અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે 2 એપ્રિલથી ભારત પર પારસ્પરિક કર લાદવાની જાહેરાત કરી છે. કયા ઉત્પાદન પર કર દર શું હશે તે નક્કી કરવા માટે અમેરિકાના સહાયક વેપાર પ્રતિનિધિ બ્રેન્ડન લિંચની ટીમ હાલમાં નવી દિલ્હીમાં કેન્દ્ર સરકાર સાથે વાતચીત કરી રહી છે. અમેરિકન ટીમ 29 માર્ચ સુધી રહેશે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, મંગળવારે પહેલા દિવસે, બંને ટીમો વચ્ચે ટેરિફ સંબંધિત રાજકીય અને વ્યાપારી રીતે મહત્ત્વપૂર્ણ મુદ્દાઓ પર ઉગ્ર સોદાબાજી થઈ હતી. લિંચે ભારત દ્વારા યુએસ વાઇન અને કૃષિ ઉત્પાદનો પર લાદવામાં આવેલા આયાત ટેરિફમાં મોટો ઘટાડો કરવાની હાકલ કરી હતી. જ્યારે ભારતે કહ્યું કે ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રે તેની પ્રાથમિકતાઓ જણાવવી જોઈએ જેથી મધ્યમ માર્ગ શોધી શકાય. અમેરિકાને 4 લાખ કરોડ રૂપિયાની વેપારમાં ખોટ નડી રહી છે વાટાઘાટોમાં સૌથી જટિલ મુદ્દો અમેરિકન કૃષિ અને ડેરી ઉત્પાદનોનો ભારતમાં પ્રવેશ હતો. યુએસ નિકાસમાં કૃષિ ઉત્પાદનોનો હિસ્સો 10% થી વધુ છે. ભારત દર વર્ષે અમેરિકાને 43 હજાર કરોડ રૂપિયા મોકલે છે જ્યારે અમેરિકા ભારતને 13,760 કરોડ રૂપિયા મોકલે છે. કૃષિ ઉત્પાદનો વેચે છે. સમસ્યા એ છે કે અમેરિકા તેના ખેડૂતોને કૃષિ ઉત્પાદનો માટે મોટી સબસિડી આપે છે કારણ કે તે ત્યાં આવકનો સ્ત્રોત છે, પરંતુ ભારતમાં કૃષિ 70 કરોડ લોકો માટે આજીવિકાનો પ્રશ્ન છે. જો ભારત ટેરિફ ઘટાડે છે, તો સસ્તા અમેરિકન કૃષિ ઉત્પાદનો ભારતીય બજાર પર નિયંત્રણ મેળવશે. આનાથી સ્થાનિક ખેડૂત બજારને મોટું નુકસાન થઈ શકે છે. એટલા માટે ભારતે મધ્યમ માર્ગ શોધવાનું કહ્યું છે. બંને દેશો વચ્ચે વાર્ષિક વેપાર 17 લાખ કરોડ રૂપિયાનો છે. તે કરતાં વધુ છે. આમાંથી ભારતની કર નિકાસ રૂ. 9 લાખ કરોડથી વધુ છે. અમેરિકા આના પર સરેરાશ 2.2% ટેરિફ લાદે છે. જ્યારે ભારત યુએસ ઉત્પાદનો પર સરેરાશ 12% ટેરિફ લાદે છે. આના પરિણામે વેપારની ખોટ 4 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધારે છે અમેરિકાએ ટેરિફ લગાવ્યો તો ભારતને 60 હજાર કરોડનું નુકસાન બંને દેશો એક વ્યાપક વેપાર કરાર માટે વાટાઘાટો કરી રહ્યા છે. એકબીજાના ઉત્પાદનોને સમાન ઍક્સેસ આપવા અને પ્રતિબંધો હટાવવા અંગે વાતચીત ચાલી રહી છે. અમેરિકાનું ધ્યાન તેના દારૂ, ઓટોમોબાઈલ, કૃષિ અને ડેરી ઉત્પાદનો પરની આયાત જકાત ઘટાડવા પર છે. હાલમાં તે દારૂ પર 150%, કાર પર 100 થી 165% અને કૃષિ ઉત્પાદનો પર 120% છે. જો ભારત આ નહીં કરે, તો અમેરિકા તેની ધાતુઓ, રસાયણો, ઝવેરાત, ફાર્મા અને ઓટોમોબાઈલ પર ભારે કર લાદશે. આનાથી ભારતને વાર્ષિક 60 હજાર કરોડ રૂપિયાની કમાણી થશે. નું નુકસાન થઈ શકે છે. ભારતે દારૂ, ઓટોમોબાઈલ પર ટેરિફ ઘટાડવાના સંકેત આપ્યા અમેરિકા ભારતીય માનક અને ગુણવત્તા નિયંત્રણ બ્યુરોથી પણ નાખુશ છે. તેના ઇલેક્ટ્રોનિક અને આઇટી ઉત્પાદનો આ ધોરણોને પૂર્ણ કરતા નથી. તેથી, ભારત ચીન તરફથી સીધા વિદેશી રોકાણ પરનો પ્રતિબંધ હટાવવા તરફ પણ વિચારી રહ્યું છે. બેઠકના પહેલા દિવસે, ભારતે સંકેત આપ્યો છે કે તે અમેરિકન મોટરસાયકલ અને વ્હિસ્કી પરના ટેરિફ ઘટાડી શકે છે. મોતી, ખનિજ ઇંધણ, મશીનરી, બોઇલર અને ઇલેક્ટ્રિકલ ઉપકરણો જેવી મુખ્ય નિકાસ પરના ટેરિફમાં 6 થી 10%નો વધારો થઈ શકે છે. જ્યારે માંસ, મકાઈ, ઘઉં અને ડેરી ઉત્પાદનો પર ટેરિફ, જે હાલમાં 30 થી 60% સુધીનો છે, તે યથાવત રહેશે. અમેરિકન ઉત્પાદનો પર રૂ. 1.97 લાખ કરોડનો ટેરિફ ભારત ઘટાડી શકે છે ભારતે તેના ઓટોમોટિવ ટેરિફમાં તબક્કાવાર ઘટાડો કરવાનો સંકેત પણ આપ્યો છે, જે હાલમાં 100% થી વધુ છે. કેન્દ્રીય સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, જો પારસ્પરિક ટેરિફ લાદવામાં આવે તો ભારતને 5.66 લાખ કરોડ રૂપિયાનું નુકસાન થશે. નિકાસ જોખમમાં મુકાશે. આનાથી બચવા માટે, ભારત અમેરિકન ઉત્પાદનો પર 1.97 લાખ કરોડ રૂપિયાની આયાત જકાત લાદી રહ્યું છે. ટેરિફમાં રૂ.નો ઘટાડો કરી શકે છે. હાલમાં, ભારત આયાતી અમેરિકન ઉત્પાદનો પર 5 થી 30% ટેરિફ લાદી રહ્યું છે.
