ગુજરાત સહિત દેશભરમાં ચોમાસું સામાન્ય કરતાં સારું રહેશે:હવામાન વિભાગની 105% વરસાદની આગાહી, અલ નીનોનો ખતરો નહીં; ખેતી માટે સારા સંકેત

ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD)એ મંગળવારે જણાવ્યું હતું કે આ વખતે જૂનથી સપ્ટેમ્બર સુધીનું ચોમાસુ સામાન્ય કરતાં સારું રહેશે. હવામાન વિભાગ 104થી 110 ટકા વચ્ચેના વરસાદને સામાન્ય કરતાં સારો માને છે. આ પાક માટે સારો સંકેત છે. IMDના વડા મૃત્યુંજય મહાપાત્રાએ જણાવ્યું હતું કે 2025માં 105% એટલે કે 87 સેમી વરસાદ પડી શકે છે. 4 મહિનાના ચોમાસાની ઋતુ માટે લાંબા ગાળાની સરેરાશ (LPA) 868.6 મીમી એટલે કે 86.86 સેમી છે. એનો અર્થ એ થયો કે ચોમાસા દરમિયાન કુલ આટલો વરસાદ થવો જોઈએ. ચોમાસુ 1 જૂનની આસપાસ કેરળ થઈને આવે છે. 4 મહિનાના વરસાદ પછી, એટલે કે સપ્ટેમ્બરના અંતમાં, ચોમાસુ રાજસ્થાન થઈને પાછું આવે છે. તે 15થી 26 જૂનની વચ્ચે ઘણા રાજ્યોમાં પહોંચે છે. IMD વડાએ કહ્યું, મે-જૂનમાં ગરમીના દિવસો વધશે
IMDના વડા મૃત્યુંજય મહાપાત્રાએ જણાવ્યું હતું કે આ વર્ષે અલ નીનોની સ્થિતિ વિકસિત થશે નહીં. દેશના ઘણા ભાગોમાં હાલમાં ભારે ગરમી પડી રહી છે. એપ્રિલ અને જૂનમાં ગરમીના દિવસોની સંખ્યામાં વધારો થશે. આનાથી પાવર ગ્રીડ પર દબાણ વધશે અને પાણીની અછત સર્જાશે. દેશના 52% કૃષિ વિસ્તાર ચોમાસા પર આધાર રાખે છે. ચોમાસુ પાણીના સ્ત્રોતોની અછતને પૂર્ણ કરે છે. વીજળી ઉત્પાદન માટે પણ પાણી જરૂરી છે. આવી સ્થિતિમાં, સામાન્ય ચોમાસુ મોટી રાહત આપે છે. હવામાનશાસ્ત્રીઓ કહે છે કે હવે ચોમાસામાં વરસાદી દિવસોની સંખ્યા ઘટી રહી છે અને ભારે વરસાદ વધી રહ્યો છે. આના કારણે વારંવાર દુષ્કાળ અને પૂર આવી રહ્યા છે. અર્થતંત્ર માટે સારો વરસાદ જરૂરી છે
દેશમાં કુલ વરસાદના 70% વરસાદ ચોમાસા દરમિયાન થાય છે. દેશના 70%થી 80% ખેડૂતો પાકની સિંચાઈ માટે વરસાદ પર આધાર રાખે છે. આનો અર્થ એ થયો કે સારા કે ખરાબ ચોમાસાની સીધી અસર ઉપજ પર પડે છે. જો ચોમાસું ખરાબ હોય, તો પાકનું ઉત્પાદન ઓછું થાય છે, જેનાથી ફુગાવો વધી શકે છે. ભારતીય અર્થતંત્રમાં કૃષિ ક્ષેત્રનો હિસ્સો લગભગ 20% છે. તે જ સમયે, કૃષિ ક્ષેત્ર દેશની અડધી વસતીને રોજગારી પૂરી પાડે છે. સારા વરસાદનો અર્થ એ છે કે ખેતી સાથે સંકળાયેલા લોકોને તહેવારોની મોસમ પહેલા સારી આવક મળી શકે છે. આનાથી તેમની ખર્ચ કરવાની ક્ષમતા વધે છે, જે અર્થતંત્રને મજબૂત બનાવે છે. અલ નીનો શું છે?
અલ નીનો એ આબોહવાની પેટર્ન છે. આમાં દરિયાનું તાપમાન 3થી 4 ડિગ્રી વધે છે. તેની અસર 10 વર્ષમાં બે વાર થાય છે. તેની અસરને કારણે, ભારે વરસાદવાળા વિસ્તારોમાં ઓછો વરસાદ પડે છે અને ઓછા વરસાદવાળા વિસ્તારોમાં વધુ વરસાદ પડે છે. અલ નીનોના કારણે ભારતમાં ચોમાસુ ઘણીવાર નબળું રહે છે. જેના કારણે દુષ્કાળની સ્થિતિ સર્જાય છે. સ્કાયમેટની આગાહી 2019થી 2023 વચ્ચેના 5 વર્ષમાં ફક્ત એક જ વાર સાચી સાબિત થઈ. સ્કાયમેટે 2023માં 94% વરસાદની આગાહી કરી હતી અને તે વર્ષે પણ તેટલો જ વરસાદ પડ્યો હતો. IMDની આગાહી 2% ઓછી હતી. 2021માં, IMD એ 98% વરસાદની આગાહી કરી હતી અને લગભગ સમાન (99%) વરસાદ પડ્યો હતો. જ્યારે 2019, 2020 અને 2022માં, સ્કાયમેટ અને IMD બંનેની આગાહી વાસ્તવિક વરસાદ કરતા વધુ કે ઓછી હતી.