લોન મોંઘી નહીં થાય અને EMI પણ નહીં વધે:રિઝર્વ બેંકે રેપો રેટ 6.5% રાખ્યો; સતત 11મી વખત દરોમાં કોઈ ફેરફાર નહીં

ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI)એ સતત 11મી વખત વ્યાજ દરોમાં કોઈ ફેરફાર કર્યો નથી. સેન્ટ્રલ બેંકે વ્યાજ દરો 6.5% પર યથાવત રાખ્યા છે. એટલે કે લોન મોંઘી નહીં થાય અને તમારી EMI પણ વધશે નહીં. આરબીઆઈએ છેલ્લે ફેબ્રુઆરી 2023માં દર 0.25%થી 6.5% વધાર્યા હતા. RBI ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે આજે એટલે કે શુક્રવારના રોજ 4 ડિસેમ્બરથી ચાલી રહેલી મોનેટરી પોલિસી કમિટી (MPC)ની બેઠકમાં લેવાયેલા નિર્ણયો વિશે માહિતી આપી હતી. આ બેઠક દર બે મહિને થાય છે. આરબીઆઈએ ઓક્ટોબરમાં યોજાયેલી તેની અગાઉની બેઠકમાં વ્યાજ દરોમાં કોઈ ફેરફાર કર્યો ન હતો. MPCમાં 6 સભ્યો છે, જેમાંથી ત્રણ કેન્દ્રીય બેંકના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસ, ડેપ્યુટી ગવર્નર માઈકલ પાત્રા અને એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર રાજીવ રંજન છે. સરકારે 1 ઓક્ટોબરે સમિતિમાં ત્રણ નવા બાહ્ય સભ્યોની નિમણૂક કરી હતી, જેમાં રામ સિંહ, સૌગતા ભટ્ટાચાર્ય અને નાગેશ કુમારનો સમાવેશ થાય છે. સમિતિના 6માંથી 4 સભ્યો વ્યાજદરમાં ફેરફારની તરફેણમાં નથી આરબીઆઈ ગવર્નરે જણાવ્યું હતું કે મોનેટરી પોલિસી કમિટીના 6માંથી 4 સભ્યો વ્યાજ દરોમાં ફેરફારની તરફેણમાં નથી. કોઈ ફેરફારને કારણે, સ્ટેન્ડિંગ ડિપોઝિટ ફેસિલિટી એટલે કે SDF રેટ 6.25% પર રહે છે અને માર્જિનલ સ્ટેન્ડિંગ ફેસિલિટી એટલે કે MSF દર અને બેંક રેટ 6.75% પર યથાવત છે. રિઝર્વ બેંકે 2020થી 5 વખત વ્યાજ દરોમાં 1.10%નો વધારો કર્યો છે
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI)એ કોરોના (27 માર્ચ 2020થી 9 ઓક્ટોબર 2020) દરમિયાન વ્યાજ દરોમાં બે વાર 0.40%નો ઘટાડો કર્યો. આ પછી, આગામી 10 મીટિંગમાં, સેન્ટ્રલ બેંકે વ્યાજ દરોમાં 5 વખત વધારો કર્યો, ચાર વખત કોઈ ફેરફાર કર્યો નહીં અને ઓગસ્ટ 2022માં એકવાર તેમાં 0.50%નો ઘટાડો કર્યો. કોવિડ પહેલા, રેપો રેટ 6 ફેબ્રુઆરી 2020ના રોજ 5.15% હતો. રોકડ અનામત ગુણોત્તર 0.50% ઘટ્યો સમિતિએ CRR એટલે કે કેશ રિઝર્વ રેશિયો 4.50%થી ઘટાડીને 4% કર્યો છે. એક નિયમનકારી માપદંડ કે જેમાં બેંકોને તેમની થાપણોની લઘુત્તમ ટકાવારી મધ્યસ્થ બેંક પાસે અનામત તરીકે રાખવાની જરૂર છે. સેન્ટ્રલ બેંક તેનો ઉપયોગ અર્થતંત્રમાં નાણાં પુરવઠાને નિયંત્રિત કરવા માટે કરે છે. આ ફુગાવાને નિયંત્રિત કરવામાં અને તરલતાને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે. FY25 માટે ફુગાવાનો અંદાજ 4.5%થી વધીને 4.8% થયો પોલિસી રેટ ફુગાવા સામે લડવાનું એક શક્તિશાળી સાધન છે
કોઈપણ મધ્યસ્થ બેંક પાસે પોલિસી રેટના સ્વરૂપમાં ફુગાવા સામે લડવા માટે એક શક્તિશાળી સાધન છે. જ્યારે ફુગાવો ઘણો ઊંચો હોય છે, ત્યારે સેન્ટ્રલ બેંક પોલિસી રેટ વધારીને અર્થતંત્રમાં નાણાંના પ્રવાહને ઘટાડવાનો પ્રયાસ કરે છે. જો પોલિસી રેટ ઉંચો રહેશે તો બેન્કોને સેન્ટ્રલ બેન્ક પાસેથી જે લોન મળે છે તે મોંઘી થશે. બદલામાં, બેંકો તેમના ગ્રાહકો માટે લોન મોંઘી બનાવે છે. આ અર્થતંત્રમાં નાણાંનો પ્રવાહ ઘટાડે છે. જો નાણાંનો પ્રવાહ ઘટે તો માંગ ઘટે અને ફુગાવો ઘટે.