ADR એટલે કે એસોસિએશન ફોર ડેમોક્રેટિક રિફોર્મ્સે સોમવારે એક રિપોર્ટ બહાર પાડ્યો. ચૂંટણી અધિકાર સંસ્થા એસોસિએશન ફોર ડેમોક્રેટિક રિફોર્મ્સ (ADR)ના અહેવાલ મુજબ, નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં રાષ્ટ્રીય પક્ષોમાં સૌથી વધુ દાન ભારતીય જનતા પાર્ટીને મળ્યું છે. ભારતીય જનતા પાર્ટીને સૌથી વધુ 2243 કરોડ રૂપિયાથી વધુનું દાન મળ્યું છે. દેશના રાષ્ટ્રીય રાજકીય પક્ષોમાં આ સૌથી વધુ છે. રાષ્ટ્રીય પક્ષોને મળેલ કુલ રૂ. 2544.28 કરોડનું દાન રાષ્ટ્રીય પક્ષોને મળેલા દાનની કુલ રકમ 2,544.28 કરોડ રૂપિયા છે, જે 12,547 દાતાઓ પાસેથી મળ્યા હતા. આ આંકડો ગયા વર્ષ કરતા 199 ટકા વધુ છે. કુલ જાહેર કરાયેલા દાનમાં એકલા ભાજપનો હિસ્સો 88 ટકા છે. કોંગ્રેસ 1,994 દાતાઓ પાસેથી 281.48 કરોડ રૂપિયાના દાન સાથે બીજા ક્રમે રહી, જે ભાજપ કરતાં ઘણું ઓછું છે. રિપોર્ટ અનુસાર, ભાજપને મળેલું દાન કોંગ્રેસ, આમ આદમી પાર્ટી (AAP), નેશનલ પીપલ્સ પાર્ટી (NPEP) અને CPI-Mને મળેલા કુલ દાન કરતાં 6 ગણું વધારે છે. આ અહેવાલમાં ચૂંટણી પંચના ડેટાનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવ્યું છે. એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે દેશના 6 રાષ્ટ્રીય પક્ષોને મળેલ કુલ ₹ 2,544.28 કરોડના દાનની માહિતી આપવામાં આવી હતી. આ રાષ્ટ્રીય પક્ષોમાં ભાજપ, કોંગ્રેસ, બહુજન સમાજ પાર્ટી (BSP), AAP, CPI(M) અને NPEPનો સમાવેશ થાય છે. રાજકીય પક્ષોને કોર્પોરેટ દાન સૌથી વધુ છે અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે કુલ 3,755 ડોનેશન કોર્પોરેટ અથવા બિઝનેસ સેક્ટર તરફથી કરવામાં આવ્યા હતા, જેની કુલ રકમ ₹2,262.5 કરોડ થાય છે. આ કુલ દાનના 88.9% છે. ભાજપને સૌથી વધુ કોર્પોરેટ ડોનેશન મળ્યું. રિપોર્ટ અનુસાર, ભાજપને કોર્પોરેટ સેક્ટર તરફથી 3,478 ડોનેશન દ્વારા કુલ ₹2,064.58 કરોડ મળ્યા. આ ઉપરાંત, 4,628 સામાન્ય લોકોએ પાર્ટીને ₹169.12 કરોડનું દાન આપ્યું. જ્યારે કોંગ્રેસને કોર્પોરેટ ડોનેશન તરીકે ₹190.3 કરોડ અને સામાન્ય લોકો તરફથી ₹90.89 કરોડ દાન મળ્યું. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે માત્ર કોર્પોરેટ દાનના કિસ્સામાં પણ, ભાજપને અન્ય તમામ રાષ્ટ્રીય પક્ષો કરતાં 9 ગણી વધુ રકમ મળી છે.. ચૂંટણી પંચે ગયા વર્ષે ચૂંટણી બોન્ડનો ડેટા શેર કર્યો હતો ચૂંટણી પંચે 14 માર્ચ, 2024ના રોજ તેની વેબસાઇટ પર ચૂંટણી બોન્ડનો ડેટા પણ જાહેર કર્યો હતો. આમાં, ભાજપ સૌથી વધુ દાન લેનાર પક્ષ હતો. 12 એપ્રિલ, 2019 થી 11 જાન્યુઆરી, 2024 સુધીમાં, પાર્ટીને સૌથી વધુ 6060 કરોડ રૂપિયા મળ્યા. યાદીમાં તૃણમૂલ કોંગ્રેસ (1609 કરોડ રૂપિયા) બીજા સ્થાને હતી જ્યારે કોંગ્રેસ પાર્ટી (1421 કરોડ રૂપિયા) ત્રીજા સ્થાને હતી. શું છે ચૂંટણી બોન્ડ યોજના ચૂંટણી બોન્ડ યોજના 2017 તત્કાલીન નાણામંત્રી અરુણ જેટલી દ્વારા રજૂ કરવામાં આવી હતી. આ એક પ્રકારની પ્રોમિસરી નોટ છે. તેને બેંક નોટ પણ કહેવામાં આવે છે. તે કોઈપણ ભારતીય નાગરિક અથવા કંપની દ્વારા ખરીદી શકાય છે, અને રાજકીય પક્ષો ભંડોળ પૂરું પાડી શકાય છે. રાજકીય ભંડોળને ભ્રષ્ટાચાર મુક્ત બનાવવા માટે વર્ષ 2018માં ચૂંટણી બોન્ડ યોજના શરૂ કરવામાં આવી હતી. સરકારે આ યોજનાને ‘કેશલેસ-ડિજિટલ અર્થતંત્ર’ તરફ આગળ વધવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ ‘ચૂંટણી સુધારણા’ તરીકે વર્ણવી હતી. ચૂંટણી બોન્ડ યોજના વિવાદમાં કેમ આવી? 2017માં તેને રજૂ કરતી વખતે, અરુણ જેટલીએ દાવો કર્યો હતો કે આનાથી રાજકીય પક્ષોના ભંડોળ અને ચૂંટણી વ્યવસ્થામાં પારદર્શિતા આવશે. આનાથી કાળા નાણાં પર અંકુશ આવશે. તેમજ, તેનો વિરોધ કરનારાઓએ કહ્યું કે ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ ખરીદનાર વ્યક્તિની ઓળખ જાહેર કરવામાં આવતી નથી; તેથી, આ ચૂંટણીમાં કાળા નાણાંનો ઉપયોગ કરવાનું માધ્યમ બની શકે છે. અરજદાર, ADR (એસોસિએશન ફોર ડેમોક્રેટિક રિફોર્મ્સ) એ દાવો કર્યો હતો કે આ પ્રકારના ચૂંટણી ભંડોળથી ભ્રષ્ટાચારને પ્રોત્સાહન મળશે. કેટલીક કંપનીઓ એવી પાર્ટીઓને ભંડોળ આપશે જેમની સરકાર તેમને અજાણ્યા માધ્યમો દ્વારા લાભ આપે છે.
