઈઝરી અથવા એલર્ટ જારી કરવામાં આવે છે અને તે પછી દરિયામાં 1 મીટર ઉંચા મોજા ઉછળે છે તો તેને સુનામીની શ્રેણીમાં રાખવામાં આવે છે. તેમની ઊંચાઈ પાછળથી 3 થી 5 મીટર હોઈ શકે છે. જો તરંગો 5 મીટર સુધી વધે તો તેને ‘મેજર સુનામી’ શ્રેણીમાં મૂકવામાં આવે છે. સમુદ્રમાં સુનામી આવે તે પહેલા કયા પ્રકારના સંકેતો હોય છે? જ્યારે પણ ભૂકંપ પછી સુનામી આવે છે ત્યારે દરિયાની સપાટીથી નીચે જતા મોજા સૌથી પહેલા દરિયાકિનારે અથડાતા હોય છે. જ્યારે મોજા કિનારા તરફ જાય છે, ત્યારે નીચે એક શૂન્યાવકાશ સર્જાય છે, જે કિનારાની ઉપરના પાણીને સમુદ્ર તરફ ખેંચે છે. જેના કારણે બંદરના કિનારા પરની જમીન કે સમુદ્ર તટ દેખાઈ આવે છે. સમુદ્રના પાણીની પીછેહઠ એ સંકેત છે કે સુનામી આવવાની છે. થોડી મિનિટો અથવા કલાકો પછી, સુનામીની લહેર ખૂબ જ જોર અને અવાજ સાથે કિનારે અથડાય છે. સુનામી એ વિનાશક તરંગોની શ્રેણી છે, જે એક પછી એક આવે છે. તેને ‘વેવ ટ્રેન’ કહે છે. જેમ જેમ સમુદ્રની વચ્ચેથી મોજા એક પછી એક કિનારે પહોંચે છે તેમ તેમ સુનામીનું જોર વધતું જાય છે. સુનામીની દુર્ઘટનાનો ભોગ બનેલા લોકોનું કહેવું છે કે માત્ર એક નાની લહેર આવી અને ગઈ, તેનો અર્થ એ નથી કે સુનામી જતી રહી. તે બીજા, ત્રીજા, ચોથા તરંગના રૂપમાં વિનાશ લાવે છે. આ કારણોસર, તક મળતાં જ તમારે તરત જ સલામત સ્થળે ખસી જવું જોઈએ. સુનામી છે કે નહીં તે કેવી રીતે નક્કી કરવું જાપાનની ‘સુનામી વોર્નિંગ સિસ્ટમ’ અનુસાર, જો ભૂકંપ પછી સુનામી એડવાઈઝરી અથવા એલર્ટ જારી કરવામાં આવે છે અને તે પછી દરિયામાં 1 મીટર ઉંચા મોજા ઉછળે છે તો તેને સુનામીની શ્રેણીમાં રાખવામાં આવે છે. તેમની ઊંચાઈ પાછળથી 3 થી 5 મીટર હોઈ શકે છે. જો તરંગો 5 મીટર સુધી વધે તો તેને ‘મેજર સુનામી’ શ્રેણીમાં મૂકવામાં આવે છે.
