કેરળના રાજ્યપાલ રાજેન્દ્ર આર્લેકરે સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણયને ન્યાયિક અતિરેક ગણાવ્યો છે. ન્યાયિક અતિરેક એટલે કોર્ટ પોતાની મર્યાદા ઓળંગીને કારોબારી અને વિધાનસભામાં દખલ કરે. તેમણે વધુમાં કહ્યું કે, જો કોર્ટ બંધારણમાં સુધારો કરે છે, તો સંસદ અને વિધાનસભાની ભૂમિકા શું હશે? કેરળના રાજ્યપાલે કહ્યું- રાજ્યપાલ માટે બિલો પર નિર્ણય લેવા માટે બંધારણમાં કોઈ સમયમર્યાદા નથી. કોર્ટે 3 મહિનાની મર્યાદા નક્કી કરવી એ બંધારણીય સુધારા જેવું છે. બે ન્યાયાધીશો બંધારણના સ્વરૂપને બદલી શકતા નથી. ન્યાયતંત્ર પોતે જ વર્ષો સુધી કેસોને પેન્ડિંગ રાખે છે, તેથી રાજ્યપાલ પાસે પણ કારણો હોઈ શકે છે. તેમણે કહ્યું કે, કેરળ રાજભવનમાં કોઈ બિલ પેન્ડિંગ નથી. કેટલાક બિલ રાષ્ટ્રપતિને મોકલવામાં આવ્યા છે. ઉલ્લેખનીય છે કે કેરળ સરકાર આ મામલે સુપ્રીમ કોર્ટમાં પણ ગઈ છે, જેની સુનાવણી 13 મેના રોજ થવાની છે. કેરળ સરકારે CJI સંજીવ ખન્નાને વિનંતી કરી છે કે તેઓ પોતાનો કેસ જસ્ટિસ પારદીવાલા અને જસ્ટિસ આર મહાદેવનની બેન્ચને મોકલે. સુપ્રીમ કોર્ટે રાજ્યપાલ અને રાષ્ટ્રપતિ માટે સમય મર્યાદા નક્કી કરી પોતાના પ્રકારના પ્રથમ નિર્ણયમાં, સુપ્રીમ કોર્ટે દેશના રાષ્ટ્રપતિ માટે કાર્યકાળની મર્યાદા પણ નક્કી કરી છે. સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે રાષ્ટ્રપતિએ રાજ્યપાલ દ્વારા મોકલવામાં આવેલા બિલ પર 3 મહિનાની અંદર નિર્ણય લેવો પડશે. ખરેખર, 8 એપ્રિલના રોજ સુપ્રીમ કોર્ટે તમિલનાડુ સરકાર અને રાજ્યપાલના કેસમાં ઐતિહાસિક નિર્ણય લીધો હતો. કોર્ટે કહ્યું હતું કે રાજ્યપાલે એક મહિનાની અંદર વિધાનસભા દ્વારા મોકલવામાં આવેલા બિલ પર નિર્ણય લેવો પડશે. આ નિર્ણય દરમિયાન, કોર્ટે રાજ્યપાલો દ્વારા રાષ્ટ્રપતિને મોકલવામાં આવેલા બિલ પરની સ્થિતિ પણ સ્પષ્ટ કરી. આ આદેશ 11 એપ્રિલના રોજ જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો. શુક્રવારે રાત્રે વેબસાઇટ પર અપલોડ કરાયેલા આદેશમાં સુપ્રીમ કોર્ટે બંધારણની કલમ 201નો ઉલ્લેખ કર્યો છે. સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું- રાજ્યપાલો દ્વારા મોકલવામાં આવેલા બિલોના કિસ્સામાં રાષ્ટ્રપતિ પાસે સંપૂર્ણ વીટો અથવા પોકેટ વીટોનો અધિકાર નથી. તેમના નિર્ણયની ન્યાયિક સમીક્ષા થઈ શકે છે અને ન્યાયતંત્ર મહાભિયોગ બિલની બંધારણીયતા નક્કી કરશે. રાજ્યપાલ દ્વારા રાષ્ટ્રપતિને મોકલવામાં આવેલા બિલ પર સુપ્રીમ કોર્ટના 4 મુદ્દા 1. નિર્ણય લેવો પડશે: સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે કલમ 201 કહે છે કે જ્યારે વિધાનસભા બિલ પસાર કરે છે. તે રાજ્યપાલને મોકલવું જોઈએ અને રાજ્યપાલે તેને રાષ્ટ્રપતિ પાસે વિચારણા માટે મોકલવું જોઈએ. આ સ્થિતિમાં રાષ્ટ્રપતિએ કાં તો બિલને મંજૂરી આપવી પડશે અથવા એવું કહેવું પડશે કે તેઓ મંજૂરી આપી રહ્યા નથી. 2. ન્યાયિક સમીક્ષા: સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે રાષ્ટ્રપતિના નિર્ણયની કલમ 201 હેઠળ ન્યાયિક સમીક્ષા કરી શકાય છે. જો બિલ કેન્દ્ર સરકારના નિર્ણયને પ્રાથમિકતા આપે છે, તો કોર્ટ મનસ્વીતા અથવા દ્વેષના આધારે બિલની સમીક્ષા કરશે. કોર્ટે કહ્યું કે જો બિલ રાજ્ય મંત્રીમંડળને પ્રાથમિકતા આપે છે અને રાજ્યપાલે મંત્રી પરિષદની સહાય અને સલાહની વિરુદ્ધ બિલ પર નિર્ણય લીધો હોય, તો કોર્ટને બિલની કાયદેસર રીતે તપાસ કરવાનો અધિકાર રહેશે. 3. રાજ્યએ કારણો આપવા પડશે: સુપ્રીમ કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું કે જ્યારે સમય મર્યાદા નક્કી કરવામાં આવે છે, ત્યારે નિર્ણય વાજબી સમયમર્યાદામાં લેવો જોઈએ. બિલ મળ્યાના 3 મહિનાની અંદર રાષ્ટ્રપતિએ નિર્ણય લેવો ફરજિયાત રહેશે. જો વિલંબ થાય, તો વિલંબના કારણો જણાવવા આવશ્યક છે. 4. બિલ વારંવાર પાછા મોકલી શકાતા નથી: કોર્ટે કહ્યું કે રાષ્ટ્રપતિ બિલને રાજ્ય વિધાનસભામાં સુધારા અથવા પુનર્વિચાર માટે પાછું મોકલે છે. જો વિધાનસભા તેને ફરીથી પસાર કરે છે, તો રાષ્ટ્રપતિએ તે બિલ પર અંતિમ નિર્ણય લેવો પડશે અને વારંવાર બિલ પરત કરવાની પ્રક્રિયા બંધ કરવી પડશે. રાજ્યપાલો માટે સમય મર્યાદા પણ નક્કી કરવામાં આવી હતી, કહેવામાં આવ્યું હતું- કોઈ વીટો પાવર નહીં 8 એપ્રિલના રોજ, સુપ્રીમ કોર્ટે તમિલનાડુના રાજ્યપાલ અને રાજ્ય સરકારના મામલામાં રાજ્યપાલની સત્તાઓની ‘મર્યાદા’ નક્કી કરી હતી. જસ્ટિસ જેબી પારદીવાલા અને જસ્ટિસ આર મહાદેવનની બેન્ચે કહ્યું હતું કે, ‘રાજ્યપાલ પાસે કોઈ વીટો પાવર નથી.’ સુપ્રીમ કોર્ટે રાજ્યપાલ દ્વારા સરકારના 10 મહત્વપૂર્ણ બિલોને રોકવાના નિર્ણયને પણ ગેરકાયદેસર જાહેર કર્યો. કોર્ટે કહ્યું કે આ એક મનસ્વી પગલું છે અને કાનૂની દૃષ્ટિકોણથી યોગ્ય નથી. રાજ્યપાલે રાજ્ય વિધાનસભાને મદદ અને સલાહ આપવાનું હતું. કોર્ટે કહ્યું હતું કે રાજ્યપાલે એક મહિનાની અંદર વિધાનસભા દ્વારા પસાર કરાયેલા બિલ પર કાર્યવાહી કરવી જોઈએ. તમિલનાડુ સરકાર દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી અરજી પર સુપ્રીમ કોર્ટમાં સુનાવણી થઈ. એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે રાજ્યપાલ આરએન રવિએ રાજ્યના મહત્વપૂર્ણ બિલોને મુલતવી રાખ્યા છે. તમને જણાવી દઈએ કે સેન્ટ્રલ બ્યુરો ઓફ ઇન્વેસ્ટિગેશન (CBI)માં કામ કરી ચૂકેલા ભૂતપૂર્વ IPS અધિકારી આરએન રવિએ 2021માં તમિલનાડુના રાજ્યપાલ તરીકેનો કાર્યભાર સંભાળ્યો હતો. પૂર્વ કાયદા મંત્રી કપિલ સિબ્બલે નિર્ણયની પ્રશંસા કરી ભૂતપૂર્વ કાયદા મંત્રી કપિલ સિબ્બલે સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણયની પ્રશંસા કરતા કહ્યું કે હવે કેન્દ્ર સરકાર રાજ્યોના બિલો પર નિર્ણય લેવામાં જાણી જોઈને વિલંબ કરી શકશે નહીં. તેમણે કહ્યું કે એટર્ની જનરલે સમય મર્યાદા નક્કી કરવાના નિર્ણયનો વિરોધ કર્યો હતો, પરંતુ સુપ્રીમ કોર્ટે સરકારના વિપરીત વલણને ફગાવી દીધું.
