પહેલી એપ્રિલથી શરૂ થતા નાણા વર્ષ 2025-26 માટે રિઝર્વ બેંક ફરી એકવાર સરકારને મોટી રકમ ટ્રાન્સફર કરી શકે છે. આઇડીએફસી ફર્સ્ટ બેંકનો અંદાજ છે કે આરબીઆઇ સરકારને સરેરાશ બે લાખ કરોડ રૂપિયા ટ્રાન્સફર કરી શકે છે. ક્વાંટઇકો રિસર્ચનો અંદાજ છે કે આ રકમ 1.5 લાખ કરોડની હશે. મે 24માં આરબીઆઈએ સરકારને 2.11 લાખ કરોડ રૂપિયા ટ્રાન્સફર કર્યા હતા.
રિઝર્વ બેંક પાસેથી મળેલા નાણાંથી સરકારને મોટી રાહત મળી શકે છે. દેશમાં વપરાશ ધીમો થવાના સંકેત દેખાઈ રહ્યા છે. કંપનીઓ પણ ઓછું રોકાણ કરી રહી છે. સરકાર આ સ્થિતિને બદલવા માંગે છે. બ્રિટિશ બેંક બાર્કલેઝના અર્થશાસ્ત્રી આસ્થા ગુડવાનીએ કહ્યું કે સરકાર આ માટે આરબીઆઈ પાસેથી મળેલા ફંડનો ઉપયોગ કરશે. આનાથી કંપનીઓ પાસેથી ઓછા ટેક્સ અને સરકારી કંપનીઓના વેચાણમાંથી મળતા ઓછા નાણાંને કારણે થયેલા નુકસાનની ભરપાઈ પણ થશે. અર્થશાસ્ત્રીઓના મતે સરકારને રિઝર્વ બેંક પાસેથી જે 1.5-2 લાખ કરોડ રૂપિયા મળી શકે છે તેમાં ડૉલરની મજબૂતાઈનો મોટો હિસ્સો રહેશે. જેના કારણે રૂપિયો નબળો પડ્યો. આરબીઆઈએ ઘણી વખત બેંકો દ્વારા બજારમાં ડોલરનું વેચાણ કર્યું હતું. ડોલરનું વેચાણ 250 અબજ ડોલર સુધી પહોંચી શકે
ગતવર્ષે આરબીઆઈએ રૂપિયાના ઘટાડાને રોકવા માટે ડોલર વેચ્યા હતા. IDFC ફર્સ્ટના અનુસાર એપ્રિલ-નવેમ્બર 2024માં $196 બિલિયનનું વેચાણ કર્યું હતું. એક વર્ષ પહેલા $113 બિલિયનનું વેચાણ થયું હતું. સહાયનો અંદાજ છે કે માર્ચ 2025 સુધીમાં આ આંકડો સમગ્ર નાણાવર્ષ માટે $250 બિલિયનની નજીક પહોંચી શકે છે. ચાલુ નાણાવર્ષમાં અત્યાર સુધીમાં રૂપિયો 3.7 ટકા નબળો પડ્યો છે. એટલે કે આમાંથી રિઝર્વ બેંકને સરેરાશ 77 હજાર કરોડ રૂપિયાની વધારાની આવક થશે. સામાન્યથી પાંચ ગણો ઇકોનોમી સપોર્ટ
સ્ટાન્ડર્ડ ચાર્ટર્ડના અનુભૂતિ સહાયને અપેક્ષા છે કે આરબીઆઈ અર્થતંત્રની સરપ્લસ ટ્રાન્સફર પરની નિર્ભરતાને ઊંચા સ્તરે (સામાન્ય કરતાં લગભગ પાંચ ગણું) જાળવી રાખે છે. આ જીડીપીના 0.5-0.55% છે, જ્યારે તે સામાન્ય રીતે 0.1%-0.4% હોય છે.
ભાસ્કર વિશેષ:ડોલરની મજબૂતીથી RBIને વધારાનો લાભ, સરકારને 2 લાખ કરોડ મળી શકે
